مطالب مرتبط با کلیدواژه

کلیشه جنسیتی

۱.

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر نگرش به طرحواره جنسیتی نقش های خانوادگی، اجتماعی و حرفه ای زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن نیازی محمد گنجی الهام شفایی مقدم

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره دوازدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: جنسیت نقش جنسیتی سبک های تربیتی طرحواره جنسیتی کلیشه جنسیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۴۰ تعداد دانلود : ۷۵۴

هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی رابطه هر یک از متغیرهای ساختار خانواده، نوع جامعه پذیری، سنّت گرایی و تقدیرگرایی با نگرش به طرحواره جنسیّتی بود. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه جمع آوری شد. اعتبار و روایی مقیاس های تحقیق با توجه به نتایج ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری کلیه زنان بالای 15 سال منطقه کاشان در سال 1390 بودند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش سهمیه ای تصادفی انتخاب و بررسی شدند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون یافته های پژوهش، عوامل خانوادگی شامل سبک های تربیتی والدین و نوع جامعه پذیری در خانواده و ویژگی های سنّت گرایی و تقدیرگرایی بر گرایش پاسخگویان به برابری جنسیّتی مؤثر است. بیش ترین تأثیر بر برابری گرایی جنسیّتی مربوط به متغیر سنّت گرایی است که دارای 17/0-=β است. در مرتبه دوم تأثیرگذاری، شیوه تربیتی مقتدرانه با 144/0=β و پس از آن تقدیرگرایی با دارا بودن 14/0-=β قرار گرفته اند. در نهایت کم ترین تأثیرگذاری مربوط به متغیر جامعه پذیری با 11/0-=β است.

۲.

بازنمایی زنان در تبلیغات تجاری نشریات به عنوان بستری برای شکل گیری هویت آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم مختاری محمدصادق رجایی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: بازنمایی هویت یابی کلیشه جنسیتی تبلیغات تجاری نشریات اسطوره زیبایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۰۶ تعداد دانلود : ۹۲۴

هدف این مقاله؛ تحلیل محتوای تبلیغات تجاری مندرج در نشریه ها رایج کشور در دو دوره هشت ساله، به منظور نمایان کردن روند تغییرات، شیوه و شکل بازنمایی کلیشه های سنتی و جنسی در شانزده سال گذشته است. داده های تحقیق به روش نمونه گیری سیستماتیک از میان 456 شمارگان شش هفته نامه و ماهنامه گرد آوری شده است. مقایسه نتایج تحلیل محتوای دو دوره مورد بررسی نشان می دهد که، اگرچه در دوره دوم نقش های سنتی (مادری، همسری و خانه داری) کمتر بازنمایی شده اند؛ اما در دوره دوم، زنان به نحوی به تصویر کشیده شده اند (زیبا، جوان و لاغر) که گویی همیشه نیازمند بازسازی بدن خود هستند. در نتیجه، در هر دو دوره تصویر ناقص و منحرف شده ای از زن ارائه شده است که نمی توان این تصویر را بازنمایی یک زن ایرانی و اسلامی دانست. بنابراین، لازم است تا با استفاده از طیف وسیعی از دستاوردها و موفقیت های زنان در عرصه های مختلف، این شیوه بازنمایی به چالش کشیده شود.

۳.

پیشایندهای نگرش کلیشه ای جنسیتی نسبت به زنان در جایگاه مدیریت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهرزاد نیری

منبع: پژوهش های مدیریت منابع سازمانی سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 151-172

کلیدواژه‌ها: کلیشه جنسیتی مدیر تحلیل تم. نگرش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت سازمانی و منابع انسانی

تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۴۶۶

اگرچه در سال های اخیر نقش زنان در بازار کار و تجارت به طور چشم گیری افزایش پیدا کرده است، اما هنوز هم سهم زنان از رده های بالای سازمانی نسبت به همتایان مرد آنها در سراسر دنیا بسیار کم است. یک تفسیر برای این موقعیت و حضور کمتر زنان در پست های مدیریتی، وجود کلیشه های جنسیتی درمورد زنان است که با کلیشه های مدیریت و رهبری در تعارض است. این پژوهش با هدف شناسایی پیشایندهای نگرش کلیشه ای نسبت به حضور زنان در جایگاه مدیریت در بستر کشور ایران انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده است. برای تجزیه و تحلیل محتوای مصاحبه ها، احصای مفاهیم و مقولات از روش کدگذاری باز استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر خبرگان دانشگاهی بوده است که در حوزه های مدیریت منابع انسانی، مدیریت رفتار سازمانی، جامعه شناسی و مطالعات زنان دارای تخصص بوده اند. با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند و تکنیک گلوله برفی تعداد 14 مصاحبه انجام شده است. نتایج پژوهش حکایت از شناسایی 23 مفهوم و 11 مقوله به عنوان پیشایندهای نگرش کلیشه ای جنسیتی نسبت به زنان در جایگاه مدیریت دارد.

۴.

نقش فناوری اطلاعات در کارکرد اطلاع رسانی سازمان ثبت اسناد و املاک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نسرین طباطبایی حصاری

منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۷ 343 - 358

کلیدواژه‌ها: مادری کلیشه جنسیتی مطبوعات زنان مشروطه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات

تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۵۳۶

ضرورت تامین «کارکرد اطلاع رسانی» به عنوان یکی از کارکردهای حقوقی سیستم های ثبتی در دنیا از یک سو، و تمایل به ایجاد دولت الکترونیک برای ارائه خدمات عمومی بهتر و تسریع و تسهیل اطلاع رسانی از سوی دیگر، سبب توجه کشورها به بحث فناوری اطلاعات در سیستم های ثبتی گردیده و این مساله را مطرح می سازد که چگونه فناوری اطلاعات بر بهبود کارکرد اطلاع رسانی سیستم های ثبتی تاثیر گذاشته و تا چه میزان خلاء های حقوقی این سیستم ها را پر می کند؟ پژوهش حاضر با دیدگاهی تحلیلی و تطبیقی به این نتیجه دست یافته است که فناوری اطلاعات صرفا بر تسهیل و تسریع بعد دوم کارکرد اطلاع رسانی سیستم ثبتی یعنی «دستیابی به اطلاعات» موثر بوده لکن در تضمین صحت اطلاعات ثبت شده که مرتبط با نوع سیستم ثبتی اتخاذی توسط کشورها می باشد و در اصل «حق دسترسی به اطلاعات » فاقد تاثیر است و لذا اتخاذ سیاستی حیاتی است که تغییراتی را ایجاد کند که برای شهروندان امکان دسترسی به همه اطلاعات لازم برای کاهش ریسک معاملاتی در خصوص اموال و وضعیتهای حقوقی ثبت شده در لحظه انعقاد معامله را فراهم کند و علاوه بر آن قابلیت اطمینان و صحت و دقت در اطلاعات ثبتی را تضمین کند.

۵.

موقعیت طبقاتی زنان در تعارض با کلیشه های جنسیتی در متون عرفانی -تعلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پرنوش پژوهش

منبع: جستارهای ادبی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۱۴ 81 - 97

کلیدواژه‌ها: جنسیت کلیشه جنسیتی طبقه اجتماعی زنان منسوب به دربار کنیز

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۷

جایگاه زنان در متون عرفانی تعلیمی به جهت نماد وارگیِ نفس همواره در سطحی پایین تر از مردان که تمثیل عقل هستند، درنظر گرفته شده است و گفته شده که گفتمان عرفانی که در آن زن ستیزی معادل نفس ستیزی و دنیاگریزی است، بیش از گفتمان های دیگر ادبیات فارسی زن دشمن است.این مقاله ابتدا با رویکردی ملهم از میلت که اِعمال سیاست های جنسی را در سه حوزه منزلت، نقش و منش دنبال می کند، به بررسی جایگاه، نقش و منش زنان طبقه بالا (زنان منسوب به دربار) و متقابلاً زنان طبقه پایین (کنیزان) در حکایات سه منظومه سرای شاخص ادبیاتِ عرفانی، یعنی سنایی، عطار و مولوی می پردازد و سپس نقش زنان را در بافت عرفانیِ حکایات مورد بررسی قرار می دهد و درنهایت با توجه به نقش زنان در هر دو بافت، رویکرد سه نویسنده را به زن ارزیابی می کند. مهمترین دستاورد این مقاله این است که جایگاه دقیق گفتمان عرفانی تعلیمی را در بازتولید و یا عدم بازتولید کلیشه های جنسی که تحت تاثیر مستقیم قشربندی اجتماعی است، آشکار میکند و به بررسیِ سازوکار و شیوه اعمال پدرسالاری می پردازد.

۶.

تحلیل جنسیتی پیام های تصویری قرنطینه خانگی برای مقابله با کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیه سادات شفیعی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 69 - 96

کلیدواژه‌ها: کلیشه جنسیتی خانه زنان مردان کرونا

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۶۸

مقاله حاضر با تمرکز بر خانه و روابط موجود در آن، پیام های فراخوان قرنطینۀ خانگی در مقابل همه گیری کرونا را به لحاظ جنسیتی بررسی کرده است تا شناختی از مناسبات جنسیتی به نمایش درآمده و نیز روابط قدرت و ایدئولوژی پدرسالارانۀ نهفته در آن به دست آورد. تحلیل محتوای ۱۲۰ پیام با موضوع «در خانه می مانیم» و «در خانه بمانیم» نشان می دهد که خانوادۀ به نمایش درآمده در مجموعه پیام ها، خانوادۀ هسته ایِ دارای دو فرزند دختر و پسر است. تعداد خانواده های دارای فرزند تک پسر و نیز دارای دو فرزند پسر در جایگاه های بعدی قرار دارند. مردان در ۴۸درصد موارد، بلندتر از همسرانشان ترسیم شده و در 66/11 درصد موارد، تنها یا اصلی ترین شخصیت انسانی پیام را تشکیل می دهند، سوژه هایی تاریخی مانند عمو نوروز، حاجی فیروز را بازنمایی می کنند، کادر درمانی هستند یا درحال نواختن و شنیدن موسیقی، خواندن کتاب، تماشای تلویزیون، ورزش کردن، یا جنگیدن با ویروس، قدرتمند و موفق به نظر می رسند. تنها در یک تصویر، شاهد حضور یک زن به تنهایی و به عنوان نیروی فعال اقتصادی هستیم و درمجموع، مردان هستند که به لحاظ کمی و کیفی حضور فرادست خود را به لحاظ جایگاه نقشی در ذهن مخاطب حک می کنند. روابط به تصویر درآمده، در امتداد کلیشه های جنسیتی بوده و با غفلت از نقش اجتماعی زنان در حوزۀ عمومی و نیز اهمیت کارکردهای نقشی آنان در حوزۀ خصوصی، به ویژه در دورۀ همه گیری کرونا، نظم جنسیتی سنتی را ترویج می کنند.

۷.

تغییر نگرش نسبت به تابوی قاعدگی از جوامع بدوی تا عصر رسانه (مطالعه مروری سیستماتیک)

نویسنده: زهرا زارع سوده دشتیانه شیوا زارع

منبع: خانواده و سلامت جنسی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲) 39-50

کلیدواژه‌ها: تابو قاعدگی قاعدگی رسانه کلیشه جنسیتی زنان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی روانشناسی

تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۹

هدف: قاعدگی یک فرآیند بیولوژیک و اتفاقی مهم در زندگی زنان است، اما این فرآیند و سازو کارهای فرهنگی و اجتماعی مرتبط با آن چنان در هم تنیده شده اند که طیف گسترده ای از قوانین و محدودیت ها ( تحت عنوان تابو) را در مورد قاعدگی و چگونگی عملکرد زنان بوجود آورده اند؛ تابو ها رفتار زنان را به شدت محدود می کنند و بر سلامت روانی و جسمانی آنها تاثیرات منفی می گذارند. به همین منظور هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش رسانه ها بر تداوم و کاهش تابو های قاعدگی است. روش شناسی: مطالعه حاضر از نوع پژوهش مروری سیستماتیک است. به منظور انجام مطالعه ، در پایگاه های اطلاعاتی PubMed، Springer، ScienceDirect، SID، Noormags وCivilica از کلید واژه های مرتبط استفاده شد و مجموعه مقالات منتشر شده از1950 تا 2021 استخراج گردید. یافته: ایدئولوژی غالب جوامع نسبت به قاعدگی سکوت، پنهان کاری و انکار آن است که اکثر رسانه ها به اشکال مختلف این ایدئولوژی را بازتولید می کنند و منجر به تقویت آن می شوند. اما ارائه اطلاعات مختلف به شیوه های گوناگون در رابطه با قاعدگی، بدون سوگیری به عادی سازی فرایند طبیعی قاعدگی و کاهش تابو پیرامون آن کمک می کند. نتیجه گیری: فرایند عادی سازی قاعدگی به زمان زیادی نیاز دارد اما با کمک مداخله در چارچوب بندی استراتژیک رسانه به عنوان عامل تغییر، می توانیم جامعه را سریع تر به سمت عادی شدن قاعدگی پیش ببریم. رسانه به عنوان یک منبع اطلاع رسانی گسترده و در دسترس، می تواند به عنوان ابزاری قدرتمند در جهت آموزش و شکستن تابوی قاعدگی مورد استفاده ی صحیح قرار گیرد.

۸.

درک کودکان از کلیشه های جنسیتی (تحلیل نقاشی کودکان 6 تا 12 ساله شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمانه شاهی صنوبری مجید فولادیان مونا خیامی ملیحه افشارکهن

منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره چهارم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 100 - 117

تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۴۱

کلیشه ها و تصورات قالب جنسیتی، اعتقادات و باورهای فرهنگی جامعه را درباره آنچه باید نقش های جنسیتی باشند، بازتاب می کنند. نوشتار حاضر با هدف بررسی چگونگی درک کودکان (در گروه سنی شش تا دوازده سال) از کلیشه های جنسیتی انجام شده است و رابطه این کلیشه های جنسیتی با جنس، سن، تحصیلات و شغل والدین مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور، 236 کودک از بین دانش آموزان پیش دبستانی و دبستان های شهر مشهد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این کار پژوهشی از ابزار نقاشی با موضوع ترسیم مشاغل آتش نشان، پرستار، پلیس، آشپز و خلبان (که بطور کلیشه ای به جنسیت خاصی نسبت داده می شوند)، استفاده شده است. نتایج نشان دادند که بین کلیشه های جنسیتی در ترسیم مشاغل، در دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین مشخص شد هر جنس، شغلی را که به آن جنس نسبت داده می شود را کلیشه ای تر ترسیم نموده است. بر حسب سن، کودکان کمتر از 8 سال در انتخاب جنسیت مشاغل کلیشه ای تر عمل کردند که این تفاوت سنی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار می باشد. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد کلیشه های جنسیتی در ترسیم مشاغل، برحسب تحصیلات پدر تفاوت معناداری دارد. در نهایت، نتایج پژوهش بر مبنای نظریه طرحواره جنسیتی بم و اکتسابی بودن کلیشه ها، تأیید می کند که می توان با استفاده از مجراهای تأثیرگذار بر فرایند اجتماعی شدن و یادگیری در کودکان این کلیشه ها را کمرنگ تر کرد.

۹.

نقش هویت، کلیشه های جنسیتی و خودکارآمدی بر مشارکت زنان روستایی در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود یزدان پناه کژال خدری معصومه فروزانی مسعود برادران

منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۶ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 603 - 619

کلیدواژه‌ها: زنان روستایی قصد مشارکت کلیشه جنسیتی خودکارآمدی هویت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۹۴

هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت زنان روستایی در فرایند توسعه (اجتماعی، اقتصادی و سیاسی) در مناطق روستایی شهرستان لیکک، استان کهگیلویه و بویراحمد است. جامعه هدف این مطالعه شامل زنان روستایی فعال 15 تا 64 سال شهرستان لیکک است که براساس جدول کرجسی و مورگان، حجم نمونه 300 نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای است که روایی صوری آن از سوی گروهی از متخصصان تأیید شد و پایایی آن نیز با انجام مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (73 / 0 تا 94 / 0) به دست آمد. نتایج مطالعه نشان دهنده میانگین بالای مشارکت زنان روستایی مطالعه شده در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در جامعه روستایی است. همچنین، یافته ها نشان داد همبستگی منفی بین مشارکت اقتصادی، مشارکت سیاسی و مشارکت اجتماعی و برخی از متغیرهای کلیدی نظیر کلیشه جنسیتی، هویت کشاورز و هویت خانه داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که خودکارآمدی و هویت خانه داری بر نیت مشارکت تأثیر مثبت دارد. علاوه بر این، کلیشه جنسیتی تأثیر منفی بر مشارکت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی داشته است. در مدل نهایی، 85 درصد از واریانس در مشارکت اقتصادی، 77 درصد در مشارکت اجتماعی و 69 درصد در مشارکت سیاسی از سوی متغیرهای مستقل پژوهش تبیین می شود. براساس نتایج به دست آمده ارزش بخشی به فعالیت های زنان خانه دار در جامعه و رسانه ها و ایجاد حقوق مادی و معنوی برای این فعالیت ها پیشنهاد می شود. افزون بر آن، برگزاری گردهمایی زنان خانه دار با زنان فعال و موفق می تواند خودکارآمدی زنان را افزایش دهد.

۱۰.

بازنمایی زنانگی و مردانگی در تلویزیون ایران مطالعه برنامه های ویژه خردسالان در شبکه دوم سیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه قویدل دارستانی محمدمهدی رحمتی حسن چاوشیان

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 89 - 108

کلیدواژه‌ها: تلویزیون جنسیت کلیشه جنسیتی کودک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۱۶

کودکان یکی از مخاطبان مهم رسانه هستند. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه فمنیستی تاچمن و کانل و روش تحلیل محتوای کمی به بررسی برنامه های خردسال شبکه دوم سیمای ایران پرداخته است. هدف این تحقیق مطالعه چگونگی بازنمایی زنانگی و مردانگی شخصیت های برنامه های خردسال این شبکه است. به این منظور، 23 قسمت از برنامه های خردسال این شبکه با استفاده از نمونه گیری تصادفی انتخاب و بررسی شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که در برنامه های خردسال شخصیت های مرد و زن به صورت نامتوازن توزیع شده اند؛ به طوری که میزان نسبت نمایش شخصیت مردان 5 / 40 درصد (معادل 272 مورد) بیشتر از نمایش شخصیت زنان است. مردانگی هژمونیک و زنانگی مؤکد در شخصیت مردان و زنان در این برنامه ها بازنمایی شده است. کلیشه های جنسیتی به صورت تقابل های دوگانه فعال مردانه/ منفعل زنانه، باهوش مردانه / نادان زنانه در برنامه های خردسال بازنمایی شده است. در این برنامه ها، «فنای نمادین زنان» دیده می شود؛ به طوری که زنان اغلب در نقش های فاقد بازده و همراه با «دلهره زنانه» نمایش داده شده اند.

۱۱.

بازنمایی زن پوشی در سینمای پسا انقلاب ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احسان آقابابایی مهسا شعیبی زهرا لطفی فروشانی

منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره ۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵ (ویژه نامه هنر و بازنمایی) 21 - 35

کلیدواژه‌ها: زن پوشی سینمای ایران کلیشه جنسیتی تحلیل روایت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۶۹

زن پوشی به یک استراتژی فیلمسازی جهت نمایش زن تبدیل شده است. روند افزایشی استفاده از زن پوشی در سینما ایران، این سوال را مطرح نموده که هدف زن پوشی در سینمای ایران چیست و چگونه بازنمایی می شود. برای نیل به این هدف، ضمن اقتباس نظریاتی در حوزه مطالعات فمینیستی و بازنمایی، روش تحلیل روایت مورد استفاده قرار گرفته است و 18 فیلم که در طی سال های 1357 تا سال 1400 در سینمای پساانقلابی ایران ساخته شده با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است. یافته ها نشان می دهد که برخلاف خوش بینی پژوهش های پیشین که این گونه شخصیت پردازی را نقص گفتمان حاکم قلمداد کرده اند، شخصیت زن پوش به دو شیوه زن رام و زن طناز بازنمایی شده است. این زنان با نحوه راه رفتن، استفاده از حرکات دست، خنده های ملیح و دست زدن مکرر به چهره و آرایش، به نحو اغراق آمیزی عشوه گری پیشه می کنند تا به مقاصد فریبکارانه خود دست یابند. انگیزه مردان از زن پوشی شامل پنهان سازی هویت و فرار از مخمصه، تحریک مردان، انتقام، منفعت طلبی و کجروی است. تمهیدات سینمایی نیز زن پوش را به ابژه جنسی فرو می کاهد. فیلم ها برای برانگیختن احساسات مخاطب و گریز از نمایش واقعیتهای خانوادگی و اجتماعی، به لباس پوشیدن متقابل روی می آورند.در نهایت، این بازنمایی به بازتولید کلیشه های جنسیتی در جامعه ایرانی یعنی دوگانه زن مدرن-سنتی منجر شده است.

۱۲.

تجربه زیسته دختران از ادراک مسائل و ویژگی های مرتبط با جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پروانه دانش ملیحه عابدی مرتضی رنجبر

منبع: پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷ 101 - 133

کلیدواژه‌ها: دخترانگی تجربه زیسته کلیشه جنسیتی تبعیض و جنسیت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۲۱

ادراک و تجربه از جنسیت به مثابه الگوی تثبیت شده می تواند بر کنش های اجتماعی و تربیتی افراد، نقش مهمی داشته باشد. این تحقیق به مطالعه تجربه-های زیسته دانش آموزان دختر از دخترانگی می پردازد. روش پژوهش، روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی است. نمونه مورد بررسی، هفده نفر از دانش آموزان دختر تهران است. تعداد نمونه های مورد بررسی بر اساس اصل اشباع نظری تعیین شد. روش جمع آوری داده ها، روش مصاحبه نیمه ساختاریافته است. روش تحلیل داده ها، روش تحلیل مضمون است. پس از جمع آوری داده ها، روایت های دانش آموزان از دخترانگی، کدگذاری و مقوله بندی شد. با بررسی مصاحبه ها، سه مضمون اصلی به دست آمده است که در مرحله تحلیل، 9 مقوله فرعی و 23 مفهوم به دست آمد. مضامین اصلی شامل ویژگی های دخترانه، مسائل دخترانه و عاملیت دخترانه می شود. همچنین مقوله های فرعی نیز شامل ویژگی انحصاری دخترها، تفاوت دختر و پسر، دختر خوب بودن، تبعیض جنسیتی، نگاه جنسیتی، کلیشه های جنسیتی، تغییر نگرش ها، نقش خانواده در مسائل و راهبردهای دخترانه می شود. بررسی تجربه های زیسته دختران نشان می دهد که هرچند نمونه های بررسی شده برخی از ویژگی های احساسی و رفتاری مرسوم دخترانگی را بازتولید می کنند، روایت های دانش آموزان از دخترانگی نشان می دهد که آنها به دلیل دختر بودن با محدودیت ها و محرومیت هایی در جامعه مواجه هستند. همچنین آنها در زندگی اجتماعی و روزمره، احساس بی عدالتی و تبعیض می کنند. دانش آموزان مورد بررسی از تصورات غلط اجتماعی که نسبت به دختران وجود دارد، ناراضی بوده، خواستار عاملیت و کنشگری بیشتر دختران در جامعه هستند.

۱۳.

تجربه زیسته دختران از ادراک مسائل و ویژگی های مرتبط با جنسیت

نویسنده: پروانه دانش ملیحه عابدی مرتضی رنجبر

منبع: پژوهش مسائل اجتماعی ایران دوره ۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷ 101 - 133

کلیدواژه‌ها: دخترانگی تجربه زیسته کلیشه جنسیتی تبعیض و جنسیت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۲۶

۱۴.

بررسی استعاره های جنسیتی مربوط به زن در داستان های تفسیری (مطالعه موردی: روض الجنان، جلاءالاذهان و منهج الصادقین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوثر احسن مقدم عبدالله رادمرد مریم صالحی نیا

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 197 - 219

کلیدواژه‌ها: زن استعاره جنسیتی روایت تفسیر قرآن کلیشه جنسیتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۷

استعاره به مثابه زبانی نمادین و غیرمستقیم، حامل معناهای افزوده و پنهان است. ردپای استعاره ها و کلیشه های جنسیتی را در روایت های تفسیری نیز می توان پی گرفت. در این پژوهش داستان های تفسیری سه تفسیر فارسی روض الجنان، جلاءالاذهان و منهج الصادقین مبنای کار قرار گرفت. در این مقاله ابتدا روایت هایی که از استعاره های جنسیتی استفاده کرده اند یا مضمون آن ها یادآور استعاره های جنسیتی است، انتخاب شد و سپس با روش تحلیل محتوای کیفی، بار ارزشی این استعاره ها و ارتباط آن ها با کلیشه های جنسیتی بررسی شد. استعاره هایی نظیر «عروس قرآن»، «امرأه کاعب»، «فراش»، «بیوت»، «عتبه» و «دنیا» نمونه هایی از استعاره های جنسیتی در این روایت ها است که برخی بار ارزشی مثبت و برخی بار منفی دارند. مهم ترین نتایج این تحقیق عبارت اند از اینکه اغلب استعاره های منفی درباره زن حول نقش زن به مثابه همسر یا شریک جنسی و با تأکید بر بعد جسمانی وی شکل گرفته است. این استعاره ها متأثر از کلیشه های جنسیتی رایجی است که بار منفی دارند. در نقطه مقابل، بیشتر استعاره های مثبت حول نقش مادری و صفاتی نظیر مهربانی، خلق، اصل و ابتدا در نقش مادری شکل گرفته اند. همچنین این پژوهش نشان می دهد پیکر زن در دو وجه «پیکر بهشتی» و «پیکر دوزخی» نمود یافته است که پیکر بهشتی زن نماد التذاذ کامل و بهره مندی است و پیکر دوزخی زن نماد فریبندگی، گناه، تمثل شیطان و زناکاری است. علی رغم تلاش شریعت در تقبیح نگرش های زن ستیزانه، رواج استعاره های جنسیتی درباره زنان در دوره های تاریخی مختلف، در میان مفسران تفاوت چشمگیری نداشته است.