منهاج السنه

تعتبر آیه الولایه (المائده: 55) واحده من أهم البراهین على إمامه وولایه الإمام علی (ع) والأئمه الآخرین (ع). أجمع العلماء الشیعه والسنه على أن آیه الولایه نزلت فی شأن الإمام علی (ع) أثناء التصدق بخاتمه عند الرکوع فی صلاته، وهناک الکثیر من الروایات الموثقه والصحیحه لتأکید ذلک. من أجل دحض حجج العلامه الحلی فی کتاب منهاج الکرامه، قام ابن تیمیه بتألیف کتاب منهاج السنه، ویشیر فیه إلى أقوال العلامه الحلی تحت عنوان «قول الرافضی». کان هدف ابن تیمیه من تألیف هذا الکتاب هو منع نشر المعتقدات الشیعه القائمه على الحق حول مفهوم الإمامه کمنصب إلهی وحق مسلم به لأهل البیت (ع) فی هذا المجال. ومن بین القضایا التی عالجها ابن تیمیه رفض سبب نزول آیه الولایه ودلالتها على إمامه علی (ع). یحاول دحض الدلاله المذکوره فی الآیه بتقدیم أسباب أدبیه وتفسیریه وروائیه باسم «الوجوه». منهج البحث فی هذه المقاله هو المنهج الوصفی التحلیلی وجمع المعلومات من المکتبه، ومن خلال دراسه صحه التوثیق ونصوص الروایات واستعراض الأسباب العقلانیه والقرآنیه والإجماع السنی والشیعی على سبب نزول الآیه المذکوره، استنتجنا أن جمیع إشکالات ابن تیمیه واعتراضاته لا أساس لها.

کتاب منهاج السنه از جمله آثار ابن تیمیه است که وی در آن تلاش دارد تا با استناد به موارد شاذ و نادر و گاه اسناد ضعیف و دروغ، جایگاه اهل بیت پیامبر| از جمله اعتقاد به امام عصر# را تضعیف و حتی انکار نماید. نویسنده با بهره گیری از روش تحقیق کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی توصیفی تلاش دارد تا با استناد به روایات اهل سنت، به تحلیل و نقد مبانی ابن تیمیه در انکار امام عصر# پرداخته و نشان دهد که ابن تیمیه با استفاده از ترفند دروغ سازی و با تکیه بر روایات بسیار شاذ و نادر، سعی داشته تا باور شیعیان به مهدی موعود را به چالش کشیده و با اتهام شیعه در استناد به روایات غیرمنقول از اهل سنت، جایگاه امام عصر را ضعیف جلوه دهد، این در حالی است که منابع روایی اهل سنت خلاف گفته ها و اندیشه های ابن تیمیه را نشان می دهد و روایات مشهوری را که محدثان نقل نموده اند، نشان از جایگاه والا و اعتقاد عمیق شیعیان به موعودی دارد که پیامبر| به آن بشارت داده است.

ابن تیمیه نقدهای تندی علیه نوع زمامداری حضرت علی(ع) و نبردهای تحمیلی و دفاعی ایشان دارد. به اعتقاد وی در زمان امام علی(ع) مسلمین در سختی بوده و علیه یکدیگر شمشیر کشیدند. جنگ های زمان حضرت علی(ع) در جهت قدرت طلبی و رسیدن به مال و جان مسلمین صورت گرفته و هیچ نتیجه ای جز کشتن مسلمین نداشته است. آغازگر این جنگ ها حضرت علی(ع) بوده و خود از این جنگ ها ابراز ندامت کرده است. برشمردن و تبیین انتقادات ابن تیمیه در این زمینه و همچنین پاسخ گویی از طریق مطالعه سیره اخلاقی حضرت(ع) در این جنگ های تحمیلی و دفاعی، با روش تحلیلی توصیفی و با تکیه بر منابع فریقین، هدف این پژوهش است. اصول اخلاقی امام علی(ع) در جنگ هایشان مانند صلح طلبی، اجرای حکم الهی و هدایت گری و هم چنین عدم توافق برخی از صحابه بزرگ پیامبر(ص) و گروهی از علماء اهل تسنن با نظرات ابن تیمیه در این زمینه، بر رد انتقادات وی دلالت دارند.