سبزراه

توسعه و گسترش شهر کرج همانند دیگر کلان شهرهای کشور، باعث تخریب فضاهای سبز، باغات، مناطق ارزشمند طبیعی و ایجاد تغییر و تحولاتی جبران ناشدنی در این محدوده شده است. ساخت و ساز در حریم رودخانه کرج در کنار استفاده های فراغتی روند طبیعی را در این نواحی دچار اختلال نموده و سبب تغییر منظر در این مناطق گردیده است. نوشته حاضر به منظور ارائه راهکارهای احیای منظر رودخانه کرج به مثابه اکوسیستم زنده و پویای شهر کرج بر مبنای انگاره های طراحی منظر پایدار شکل گرفته است. این نوشته درصدد است تا با شناخت مفهوم منظر پایدار شهری و مرور ادبیات و پیشینه سبزراه ها، ضمن بازشناسی وضعیت موجود رودخانه کرج از طریق تحلیل نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدیدهای این بستر، با رعایت اصول طراحی منظر پایدار راهکار استفاده از سبزراه را جهت بازیابی این منظر طبیعی ارائه نماید. روش مورد استفاده در این مقاله، تحلیلی توصیفی و مبتنی بر سنجش معیارها به شکل کیفی بوده و گردآوری داده ها و اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی انجام شده است.

پیاده راه ابزاری مرتبط با سلامت اجتماعی، سبک زندگی شهری، اقتصاد شهری، کیفیت محیطی است. در دهه های اخیر این فضاهای شهری به دلایل مختلفی از جمله ایجاد مقیاس انسانی، افزایش پویایی و تعاملات اجتماعی، مسائل محیط زیستی، سلامت فردی و اجتماعی، ایجاد شادابی و جذب توریسم، بسیار مورد توجه صاحب نظران برنامه ریزی شهری قرار گرفته است. ا توجه به مسائلی چون گردشگر پذیری، 5/4 برابر شدن تعداد خودروها در دهه اخیر، افزایش میزان آلاینده های محیط زیستی ناشی از حمل و نقل، افزایش آمار کم تحرکی و اضافه وزن شهروندان و به طور کلی عدم مطلوبیت زیست پذیری این کلان شهر، نیاز به حمایت از حمل ونقل پاک و انسان محور احساس می شود. ایجاد یک محور پیاده مطلوب و سازگار با محیط زیست می تواند در ارتقای فضاهای باز پیاده محور  نقش بسزایی داشته باشد. آنچه در برنامه ریزی این فضاها می تواند نقش مؤثری بازی کند و اهداف ذکرشده برنامه ریزان شهری را جامع عمل بپوشاند، پیشنهاد راهکاریست که قابلیت تطبیق با نیازهای مادی و معنوی شهروندان را در خود جای دهد. در تحقیق پیشِ رو علاوه بر معرفی سبزراه ها به عنوان بستری برای تحقق بسیاری از انتظارات برنامه ریزان شهری برای ایجاد تحول در فضای عمومی پیاده راه ها، سعی شده است انتظارات شهروندان از چنین فضاهایی نیز به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در ایجاد تحول در فضای عمومی شهری مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور با استفاده از پرسشنامه و روش های تجزیه وتحلیل و وزن دهی SAW  و AHP، به بررسی نظرات و انتظارات جامعه شهری از یک محور پیاده مطلوب و مؤثر در سبک نوین زندگی شهری پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سبزراه ها می توانند بستری برای تحول در سبک زندگی شهری و گرایش به پیاده روی و فعالیت روزانه و افزایش ارزش اقتصادی زمین تا میزان 23 درصد باشند. همچنین، استفاده از پوشش گیاهی، اختصاص خط ویژه دوچرخه و درنظرگرفتن اماکن پرتردد در برنامه ریزی این فضاها می تواند در افزایش تمایل شهروندان به پیاده روی، نقش بسزایی داشته باشد.