آزار و اذیت

تعقیب مصرانه گونه ای مزاحمت است. گاه افراد با انگیزه های گوناگونِ خوب و بد، افرادی دیگر را پیوسته تعقیب کرده و می پایند و بدین طریق موجب اذیت و آزار می شوند. شاید تعقیب شونده، سرانجام ناگوارتری پیدا کند و بزه دیده جرایم شدیدتری مانند قتل و تجاوز جنسی (تعقیب مصرانه مشدد) شود. تعقیب مصرانه در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، به طور مستقل جرم انگاری و واکنش ها و تدابیر ویژه ای، مانند دستورهای حفاظت و محدودیت، نیز اتخاذ شده است. در حقوق کیفری ایران، جرمی با این عنوان وجود ندارد، بلکه جلوه ها و مصادیقی از آن، از جمله ماده 619 قانون تعزیرات مصوب 1375، پیش بینی شده است که جز تعیین مجازات، تدبیر دیگری دربرندارد. موضوع اصلی این مقاله تحلیل ماهیت و ارکان جرم تعقیب مصرانه و پاسخ دهی به آن در حقوق کیفری با روش تحلیلی-توصیفی و با رویکرد تطبیقی است. به نظر می رسد باتوجه به تغییر در سبک زندگی و الگوهای روابط اجتماعی، به ویژه با رواج شبکه های اجتماعیِ مجازی و پیام رسان ها، ارتکاب تعقیب مصرانه بسیار بیشتر و آسان تر از پیش شده است که تنها با جرم انگاری های عام و واکنش های عادی، نمی توان بازدارندگی و پاسخگویی مناسب و مؤثر را انتظار داشت. بسنده کردن حمایت کیفری از بزه دیدگان این رفتار به زنان و کودکان و نیز مقید کردن آن به مکان های عمومی و عدم توجه به تعقیب مصرانه مجازی، فقدان تدابیر تأمینی و منوط کردن حمایت های قانونی به پس از اثبات جرم، از مهم ترین نقصان های قانونی موجود است که در مقایسه، کشورهای با قانون تعقیب مصرانه، وضعیت بهتری دارند.

ورزش علاوه بر فعالیت های فیزیکی، اجتماعی و سیاسی درگیر مسائل دیگری نظیر انواع سوءاستفاده شده است. هدف از این پژوهش تحلیل سوءاستفاده در ورزش با رویکرد شناسایی انواع و عوامل به وجود آورنده آن است. با استفاده از روش کیفی داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شدند. مشارکت کنندگان در این تحقیق اساتید، متخصصین، کارشناسان و صاحب-نظران در زمینه سوءاستفاده در ورزش بودند. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مضامین استفاده شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که شش نوع سوءاستفاده در ورزش ایران وجود دارد که عبارت اند از جسمی، جنسی، غفلت، عاطفی، مالی و ارتباطی. علاوه بر این، عوامل شکل دهنده سوءاستفاده در ورزش عبارت اند از : 1) تماس بدنی در ورزش و نوع پوشش ورزشکاران،2) کاستی های اجتماعی،3) مشکلات خصوصی و خانوادگی،4) ضعف شخصیتی و ناآگاهی، 5) ضعف در سیستم های اداری و قانونی، و 6) تأکید و اشتیاق به مدال آوری. بر اساس نتایج این تحقیق آگاه شدن از انواع و علل وقوع سوءاستفاده در ورزش، باعث شناخت مسئله، تصمیم گیری درست و برنامه ریزی مناسب برای پیشگیری از این امر حساس است. در حقیقت، نتایج این تحقیق فتح بابی برای آموزش و حمایت از ورزشکاران، مربیان ورزشی، پزشکان ورزشی، کادر فنی، مدیران و اعضای فدراسیون هاست.

سوءاستفاده در ورزش یک مشکل غیر قابل انکار است و به روش های مختلفی اتفاق می افتد، از همین رو شناسایی عوامل تاثیرگذار در وقوع این معضل اجتماعی از اهداف اساسی مسئولان ورزشی در دنیا است. هدف از این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر شکل گیری سوءاستفاده در ورزش است که با روش کیفی انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شدند. مشارکت کنندگان در این تحقیق 14 نفر بودند که شامل اساتید، متخصصین، کارشناسان و صاحب نظران در زمینه سوءاستفاده در ورزش بودند که بر اساس معیارهای تعیین شده انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمونی براون و کلارک(2006) استفاده شد. در کل 28 کد استخراج شد که میزان اتکاپذیری آن ها بیش تر از 70 درصد است که وثوق پذیری کُدگذاری را تأیید می کند. نتایج تحقیق شش عامل را در شکل گیری سوءاستفاده موثر می داند که عبارتند از: 1) اجبار و تعدی به حریم ورزشکار، 2) سوء استفاده از قدرت، 3) اعتماد پوچ به سایرین، 4) وقوع غیرمنتظره و ناخواسته، 5) گرفتن نقطه ضعف از ورزشکار و 6) انکار آزار و اذیت. بر اساس نتایج این تحقیق آگاه بودن از عوامل موثر بر شکل گیری سوءاستفاده در ورزش باعث می شود این مسئله راحت تر درک شود و شناخت دقیقی از وقوع سوءاستفاده در دست باشد تا زمینه پیشگیری از این مسئله مهم ایجاد شود و مهم تر از همه ورزش را به یک محیط امن برای ورزشکاران تبدیل کرد.

هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل حفاظت ورزشکاران نخبه در برابر آزار و اذیت و سوءاستفاده در ورزش ایران بود. روش تحقیق کیفی و از نوع گراندد تئوری با رویکرد استراوس و کوربین بود و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مطالعات اسنادی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل ورزشکاران نخبه در رده بزرگسالان، رؤسای فدراسیون های ورزشی، مدیران کمیته ملی المپیک و معاونان وزارت ورزش و جوانان و روش نمونه گیری به صورت غیرتصادفی و هدفمند بود و مصاحبه با 14 نفر از خبرگان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش کد گذاری باز، محوری و گزینشی استفاده گردید. در اثر تجزیه و تحلیل داده ها 123 مفهوم یا کد باز، 15 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی شناسایی شد. نتایج نشان داد آگاهی، حقوق متقابل و آموزش به عنوان مهم ترین عوامل علی مدل شناسایی شدند. عوامل قدرت رسانه ها، افسر حفاظت و دسته بندی مخاطب به عنوان مهم ترین عوامل زمینه ای شناسایی شدند. عوامل مداخله گر مدل نیز شامل محدودیت، زیرساخت و ناآگاهی مدیران بوده است. در نهایت راهبردها شامل سیاست ها و خط مشی ها، اعتمادسازی، روابط عمومی و رسانه و قانون  پیشنهاد شدند. تأیید نظر اساتید و کسب و تأیید نظر دو نفر از متخصصان نظریه زمینه ای  در زمینه روند پژوهش در جهت افزایش اعتبار تحقیق صورت گرفت. همچنین برای تأیید دقت از بازبینی کدها( پایایی باز آزمون) و  تأیید اساتید پژوهشی استفاده گردید. چنین به نظر می رسد که مدیران با اجرای مدل حفاظت ورزشکاران نخبه در برابر آزار و اذیت و سوءاستفاده می توانند از دستاوردهای آن در سازمان های ورزشی بهره مند شوند.