مواد زائد جامد

پسماندهای جامد شهری برآیند طبیعی فعالیت های انسانی می باشد و اگر برای این مشکل یک سیستم مدیریتی مناسب اتخاذ نگردد، ممکن است منجر به آلودگی محیطی و به خطر انداختن سلامت انسان ها گردد. در این پژوهش مناسب ترین مکان های انتخابی به منظور دفن پسماند در حوضه شاهرود-بسطام به عنوان منطقه مطالعاتی با استفاده از ادغام سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش های تصمیم گیری چند معیاره مشخص گردید. بدین منظور ۱۲ پارامتر موثر شامل طبقات ارتفاعی، تراکم آبراهه، تراکم گسل، تراکم سکونتگاهی، فاصله از جاده، انحنای سطح، لیتولوژی، شیب، دما، نوع خاک، کاربری اراضی و فاصله از مناطق حفاظت شده در محیط نرم افزار ArcGIS 10.1 تهیه گردید و یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره شامل تکنیک اولویت بندی بوسیله شباهت به راه حل ایده آل (TOPSIS) برای انتخاب مکان مناسب دفن پسماند اجرا گردید. برای تعیین وزن پارامترها از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی کارشناسی استفاده گردید. معیارهای سنگ شناسی، کاربری اراضی و شیب به ترتیب با کسب (۲۴/۰، ۱۸/۰، ۱۴/۰) امتیاز بیشترین تاثیر را در مکان گزینی دفن پسماند داشته اند. نتایج پژوهش نشان داد که پهنه دو به دلیل تراکم پایین آبراهه و گسل، فاصله مناسب از مناطق حفاظت شده، شیب، توپوگرافی و لیتولوژی مناسب کمترین فاصله اقلیدسی را با ایده آل مثبت (0۲۶/0)، بیشترین فاصله اقلیدسی را با ایده آل منفی (۲۲۸/0) و کمترین فاصله نسبی را با راه حل ایده آل (۸۹۴/0) بدست آورده است، در نتیجه بیشترین وزن و بالاترین ارجحیت را برای دفن پسماند به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از این تحقیق در رویکرد مدیریت سیستمی مناطق شهری می تواند مفید باشد.

مواد زائد جامد یکی از تولیدات غیرقابل اجتناب هر جامعه و مدیریت آن یکی از نیازهای اصلی آن جامعه محسوب می گردد. بنابراین ضروری است، تا مدیریت مواد زائد جامد در غالب یک سیستم مدیریت سیستماتیک و هدفدار صورت پذیرد، تا حتی المکان از کاهش منابع و آلودگی های محیطی جلوگیری به عمل آید. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیستم مدیریت مواد زائد جامد سکونتگاه های شهری استان مازندران و ارائه تمهیدات لازم در جهت بهبود آن صورت پذیرفته است. روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. به این ترتیب که پس از بررسی ادبیات تحقیق، جهت انتخاب معیارها از روش دلفی استفاده گردید. سپس به منظور یکسان سازی مقیاس معیارها از روش مقیاس دو قطبی فاصله ای و به منظور تعیین درجه اهمیت نسبی معیارها از تکنیک های وزن دهی، روش آنتروپی مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش ارزیابی و رتبه بندی با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره صورت پذیرفت، به طوری که در گروه جبرانی مدل های تصمیم گیری چندصفتی، از زیر گروه نمره گذاری و امتیازدهی، روش مجموع ساده وزنی و از زیرگروه سازشی، روش رتبه بندی براساس تشابه به حد ایدئال مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت رتبه نهایی با روش میانگین رتبه ها صورت پذیرفت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است، که سیستم مدیریت مواد زائد جامد شهرهای بابل و عباس آباد به ترتیب رتبه های اول و آخر را در سطح سکونتگاه های شهری استان به خود اختصاص داده اند و در رتبه های بعدی شهرهای تنکابن و بابلسر بعد از شهر بابل و شهرهای فریم و بلده بعد از شهر عباس آباد قرار گرفته اند.