شکاف کام و لب

شکاف کام و لب نوعی ناهنجاری مادرزادی در سقف دهان و لب بالا است و موجب ایجاد اختلال در دستگاه گفتار می شود. نوشتار پیش رو با هدف بررسی فضای واکه ای در کودکان دارای شکاف کام و لب ترمیم شده و کودکان دارای مجرای گفتار طبیعی با توجّه به متغیّرهای بیماری و واک داری، واکه های زبان فارسی را در کلماتی با الگوی CVC بررسی کرده است. این کلمات به وسیله دوازده شرکت کننده (شش کودک دارای شکاف کام و لب ترمیم شده و شش کودک سالم) خوانده شد و با استفاده از نرم افزار پرت ضبط شد؛ سپس، مقادیر بسامد سازه های اوّل و دوم اندازه گیری و تجزیه و تحلیل آماری شد. نتایج نشان داد که بیماری بر بسامد سازه اوّل واکه های [æ, e, u] و بسامد سازه دوم واکه های [æ, ɒ, o, u] و واک داری بر بسامد سازه اوّل واکه های [æ] و [e] تأثیر معناداری دارد؛ همچنین نتایج نشان داد که فضای واکه ای در کودکان بیمار پیشین تر و افتاده تر از فضای واکه ای در کودکان سالم است و فضای واکه ای در محیط واک دار متفاوت از محیط بی واک است.

زمان آغاز واک فاصله زمانی بین رهش همخوان های انسدادی و آغاز تکانه های حنجره هنگام تولید واکه بعد یا همخوان رسای بعد از آن است. در این پژوهش زمان آغاز واک به عنوان یکی از مهم ترین سرنخ های صوت شناختی واکداری انسدادی زبان فارسی در جایگاه آغازه کلمات در کودکان مبتلا به شکاف کام و لب ترمیم شده بررسی می شود. بدین منظور از دو گروه 6 نفره با میانگین سنی 11 سال، گروهی شامل دو پسر و چهار دختر دارای شکاف کام و لب ترمیم شده و گروهی که هیچ نوع ناهنجاری در مجرای گفتار خود نداشتند (سالم) شامل دو پسر و چهار دختر، خواسته شد کلمات با ساختار CVC را که متشکل از همخوان های انسدادی آغازه و پایانه یکسان و واکه های زبان فارسی بودند پس از پژوهشگران تکرار کنند. کلمات موردنظر توسط میکروفون شور ضبط شد، سپس با استفاده از نرم افزار پرت مقدار زمان آغاز واک در هر یک از همخوان های انسدادی اندازه گیری شد و نتایج به دست آمده بین دو گروه شرکت کننده موردمقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای بیماری، جنسیت، واک داری و محل تولید همخوان های انسدادی تأثیر معناداری بر زمان آغاز واک این همخوان ها دارند. زمان آغاز واک در کودکان سالم کم تر از کودکان بیمار بود و پسرها همخوان ها را با زمان آغاز واک کم تری نسبت به دخترها تولید می کردند. به علاوه، همخوان های بی واک با زمان آغاز واک بیشتری نسبت به همخوان های واک دار تولید می شدند و با حرکت از سمت لب ها به سمت انتهای مجرای گفتار زمان آغاز واک در همخوان ها افزایش پیدا کرد.