لقاح آزمایشگاهی

مسئله ناباروری در ایران، با توجه به برساخت اجتماعی- فرهنگی خاص آن، بعد عمیق تری به خود گرفته است. ناباروری در زمره مسائلی است که به نحوی آثار و پیامدهای چندجانبه ای برای همسران درگیر به همراه دارد. دانش پزشکی برای درمان ناباروری روش های متنوعی را پیشنهاد می کند که ازجمله این روش ها می توان به واگذاری جنین، رحم جایگزین و لقاح آزمایشگاهی اشاره کرد. استفاده از این روش ها علاوه بر اینکه می تواند در کمک به باروری همسران مؤثر باشد، آثار و دلالت های مثبت و منفی متنوعی بر زندگی افراد نابارور دارد. به لحاظ روش شناختی، در این مطالعه از روش تحلیل پدیدارشناسی تفسیری (IPA) استفاده شده است. داده ها با مشارکت 25 زن درگیر با ناباروری و ازطریق مصاحبه عمیق و پدیدارشناختی زنان مراجعه کننده به یک مرکز درمان ناباروری در قزوین با رعایت حداکثر واریانس اجتماعی- فرهنگی و دموگرافیک مشارکت کنندگان به دست آمده است. این مطالعه با هدف تجربه زیسته زنان نابارور در راه درمان انجام شده است. در این مطالعه دوازده درون مایه اصلی و چندین درون مایه فرعی استخراج شد که براساس آنها، مفاهیم اصلی این مطالعه به دستآمد. نتایج نشان می دهد که یکی از مهم ترین عوامل ایجادکننده پریشانی های روانی و پیامدهای اجتماعی، ناشی از فشار اجتماعی اطرافیان مهم است که آثار مخربی بر آسایش روانی زوج های نابارور دارد. این زنان، در طول فرآیند درمان، پیوستاری از امید و ناامیدی را تجربه می کنند و در این مسیر از استراتژی مواجهه و راهکارهای متنوعی بهره می گیرند.

مقدمه: ناباروری، و به دنبال آن استفاده از روش های درمانی نوین، هر دو با مشكلات روان شناختی و خلقی متعددی همچون افسردگی، اضطراب و در نتیجه كاهش كیفیت زندگی همراه است. هدف پژوهش حاضر بررسی كارآمدی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر عملكردهای عاطفی و كیفیت زندگی زنان باردار تحت لقاح آزمایشگاهی بود. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی (طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه كنترل) بود. جامعه آماری شامل زنان باردار تحثت لقاح آزمایشگاهی شهر مشهد در سال 1397 بود كه تعداد 30 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و كنترل جایگزین شدند. در این پژوهش جهت اندازه گیری عملكرد عاطفی از پرسشنامه های افسردگی بك (BDI-II) و اضطراب بك (BAI) و برای اندازه گیری كیفیت زندگی از فرم كوتاه پرسشنامه كیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید. پس از تشكیل گروه های نمونه، مداخله درمانی طی 8 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا گردید. یافته ها: نتایج نشان داد كه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری باعث بهبود عملكرد عاطفی و افزایش كیفیت زندگی زنان باردار شده است. نتیجه گیری: استفاده از مداخلات روان شناختی به ویژه درمان پذیرش و تعهد با كاهش شدید آسیب های روان شناختی ناشی از ناباروری و همراه است كه می توان از آن به عنوان روشی سودمند بهره گرفت.

ناباروری با توجه به شرایط فرهنگی ایران مسئله ای دارای اهمیت است. امروزه برای حل این مسئله دانش پزشکی روش های متنوعی ازجمله رحم جایگزین و لقاح آزمایشگاهی را پیشنهاد می کند. روش های مذکور علاوه بر آنکه می توانند در باروری مؤثر باشند، آثار و پیامدهای مثبت و منفی متعددی را در زندگی زنان نابارور به همراه دارند. این پژوهش در حوزه انسان شناسی پزشکی و به صورت کیفی انجام شده است. داده ها با مشارکت 15 زن نابارور و با استفاده از فنون مشاهده و مصاحبه عمیق در مرکز درمان ناباروری شهر یزد و با رعایت حداکثر واریانس اجتماعی- فرهنگی و جمعیت شناختی به دست آمده است. بر اساس داده های گردآوری شده، ده درون مایه اصلی و چندین درون مایه فرعی استخراج شد و بر اساس آن ها مفاهیم اصلی پژوهش به دست آمد. برای تحلیل یافته های پژوهش، از پدیدارشناسی تفسیری (IPA) استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که ناباروری یکی از مهم ترین عوامل ایجاد فشارهای روانی و جسمی بر زنان نابارور است. این زنان در طول فرآیند درمان، پیوستاری از امید و ناامیدی را تجربه کرده و در این مسیر از راهکارهای متنوعی برای مواجهه با آن استفاده می کنند. درواقع بارور شدن برای آن ها امید دوباره برای زندگی است و با تولد فرزند، گویی خود مجدد متولد شده و زندگی جدیدی را در کنار فرزندشان شروع کرده اند.