حس عدد

پیش زمینه و هدف: یکی از موارد زمینه ساز بروز مشکلات یادگیری ریاضی، ناتوانی در تشکیل حس عدد است. از آن جایی که مفاهیم زبانی بر تشکیل حس عدد تاثیر دارند، لذا پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بازی های کلامی بر حس عدد کودکان پیش دبستانی دارای مشکل یادگیری ریاضی انجام شد. مواد و روش کار: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل) است. جامعه آماری شامل کلیه کودکان 4تا 6 ساله پیش دبستانی در سال 97-96 است و حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و 30 کودک به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15نفر)، گروه کنترل (15نفر) جاگماری شدند. ابزار جمع آوری داده ها برای سنجش حس عدد آزمون جردن ( 2008) بود و داده ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون، با نرم افزار SPSS-24 و با بهره گیری از آمار توصیفی و آمار استنباطی (روش کوواریانس تک متغیره) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : نتایج نشان داد بازی های کلامی بر حس عدد کودکان پیش دبستانی تاثیر دارد (0.05> P ). بحث و نتیجه گیری: بنابراین می توان از طریق بازی های کلامی، حس عدد کودکان پیش دبستانی با مشکلات یادگیری ریاضی را تقویت نمود و به عنوان یکی از راهکارهای موثر در مهدکودک ها و مراکز پیش دبستانی، کانون توجه قرار گیرد.

حس عدد در دهه ی اخیر در آموزش ریاضی مورد توجه زیادی قرار گرفته و برای کسب مهارت های پیشرفته تر در ریاضی مورد نیاز است. با توجه به اهمیت حس عدد در آموزش ریاضی مدرسه ای و به خصوص در سال های پیش از دبستان و دبستان، شناخت شیوه های اندازه گیری و سنجش این مهارت مهم است. پژوهش حاضر با هدف معرفی آزمون های مورد استفاده ی پژوهشگران و شناسایی نقاط قوت و ضعف آزمون ها با روش مرور نقادانه نگاشته شده است. پس از جست وجو در پایگاه های اسکوپوس، وب آف ساینس و پایگاه های داخلی اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و نورمگز در بازه زمانی 2012 تا 2022، 75 مطالعه با کلید واژه ی حس عدد بازیابی شد. از این تعداد 22 مطالعه طبق ملاک مرتبط بودن با سنجش حس عدد دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی انتخاب شدند. معیار خروج شامل مقاله های مروری، مقاله های مربوط به گروه سنی بالای 12 سال و گروه سنی کمتر از 5 سال و مقاله های تحلیل محتوای کتاب های درسی بود. با بررسی آزمون های مورد استفاده در مطالعات منتخب، 6 آزمون شناسایی و با استفاده از نشانگرهای تعیین شده، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد همه ی آزمون های سنجش حس عدد به مؤلفه های شمارش، تشخیص اعداد، مقایسه اعداد و عملیات روی اعداد پرداخته اند. با توجه به نتایج، پیشنهادهایی در راستای طراحی یک آزمون بومی جهت سنجش حس عدد ارائه شد.

هدف: فقدان حس عدد به عنوان یکی از عوامل بروز اختلال خاص یادگیری ریاضی در کودکان بوده و حافظه فعال نیز بهترین پیش بینی کننده عملکرد مرتبط با حس عدد در کودکان به شمار می رود. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر، تحلیل حس عدد برحسب نیمرخ حافظه فعال در دانش آموزان با اختلال خاص یادگیری ریاضی بود. روش : پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های بنیادین و از لحاظ روش مطالعه، همبستگی بود. جامعه ی پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر با اختلال خاص یادگیری ریاضی از مراجعه کنندگان به مراکز اختلال خاص یادگیری در سال تحصیلی -14002- 14001 تشکیل می دادند که از بین آنها به روش نمونه گیری هدفمند50 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس سنجش حس عدد جردن و همکاران (2008) و مجموعه آزمون حافظه فعال برای کودکان (حافبک) پیکرینگ و گدرکول (2001) بود. تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده به کمک آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندگانه انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین مجری مرکزی و عملیات همبستگی مثبت و معناداری (29/0 r= و 01/0p<) و بین صفحه دیداری – فضایی و عملیات همبستگی معناداری وجود دارد (19/0 r= و 01/0p). همچنین، خرده مقیاس حافظه فعال صفحه دیداری- فضایی (56/0B= و 02/0>p) توان پیش بینی 04/0 درصد از تغییرات خرده مقیاس حس عدد از جمله عملیات را داشت. نتیجه گیری: با توجه به تأیید نقش معنادار حافظه فعال در میزان حس عدد در کودکان، می توان مهارت های مرتبط با مؤلفه های حافظه فعال به ویژه صفحه دیداری – فضایی را در مراکز اختلال خاص یادگیری جهت افزایش حس عدد آموزش داد.