پیمایش محیطی

مواجهه ایران با انواع تحریم های اقتصادی، تبعات و مسائل متعددی را به همراه داشته است که ضرورت انجام پژوهش های علمی در این زمینه را بیش از پیش مشخص می سازد. توجه به نقاط آسیب پذیر تحریم های اقتصادی، اتخاذ تدابیری برای مقابله با آنها و روش های برون رفت از فشار تحریم ها به خصوص در سال های اخیر، بیش از پیش اهمیت یافته است. امنیت و گردشگری دو مقوله به هم وابسته اند. از آنجایی که صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت مادر از یک سو، نقش مهمی در اشتغال زایی و توسعه اقتصادی دارد و از سوی دیگر، رونق و توسعه آن نقش قابل توجهی در مقابله با تحریم ها، تاب آوری در برابر اثرات منفی آن و افزایش امنیت و پدافند غیرعامل دارد، در پژوهش حاضر سعی بر آن است که ابتدا نقاط آسیب پذیر تحریم های اقتصادی با رویکرد آینده نگاری شناسایی شود و سپس باتوجه به قابلیت های صنعت گردشگری در ایران، راهکارهایی در این زمینه ارائه گردد. جامعه آماری این پژوهش را خبرگان صنعت گردشگری و صنایع مرتبط از جمله صنعت هتلداری، شرکت های خدمات گردشگری، و آژانس های گردشگری تشکیل می دهند که به روش گلوله برفی و قضاوتی از میان آن ها نمونه گیری به عمل آمد. برای گردآوری داده ها ضمن بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، از روش های تحلیل تم، پیمایش محیطی و دلفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش ضمن شناسایی و معرفی اثرات و پیامدهای منفی تحریم ها، به ارائه راهکارهایی در مقابله با آن ها با تمرکز بر صنعت گردشگری پرداخته است.

ماهیت مشاغل در آینده به واسطه روندها و تغییر و تحولات سطح جامعه با امروز متفاوت هستند. بنابراین، نمی توان انتظار داشت که نیروی انسانی ای که برای مشاغل گذشته آموزش دیده اند، پتانسیل ایفای نقش در مشاغل جدید و نوظهور آینده را داشته باشند. دراین بین، مشاغل بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش های دارای توان اشتغال زایی بالا نیز تحت تأثیر روندهای تحول آفرین تغییر خواهند کرد. ازاین رو، مقاله حاضر به دنبال آینده پژوهی مشاغل بخش کشاورزی است. برای این هدف، از رویکرد کیفی پیمایش محیطی به عنوان روش اکتشافی در آینده پژوهی استفاده شده است. در این راستا، با استفاده از بررسی اسناد و گزارش ها و همچنین شناسایی سیزده متخصص در حوزه های مختلف کشاورزی به خصوص پژوهش، برنامه ریزی و سیاست گذاری مشاغل کشاورزی به روش گلوله برفی و مصاحبه با آن ها، فهرست روندهای تحول آفرین آینده و همچنین تأثیر آن بر مشاغل این بخش تحلیل شد. درمجموع، نتایج مقاله نشان می دهد که از یک طرف، روندهایی مانند کاهش توان اقتصادیِ و کوچک شدن زمین های کشاورزی و متعاقب آن افزایش ریسک فعالیت های کشاورزی بر اشتغال حوزه کشاورزی تأثیر منفی دارند و از طرف دیگر، روند افزایش جمعیت و ضروری بودن تولیدات کشاورزی برای جامعه عواملی هستند که به خودی خود قدرت قابل توجهی برای مقابله با این عوامل و افزایش تقاضای مشاغل کشاورزی دارند. برایند این عوامل نهایتاً سبب ظهور مشاغل مبتنی بر محصولاتی با حاشیه سود بالاتر و دانش بنیان و تمرکز بر کسب وکارهای کاهش یا بازیابی ضایعات خواهد شد.