شغل معلمی

شغل معلمی از جمله شغل های پراهمیت در همه کشورهاست و به همین دلیل انگیزه های انتخاب شغل معلمی در پژوهش های مختلف بررسی شده است. برای فراهم آوردن امکان بررسی نظام مند انگیزه های شغل معلمی و بر اساس نظریه انتظار-ارزش، وات و ریچاردسون مدل و مقیاس FIT-Choice را تهیه کرده اند. در این مطالعه پس از بررسی روایی و پایایی این مقیاس، انگیزه ها و نظرات 175 دانشجومعلم ورودی 95 پردیس شهید بهشتی بررسی شده است. نتایج نشان داده است که انگیزه تقدس شغل معلمی که در مقیاس FIT-choice به آن توجهی نشده مهم ترین انگیزه است و پس از آن انگیزه های کارکردی اجتماعی شامل کمک به بهبود اجتماع، شکل صدهی آینده کودکان و نوجوانان، انگیزه ارزش درونی و توانایی تدریس و تجربیات یادگیری و آموزش قبلی قرار دارند. انگیزه کارکردی فردی امنیت شغلی نیز جزء انگیزه های مهم است؛ اما سایر انگیزه های فردی مانند وقت آزاد برای خانواده در رده های پایین تر قرار داشتند. علاوه بر این، با وجود اینکه دانشجومعلمان شغل معلمی را شغلی تخصصی و پرزحمت و کم درآمد تلقی می کردند، رضایت بسیاری از انتخاب این شغل نشان داده اند. یافته ها شباهت انگیزه های دانشجومعلمان را بر اساس مدل FIT-Choice با مطالعات در سایر کشورها نشان می دهد. علاوه بر این مشخص شد دانشجومعلمان رشته های علوم پایه انگیزه های کمتری نسبت به دانشجومعلمان رشته های علوم انسانی دارند. بنابراین در طول دوره تحصیل باید برای حفظ و ارتقای سطح انگیزه های دانشجومعلمان تلاش و برنامه ریزی کرد تا انگیزه دانش آموزان رشته های علوم تجربی و ریاضی نیز برای انتخاب شغل معلمی افزایش یابد.

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تأثیر و نقش معلم در فرایند یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان م باشد. این پژوهش کتابخانه ای- مروری است و از مقالات و تحقیقات معتبر که در این زمینه شده است استفاده کرده ایم.معلمین نقش اساسی در فرایند آموزش و پیشرفت دانش آموزان رادارند. اهمیت نگرش های شغلی مثبت در شغل معلمی و نقش آن در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در پژوهش های مختلف مورد تأکید قرار گرفته است، اما کمتر پژوهشی به تبیین دلالت ها در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دانشگاه تربیت معلم پرداخته است، جایگاه مهم آموزش و پرورش در زندگی انسان قابل انکار نیست. و در جامعه کنونی ما مدارس می باشد که معلمان در آن نقش متولی و مجری آموزشی و پرورشی را بر عهده دارد دسترسی دانش آموزان از جمله زیردستان این موسسات می باشد نیاز به معلم اثربخش برای پیشرفت تحصیلی دارد. معلمانی که وارد مدارس و موسسات آموزش می شود همیشه اثربخش و واجد مولفه های یک معلم خوب و اثربخش نیستند و در این شرایط نمی توان سرنوشت دانش آموز را به به اتفاق واگذار کرد بلکه باید به آموزش این معلمان برای کسب این مولفه ها همت گماشت تا به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به عنوان یکی از معیارهای پیشرفت جامعه رسید. تحقیقات نشان می دهد که سهم معلم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پررنگ است بنابراین یک راه حل باید اثربخش بود تا بتواند این هدف نظام آموزشی را محقق کند چرا که نقش معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموز بسیار موثر است.

مقاله حاضر با هدف اندازه گیری مدل استعدادیابی دانش آموزان مستعد شغل معلمی در مدارس دوره متوسطه دوم ایران انجام شد. این مطالعه به روش کمّی و با رویکرد پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 2600 نفر از کادر اجرایی و آموزشی مدارس همراه با اساتید دانشگاه فرهنگیان بود که طبق جدول مورگان 335 نفر حجم نمونه برآورد گردید. نمونه گیری به روش تصادفی مرحله ای انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. سؤالات و گویه های پرسشنامه با استفاده از ادبیات تحقیق و نتایج حاصل از مطالعه کیفی تدوین گردید. به منظور تأیید روایی و پایایی پرسشنامه و همچنین تأیید اعتبار مدل از الگوریتم پی ال اس (PLS) پیروی شده است. مدل یابی PLS در دو مرحله صورت می پذیرد. در مرحله اول، مدل اندازه گیری (مدل بیرونی) از طریق تحلیل های روایی و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی) و تحلیل عاملی تأییدی  بررسی می شوند، در مرحله دوم، به بررسی مدل ساختاری پژوهش(مدل درونی) پرداخته شد. داده ها به نرم افزار SmartPLS  مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که شرایط علّی، شرایط زمینه ای، عوامل مداخله گر و پیامدها در مدل استعدادیابی دانش آموزان مستعد شغل معلمی معنادار شدند. 

هدف پژوهش کیفی حاضر، که با رویکرد مشارکتی انجام شده، کارکرد کنش پژوهی د توسعه حرفه ای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان است . که دانشجو معلم در طول یک ترم (۶ ماه) با تامل در رفتارهای خود و با مراجعه حضوری به مدارس به عنوان کارورز داده های لازم را به شیوه مشاهده، مصاحبه ،گردآوری نموده است تا حدی که به اشباع نظری برسد. بدین گونه که ابتدا با نگارش بیانیه من، تحلیل موقعیت های پنجگانه ( فیزیکی، عاطفی، آموزشی، سازمانی-اداری ، اموزش مجازی)، ترسیم نقشه ذهنی، طرح درسی آماده و اجرا شد که به تایید گروه پژوهش رسید و توسط کدگذاری های متعارف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . تعداد ۱۷۲کد باز، ۲۰ کد محوری و ۵ کد انتخابی از نقد تدریس و تاملات استخراج شد. از جمله کد های محوری پژوهش حاضر که می تواند در ارتقای توسعه حرفه معلمی اثر گذار باشد می توان به خود شناسی معلم، مدیریت فضای آموزشی، داشتن طرح درس،ویژگی های اخلاقی معلم، رفتار معلم، علاقمندی معلم به آموزش، ارتباطه اولیه معلم، برنامه ریزی و آمادگی، مرور دانسته ها، مشارکت دادن دانش آموزان، دانش محتوایی معلم، مهارت کلامی معلم، فنون سوال کردن، بهره گیری از امکانات آموزشی ، استفاده از فناوری، برقراری نظم در کلاس، مدیریت زمان، جمع بندی پایانی، سنجش و ارزشیابی و ارائه تکلیف عملکردی اشاره کرد که کد های گزینشی در یک مدل تحلیلی – استباطی ارائه شده است تحت عنوان وظایف معلم، مهارت عاطفی معلم، مهارت ارتباطی معلم ، مهارت تدریس و مهارت سنجش و ارزیابی معلم می باشند .

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مولفه های شایستگی احراز شغل معلمی در آزمون صلاحیت حرفه ای و ارائه ی مدل مناسب برای آن می باشد. روش پژوهش، کاربردی از نوع آمیخته (کمی و کیفی) و جامعه ی آماری در بخش کیفی شامل اساتید دانشگاه فرهنگیان و متخصصان تعلیم و تربیت و در بخش کمی شامل 350 نفر از اساتید عضو هیأت علمی، مامور آموزشی و مدعو دانشگاه فرهنگیان مازندران و کلیه ی دانشجومعلمان دختر و پسر استان مازندران به تعداد 23345 نفر در 6 مرکز آموزشی در دانشگاه فرهنگیان مازندران ورودی سال تحصیلی 98-97 است. در بخش کیفی از نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد که بر این اساس 12 نفر که شامل خبرگان این حوزه در زمینه ی صلاحیت های حرفه ای معلمان بودند انتخاب شدند در بخش کمی، با استفاده از طرح نمونه گیری طبقه ای نسبی و جدول کرجسی-مورگان تعداد 144 استاد و 330 دانشجومعلم به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه های نیمه ساختاریافته و پرسشنامه ی محقق ساخته با 6 مؤلفه ی اصلی راهبردهای آموزشی، مهارت های مبتنی بر فناوری، مدیریت کلاس، توانمندی های علمی، مسئولیت های اجرایی و ویژگی های فردی به ترتیب با 14، 12، 13، 15، 13 و 20 گویه بود که روایی محتوایی با استفاده از درگیری طولانی مدت، پرسش و جستجوگری از همکاران و بازبینی به وسیله ی افراد مطلع تأیید شد. با توجه به نتایج بدست آمده 6 مؤلفه ی راهبردهای آموزشی، توانمندی های علمی، مهارت های مبتنی بر فناوری، ویژگی های فردی، مدیریت کلاس و مسئولیت های اجرایی به عنوان مولفه های شایستگی احراز شغل معلمی در آزمون صلاحیت حرفه ای شناخته شدند و وضعیت مؤلفه های مذکور از دیدگاه اساتید و دانشجومعلمان به ترتیب از رتبه های 1 تا 6 را به خود اختصاص دادند.