بخش معدن

کتاب امکان سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعه موردی بخش معدن و صنایع معدنی گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهش کده اقتصاد دانش گاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تامین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر به بررسی و نقد آن از جنبه های صوری و محتوایی پرداخته است. یافته های این مقاله نشان داد که به رغم آن که اثر روشی برای بررسی امکان استفاده از صکوک در بخش های مختلف اقتصادی را ارائه می دهد و تا حدودی یک اثر کاربردی است، از حیث ویژگی های صوری و محتوایی دارای اشکالاتی است. عدم ویراستاری ادبی و علمی اثر سبب شده است، علاوه بر ضعف در نظم و توالی منطقی مطالب، مباحث از استحکام لازم برخوردار نباشند. نادیده گرفتن منابع دست اول و آشفتگی در نحوه ارجاع از اشکالات دیگر این اثر به شمار می آید. مولف در این اثر به نقش بانک مرکزی ایران و تاثیر سیاست های آن به ویژه نقش آن در نرخ گذاری دستوری صکوک هیچ اشاره ای نکرده است. این موضوع از مهم ترین دلایل عدم استقبال بخش های مختلف اقتصادی از صکوک به عنوان ابزار تامین مالی اسلامی به حساب می آید.

هدف این پژوهش، بررسی ویژگی ها و عناصر بنیادین حسابرسی عملکرد مولفه های توسعه پایدار زنجیره تامین در بخش معدن ، که متناسب با نیاز های اجتماعی- اقتصادی جامعه؛کاستی ها، مشکلات و موانع را کاهش دهد می باشد .این پژوهش از نوع هدف کاربردی از نوع تحقیقات کیفی با استراتژی تحلیل محتوا است. جامعه آماری این پژوهش ، معاونین و مدیران ارشد سازمان های توسعه ای و شرکتهای فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی و حسابرسان کل بخش امور اقتصادی و زیربنایی در حوزه معدن است. نمونه آماری در دو مرحله انتخاب شدند: در مرحله اول چند صاحب نظر به تشخیص پژوهشگر و بر اساس تخصصشان در زمینه موضوع پژوهش مورد مصاحبه اکتشافی واقع شدند در مرحله دوم برای مصاحبه های اصلی، نمونه بر اساس روش گلوله برفی توسط مصاحبه شوندگان به پژوهشگر معرفی گردیدند نتایج پژوهش نشان می دهد که53 مولفه در پنج بعد اجتماعی، ایمنی، اقتصادی، کارایی منابع و محیط زیست طبقه بندی و که برخی از آنها به شرح زیر هستند.1فشارهای بیرونی(قوانین و مقرراتهای دولتی ، جوامع محلی ، NGO ها )2فشارهای درونی(حفظ روحیه، حس وفاداری، تضمین شرایط کار، ایمنی محیط کار و رفاه کارکنان)3 سیاستها و برنامه ریزی استراتژیک4تعهد مدیریت در توسعه پایدار5 اخلاق و رفتارهای پایداری6همکاری و هماهنگی در زنجیره تامین از تامین کننده تا مشتری7 اشتراک گذاری دانش8 مدیریت کیفیت و بهبود مستمر9 تکنولوژی و فناوری سبز10 اقتصاد پایدار و سودآوری11شهرت و نام تجاری و توسعه بازار12شفافیت اطلاعات از طریق بورسی شدن شرکتهای معدنی13بکارگیری و جذب نیروی های انسانی فنی، کارا و متخصص14 تدوین طرح جامع صنایع معدنی15تمرکز بر تصمیمات مدیریت حرفه ای16ترویج فرهنگ توسعه صنعتی.

مطابق مقاله کیانی و همکاران (1400)، تعداد 53 مؤلفه حسابرسی عملکرد در توسعه پایدار زنجیره تامین بخش معدن شناسایی شده است، از آنجاییکه حسابرسی عملکرد ارزیابی مستقل، هدفمند و قابل اتکای مولفه ها (تعهدات، سامانه ها، عملیات، برنامه ها، فعالیتها یا دستگاه های اجرایی) از نظر انطباق با معیارهای صرفه اقتصادی، کارایی و اثربخشی و ارائه پیشنهاد با هدف پیشرفت و توسعه است، با توجه به محدودیت منابع در مساله تخصیص، تحقیق حاضر بر آن است که اهمیت و وزن هر مولفه را از بین مولفه های استخراج شده بنا به تاثیر بر هر یک از معیارهای حسابرسی بررسی نماید. هدف این تحقیق، رتبه بندی مولفه های معیارهای حسابرسی عملکرد در توسعه پایدار زنجیره تامین بخش معدن، جهت حاکمیت توام با پاسخگویی و شفافیت می باشد، برای رتبه بندی مولفه های لازم از دو روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی با کمک متخصصان حوزه معدن و صنایع معدنی با سابقه بالای 25 سال و روش نمونه گیری گلوله برفی و غیرتصادفی در قلمرو زمانی 1400 استفاده شده است، مطابق نتایج تحقیق اهمیت 5 گروه مولفه موثر بر توسعه پایدار در زنجیره تامین بخش معدن در سه معیار صرفه اقتصادی، کارایی و اثربخشی مشخص و مدل تحقیق تدوین گردید. طبق نتایج مولفه "بکارگیری و جذب نیروی های انسانی فنی، کارا و متخصص" دارای بالاترین رتبه اثرگذار بر معیار اثربخشی و مولفه "جانشین پروری و انتقال تجربه به پرسنل جدید" دارای بالاترین رتبه اثرگذار بر معیار کارایی و مولفه "تمرکز بر تصمیمات مدیریت حرفه ای" دارای بالاترین رتبه اثر بر معیار صرفه اقتصادی می باشند.

معدن یکی از بخش های اساسی در توسعه اقتصادی استان یزد محسوب می شود. ازآنجاکه بخش معدن دارای ظرفیت بالایی جهت توسعه اقتصادی مناطق و کشورهاست و برخلاف تصورها استفاده از این بخش برای توسعه اقتصادی دارای تعارضات فراوانی ازجمله «نفرین منابع» است. به همین جهت برای داشتن رابطه مثبت بین معدن و توسعه اقتصادی منطقه ای توجه به عملکرد تولید ضروری است، که این بیانگر روابط فنی حاکم بر میزان تولید یک کشور از مقدار معین کار، سرمایه، مواد، انرژی و سایر منابع است؛ بنابراین، ارتباط بین بخش های مختلف اقتصادی یکی از منابع قابل توجه توسعه اقتصادی در جهان توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته است. از همین رو این پژوهش در پی یافتن روابط بین بخش معدن با سایر بخش های اقتصادی استان یزد است. بر این اساس با استفاده از داده های سری زمانی از 1380 تا 1398 ارتباط بین بخش های معدن، صنعت، کشاورزی و خدمات را در استان یزد بررسی و از آزمون علیت گرنجر و تکنیک خود رگرسیون برداری (VAR) بر اساس تابع واکنش آنی (IRF) و تجزیه واریانس (VD) برای مشاهده ارتباط بین متغیرها استفاده شد. نتایج پژوهش علاوه بر ارتباط علی بین بخش معدن با بخش های صنعت و کشاورزی در استان یزد گویای این نکته است که در کوتاه مدت نرخ رشد بخش معدن اثرات مثبت و در بلندمدت نسبت به سایر بخش های اقتصادی استان یزد تفاوتی نداشته است؛ از همین رو برنامه ریزی یک سویه بخش معدن بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی و بدون توجه به ارتباط آن با سایر بخش های اقتصادی نمی تواند توسعه را برای استان یزد در پی داشته باشد.