محشتم کاشانی

کمتر از سیصد سال پس از محتشم کاشانی، در زادگاه و زیستگاه این شاعرِ پیشگام مکتب وقوع، سبک واسوخت و سراینده مشهورترین غمنامه عاشورایی، مردی دیده به دنیا گشود که او هم در مرثیه سرایی و تعزیه سازی، سرآمد همگنان شد. در این مقاله کوشش شده است ضمن برشمردن شرح مختصری از زندگی نامه محتشم و سید مصطفی کاشانی ملقب به میرعزا، به اشتراک های دوره زندگی آن ها، زادگاه مذهبی شیعی، حکومت باثبات و طولانی دو شاه صفوی و قاجاری و حمایت هر دوی آن ها از شعر و آیین های عاشورایی و بالمآل نوع وام گیری لفظی و معنوی نسخ تعزیه میرعزا از ترکیب بند عاشورایی محتشم پرداخته شود. این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است که چگونه شعر عاشورایی محتشم به عنوان سرآمد اشعار عاشورایی همه دوران های شعر فارسی، بر شعر عامیانه، نمایشی و موسیقیایی نسخ تعزیه میرعزا تأثیر گذاشته است. نتیجه این واکاوی نشان می دهد که واژه واژه این عاشورایی نامه در نسخه، نسخه تعزیه به ویژه اشعار میرعزا تکرار شده و حتی خواندن بخش هایی از ترکیب بند محتشم، جزئی از مراسم تعزیه خوانی در دوره اوج این هنر در تکیه دولت ناصری بوده است.