فوق برنامه

تحقیق حاضر با هدف تحلیل موانع توسعه دوره های فوق برنامه ورزشی در آموزش و پرورش طراحی گردید. تحقیق حاضر از نوع، تحقیقات توصیفی تحلیل می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی معلمان شرکت کننده در بیست و هشتمین دوره رقابت های علمی و تخصصی آموزش و پرورش کشور بود. بر اساس گزارش های کسب شده تعداد این افراد شامل 192 معلم ورزش مرد بود. بر اساس انتخاب تمام شمار تمامی این افراد به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار تحقیق حاضر یک پرسشنامه محقق ساخته بود. در جهت ساختاردهی به موانع موثر بر توسعه دوره های فوق برنامه ورزشی در آموزش و پرورش از روش مدل سازی ساختاری تفسیری و همچنین روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده گردید. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که در کل 6 عامل (مدیریتی، زیرساختی، آموزشی، فرهنگی، مالی و فردی) 589/83 درصد از واریانس کل سوالات را در بر گرفت. نتایج همچنین نشان داد که موانع آموزشی و مدیریتی جزو موانع مستقل کلیدی می باشد که سبب تاثیرگذاری بر سایر موانع میگردد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر مشخص گردید که توجه به مسائل آموزشی و مدیریتی در خصوص دوره های فوقبرنامه ورزشی در آموزشوپرورش می توان امید داشت تا شرایط جهت بهبود این دوره ها بهبود یابد.

هدف این مقاله تدوین عوامل سوق دهنده، تسریع کننده و بازدارنده مشارکت دانش آموزان در فوق برنامه های تربیت بدنی مدارس بود. پژوهشگر برای این منظور به خبرگان و متخصصان حوزه فوق برنامه و ورزش دانش آموزی مراجعه نمود و از طریق مصاحبه عمیق به جمع آوری اطلاعات از آنها پرداخت. سپس داده های حاصل از مصاحبه ها، مقالات، مدارک و دستورالعمل های تربیت بدنی آموزش و پرورش، کتب و کلیپ های مرتبط را از طریق تکنیک مثلث سازی، جمع آوری کردند و سپس آنها را به روش تحلیل مضمون، کدگذاری و تجزیه و تحلیل کرد. نتیجه گروه بندی کدها، دو مؤلفه اصلی و هشت زیر مؤلفه بود که دانش آموزان جهت شرکت در فوق برنامه های تربیت بدنی در سطح ورودی با آن مواجه هستند. بر این اساس می توان عنوان کرد که عوامل سوق دهنده و بازدارنده که یکی از مؤلفه های اصلی است شامل؛ دانش آموزان و آموزش دهندگان به همراه محرک ها و بازدارنده ها است که نقش اصلی ایفا می کنند و نیاز به توجه ویژه ای دارند. همچنین تسریع کننده ها که مؤلفه اصلی دیگر است شامل منابع حمایتی و تشویقی، همکاری با ذینفعان، منابع مالی و بستر سیاسی هست که در سرعت بخشیدن به مشارکت ورزشی دانش آموزان جهت ورود به فوق برنامه های مدارس دخیل هستند. این پژوهش می تواند به عنوان ابزار تحلیلی مشارکت ورزشی دانش آموزان در فوق برنامه های مدارس ایران مبنای عمل قرار گیرد تا به گونه ای منطقی و اصولی به حل مشکلات این حوزه از ورزش دانش آموزی پرداخته شود.

هدف از این مقاله مروری بر مقالات برنامه درسی فوق برنامه در دانشگاه فرهنگیان می باشد. تکیه نمودن به برنامه درسی رسمی و محدود نمودن دانشجویان تنها به فعالیت های رسمی راه به جایی نخواهد برد و تاثیر برنامه های غیر رسمی و نقش آن، تحت عنوان برنامه درسی فوق برنامه، می تواند با ایجاد محیطی شاد، پویا و سازنده، دانشجویان را برای آینده ای روشن آماده سازد. برنامه درسی فوق برنامه به عنوان مکمل برنامه درسی رسمی شناخته شده و در ساعات خارج از کلاس درس رسمی اجرا می گردد و موجب ارتقاء علمی و فرهنگی دانشجومعلمان است. این تحقیق، ابتدا نیم نگاهی به فوق برنامه و دانشگاه فرهنگیان دارد و سپس به روش مروری مقالات مرتبط با برنامه درسی فوق برنامه در دانشگاه فرهنگیان را بررسی نموده و به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق مورد نظر اشاره می کند و در پایان نتیجه جامعی از مطالعات انجام شده ارائه می دهد. با توجه مرور مقالات و بررسی مطالعات و پژوهش های انجام شده در زمینه برنامه درسی فوق برنامه برای دانشگاه فرهنگیان، این نتایج بدست آمده است: نگاه وزارت آموزش وپرورش باید به این نکته معطوف گردد که فعالیت های فوق برنامه یکی از بهترین، جذاب ترین و غیرمستقیم ترین روش های پرورش تربیت نسل جوان معلمان است. بدون شک این قبیل فعالیت ها بیشتر از برنامه کلاس درس در رشد دانشجویان موثر بوده و بر دانشگاه فرهنگیان واجب است تا در راستای این مهم وارد عرصه شده و زمینه های اجرایی این فرایند را فراهم بیاورد.

پژوهش حاضر در قالب رویکردی کیفی مبتنی بر نظریه زمینه ای با هدف بررسی نسبت فرهنگ سازمانی و شکل گیری تمایلات کارآفرینی اجتماعی، به بررسی تجربه زیسته دانشجویان پیرامون فعالیت های فرهنگی و فوق برنامه در دانشگاه پرداخته است. تجزیه و تحلیل داده ها که از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 22 دانشجو در دانشگاه فردوسی مشهد به دست آمد، منجر به صورت بندی پدیده مرکزی تحت عنوان «فوق برنامه ها در دانشگاه: عرصه تلفیق نوآوری و نوع دوستی» شده است. این پدیده بر پایه مجموعه ای از شرایط زمینه ای از قبیل «جهت گیری استادمحور در فرهنگ سازمانی دانشگاه»، «غلبه امور آموزشی پژوهشی بر امور تربیتی در دانشگاه» و «پویایی خرده فرهنگ های دانشجویی در قلمرو سازمانی دانشگاه»، رخ داده است. مهمترین شرایط علی اثرگذار بر پدیده مذکور عبارت از «تنوع و گستردگی فوق برنامه های آموزشی»، «الگوی اجرایی حاکم بر فعالیت های فوق برنامه» و «دسترس پذیری فوق برنامه ها در قالب های مالی و زمانی» است. همچنین برخی شرایط مداخله ای مانند «تجارب مربوط به زندگی خانوادگی»، «سوابق تحصیلی در مدرسه» و «شرایط حاکم بر رشته و گروه آموزشی» شناسایی شدند. راهبردهای اتخاذشده توسط دانشجویان در مقابل پدیده مذکور شامل «اولویت دهی»، «توازن دهی» و «بی توجهی» به فوق برنامه منجر به پیامدهایی نظیر «افزایش تمایل به کارگروهی»، «جهت گیری توامان فردی و جمعی در منفعت جویی»، «تحول در احساسات خیرخواهانه»، «گرایش به نوآوری» و «رشد تک ساحتی در بی توجهی به فوق برنامه ها» شده است.

هدف: برنامه درسی فوق برنامه می تواند نقش موثری در بهبود برنامه درسی داشته باشد. در نتیجه، هدف این مطالعه سنتزپژوهی مولفه های برنامه درسی فوق برنامه بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، بنیادی و از نظر شیوه اجرا، کیفی از نوع سنتزپژوهی بود. جامعه پژوهش مقاله های مرتبط با برنامه درسی فوق برنامه سال های 1379 الی 1399 به تعداد 200 مورد بودند که تعداد 113 مورد آنها پس از بررسی اولیه با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش یادداشت برداری از مقاله های مرتبط با برنامه درسی فوق برنامه بود. داده های حاصل از یادداشت برداری با روش تحلیل محتوا تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که برای برنامه درسی فوق برنامه 53 مولفه شناسایی شد که مهم ترین آنها شامل: 1. اثربخشی فعالیت های فوق برنامه، 2. تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر رشد اجتماعی و تمامی ابعاد مهارت های اجتماعی، 3. اجرای اصول و ویژگی های فعالیت های فوق برنامه، 4. علل عدم مشارکت در فعالیت های فوق برنامه، 5. تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی، 6. تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و غیره بر فعالیت های فوق برنامه، 7. نقش مطالعه، ورزش، سخنرانی علمی و کارگاه های آموزشی بر فعالیت های فوق برنامه، 8. برنامه ها، تشکیلات، نیروی انسانی، بودجه و امکانات فوق برنامه، 9. هماهنگی فعالیت ها بر اساس تمایل، نیازها، علائق و استعدادها، 10. تأمین سلامتی، بالابردن سطح سلامتی و ارتقای سلامت افراد و 11. شناسایی آثار و ارزش های فعالیت های فوق برنامه در راستای تحول در برنامه رسمی بودند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه برخی از مهم ترین مولفه های برنامه درسی فوق برنامه را مشخص ساخت که متخصصان و برنامه ریزان بر اساس آنها می توانند گام موثری در جهت بهبود طراحی و اجرای برنامه درسی فوق برنامه بردارند.