تربیت شهروند

هدف این پژوهش تبیین مولفه های تربیت شهروندی در فضای مجازی از طریق مقایسه تطبیقی آن با تربیت شهروندی در فضای حقیقی و تحلیل فرصت ها و تهدیدهای احتمالی فضای مجازی برای تربیت شهروندی است. این پژوهش با روش تبیینی–تحلیلی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که با گسترش و فراگیری فضای مجازی نوع خاصی از شهروندی با مولفه های خاص رخ می نماید که مستلزم تربیت ویژه مطابق با مولفه های مخصوص به خود است. شهروند فضای مجازی به دلیل حضور و مشارکت در شبکه ای از تعاملات مجازی که هویت های متغیر و متکثر از ویژگی های آن است، مولفه ها و ویژگی های خاصی را در حوزه رفتار و هویت به خود می گیرد. تعهد اجتماعی که در فضای حقیقی با ارزش گذاری های اخلاقی همراه است، درفضای مجازی که ساختار نظام مندی ازارزش ها ارائه نمی شود کاملا فردی می شود. شهروند مطلوب در فضای مجازی علاوه بر کسب سواد رسانه ای و اطلاعاتی به مولفه هایی همچون آگاهی، پایبندی به ارزش ها و هنجارهای فرهنگی، قانون مداری، عدالت محوری، مشارکت پذیری و مسئولیت پذیری آگاهانه نیازمند است. تربیت شهروند فضای مجازی به پرورش شهروند نقاد و تقویت میل به یادگیری مادام العمر کمک می کند تا با بهره گیری از ویژگی های متمایز فضای مجازی در جهت آموزش،پژوهش، گذران اوقات فراغت با کیفیت بالا، برای مشارکت فعال در امور اجتماعی راهگشا باشد. بنابراین به منظور کاهش تهدیدها و بهره مندی هرچه بیشتر از فرصت ها، شناخت مؤلفه های خاص تربیت شهروندی در فضای مجازی ضروری است.

پیدایش مدارس جدید از وقایع منحصر به فرد در تاریخ معاصر ایران به شمار می آید. تحلیل های مختلفی به توضیح شکل گیری مدرسه در ایران پرداخته اند.اما این تحلیل ها دچار نوعی تقلیل گرایی و ساده سازی در توضیح این واقعه تاریخی هستند. در این مقاله تلاش شده است با روش تحلیل گفتمان و بررسی شواهد و اسناد تاریخی روایت عامتری از ظهور مدرسه در ایران ارائه شود.بررسی شواهد تاریخی نشان می دهد که نیروهای متنوع و متکثری در شکل گیری مدارس جدید در ایران نقش داشته اند و نمی توان برپایی مدرسه را به یک نیروی سیاسی-اجتماعی تقلیل داد.ادعای این مقاله این است که سه گفتمان تربیت شهروند، تربیت رعیت و تربیت مسلمان حول اولین مدارس جدید در ایران شکل گرفتند .هر یک از این گفتمانها تلاش می کردند مدیریت و فعالیتهای مدارس را تحت نظارت و کنترل خود در آوردند و بدین ترتیب نوعی نبرد گفتمانی حول مدارس جدید برقرار بود .شناخت گفتمانهایی که برای اولین بار حول تربیت مدرسه ای شکل گرفتند می تواند درک عمیقی از چگونگی شکل گیری مدرسه در اختیار علاقه مندان به مطالعات تربیتی قرار دهد.