حسابداری آب

هدف: سیستم های حسابداری آب متفاوتی در سطح جهان وجود دارد، اما هیچکدام به صورت جامع همه شاخص های مورد نیاز را در بر نمی گیرند. هدف این پژوهش ارایه شاخص های مؤثر بر الگوی حسابداری آب و ارایه الگوی جامع حسابداری مدیریت آب در ایران است.روش:این پژوهش با استفاده از 6 بعد نوین فن ارزیابی متوازن و از طریق روش کیفی فرا ترکیب انجام شد. بدین منظور پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی در محدوده زمانی 1980-2020، 147 پژوهش یافت شد، که پس از مطالعه تعداد 32 پژوهش که به صورت مستقیم، موضوع حسابداری و مدیریت آب را بررسی کرده بودند، وارد مرحله تحلیل شدند. پژوهش های انتخاب شده برای کدگذاری وارد نرم افزار مکس کیودا شد.یافته ها:پس از فرآیند کدگذاری، 52 کد متمایز شناسایی شد. از میان کدهای شناسایی شده، شاخص کارایی زیست محیطی (8)، بهای تمام شده آب (8)، میزان بهره برداری از آب (8) و شاخص آب مصرف شده (7) به ترتیب بیشترین فراوانی را داشتند. در مرحله بعد کدها در قالب 20 تم (زیر معیار) و در نهایت زیرمعیارها در 6 معیار (ابعاد) فن ارزیابی متوازن تقسیم بندی شدند. براساس این عوامل الگوی جامع حسابداری آب با روش فراترکیب ارایه گردید و با نظر خبرگان نهایی گردید.نتیجه گیری:این پژوهش با شناسایی شاخص های حسابداری آب و ارایه الگویی جامع می تواند مورد استفاده حسابداران و برنامه ریزان حوزه آب، حسابداران و مدیران شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب و صنعت های متفاوت استفاده کننده آب در ایران قرار بگیرد.

آمار و اطلاعات جایگاه ویژه ای در شفافیت حکمرانی آب دارد. از طرف دیگر، شاهد بودن تناقضات در آمار و اطلاعات منابع آب، یکسان نبودن قرائت ها و روایت ها درمورد دارایی های آبی، به روز نبودن تجهیزات سخت افزاری و تا اندازه ای نرم افزازی در تهیه و ارائه اطلاعات منابع آب در مقایسه با پیشرفت های جهانی، بازنگری جدی در سامانه های داده برداری و داده پردازی منابع آب را الزام آور می سازد. در این راستا، روش های هوش مصنوعی، حسگرها و فناوری های سنجش از دور، در حسابداری دقیق منابع آب موردتوجه هستند. این مقاله مروری نظام مند از حدود صد مقاله بین المللی است که آخرین یافته های مرتبط با تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری پایش مؤلفه های چرخه هیدرولوژیکی را ارائه میدهد. این مؤلفه ها شامل بارندگی، عمق آب/ سطح آب/سرعت و دبی جریان رودخانه ها و پایش تراز سطح آب های زیرزمینی است. در هر مورد ضمن ارائه سرلیستی از مهم ترین فناوری ها، وضعیت کاربرد این فناوری ها در پایش منابع آب های سطحی و زیرزمینی کشور، ارزیابی شد. بررسی های انجام شده وضعیت نامطلوب کاربرد فناوری های نوین نرم افزاری و سخت افزاری در پایش مؤلفه های چرخه هیدرولوژیکی در کشور را اثبات می کند. برای نمونه، از مجموع 26 فناوری سخت افزاری و نرم افزاری شناخته شده مرتبط با برداشت های جریان های سطحی، تنها دو فناوری به طور گسترده در کشور استفاده شده؛ چهار فناوری به مرز دانش و تولید گسترده توسط شرکت های دانش بنیان داخلی رسیده و همچنان رسیدن به مرز دانش یازده فناوری در کشور رخ نداده است. طی این مقاله پیشنهادهایی جهت ترسیم مسیر توسعه فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری نوین جهت برداشت داده های چرخه های آبی و تحول در نوسازی زیرساخت های داده برداری و داده پردازی منابع آب کشور، ارائه شد.