پیچیدگی اطلاعات

هدف این پژوهش بررسی تأثیر پیچیدگی اطلاعات برکشف تقلب در گزارشگری مالی شرکت می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، یک پژوهش توصیفی با تاکید بر روابط همبستگی است. داده های مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای پژوهش، از بانک اطلاعاتی «ره آورد نوین» استخراج شده است. به منظور نیل به این هدف 960 سال-شرکت (120 شرکت برای هشت سال) مشاهده جمع آوری شده از گزارشات مالی سالیانه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1391 تا 1398 مورد آزمون قرار گرفته اند. به منظور تخمین این مدل از تکنیک رگرسیون لوجیت استفاده می شود. یافته های پژوهش نشان می دهدکه پیچیدگی اطلاعات برکشف تقلب درگزارشگری مالی شرکت تأثیرمعکوس و معناداری دارند.

هدف از این پژوهش رابطه بین معاملات با اشخاص وابسته، میزان تنوع و شکست حسابرسی ناشی از تقلب شرکت را مورد بررسی قرار می دهد. شرکت های نمونه به صورت دستی از لیست شرکای حسابرسی که به دلیل تقلب شرکت ها تحریم شده اند، طبق قانون اوراق بهادار و قانون حسابداران رسمی در ایران بین سالهای 1395 تا 1399، جمع آوری شده اند. نتایج تجربی نشان می دهد که افزایش پیچیدگی اطلاعات شرکت ها با افزایش ارزش پول کلی معاملات با اشخاص وابسته، بویژه معاملات مبتنی بر درآمد با اشخاص وابسته، احتمال افزایش شکست حسابرسی را افزایش می دهد. افزون بر این، تنوع محصول پیچیده تر باعث افزایش احتمال شکست حسابرسان می شود. این نتایج از فرضیه عدم تقارن اطلاعات پشتیبانی می کند یعنی افزایش پیچیدگی اطلاعات شرکت ها، شفافیت اطلاعات را کاهش می دهد و بنابراین عدم تقارن اطلاعات بین مدیران و حسابرسان را افزایش می دهد و موجب افزایش ریسک حسابرسی می شود. این پژوهش نشان می دهد که حسابرسان زمانی که شرکت دارای معاملات با اشخاص وابسته پیچیده و تنوع محصول است، باید به ارائه کار حرفه ای حسابرسی توجه کنند.

یکی از بحث های مهم در حسابرسی، شکست حسابرسی در تقلب شرکت ها است که با توجه به تحقیقات قبلی و تئوری نمایندگی معاملات با اشخاص وابسته و تنوع محصول باعث پیچیدگی در حسابرسی های مالی مستقل می شود، افزایش پیچیدگی اطلاعات شرکت ها، شفافیت اطلاعات را کاهشbمی دهد و بنابراین عدم تقارن اطلاعات بین مدیران و حسابرسان را افزایش می دهد و موجب افزایش ریسک حسابرسی می شود.به منظور بررسی این فرضیه ها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از دو نمونه 97 و 105 تایی از شرکت ها در بازه زمانی 1390 تا 1397 بهره گرفته شده است. نتایج تخمین معادلات رگرسیونی لاجیت وجود روابط معنی داری را بین پیچیدگی اطلاعات ناشی از معاملات با اشخاص وابسته، با شکست حسابرسی نشان نمی دهد. نتایج تخمین معادلات رگرسیونی لاجیت فرضیه دوم وجود روابط معنی داری و مثبت را بین پیچیدگی اطلاعات ناشی از تنوع محصول، با شکست حسابرسی نشان می دهد. به عبارتی این تحقیق نشان می دهد که حسابرسان زمانی که شرکت دارای تنوع محصول است، باید به ارائه کار حرفه ای حسابرسی توجه کنند. هرچند این نتایج با یافته های برخی تحقیقات مشابه در ادبیات همخوانی دارد، با این وجود پیشنهاداتی جهت انجام مطالعات بیشتر برای یافتن متغیرهای تاثیرگذار بر شکست حسابرسی در ایران ارائه شده است.