معنویت فردی

انسان ها به واسطه کار معنای وجودی خویش را  می یابند و از این جهت کار می تواند بنیان و کانون زندگی بشر قلمداد شود. از این رو، هدف مقاله حاضر بررسی این موضوع بود که چگونه معنویت فردی و سازمانی پرستاران می تواند سبب بهبود ادراک معناداری کار و اشتیاق شغلی حاصل از آن شود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه پرستاران شاغل در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در سال 1398 می باشد که از بین آنها 270 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای نسبی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه معنویت فردی، پرسشنامه معنویت سازمانی، پرسشنامه اشتیاق شغلی اوترچت و پرسشنامه معناداری کار بودند. تحلیل داده ها با نرم افزار Lisrel 8.8 و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که هر چند معنویت فردی، تجارب پرستاران را از معناداری کارشان افزایش نمی دهد؛ اما این سازه (05/4, T=29/0=Z) همراه با متغیر معنویت سازمانی (27/4, T=31/0=Z) می توانند به عنوان پیشایندهای اشتیاق شغلی مد نظر قرار گیرند. در نهایت، شواهد حاکی از تأیید نقش میانجی گری نسبی معناداری کار در ارتباط بین معنویت سازمانی و اشتیاق شغلی در جامعه مورد مطالعه است (96/1, T09/5=). با توجه به یافته های پژوهش، چنانچه مدیران مراکز درمانی درصدد ارتقاء تجربه معناداری کار و اشتیاق شغلی حاصل از آن در کادر پرستاری خود هستند، بایستی در ابتدا بر جهت گیری معنویت در فرهنگ سازمانی و سپس بر بهبود سلامت معنوی کارکنان خود تمرکز نمایند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر معنویت محیط کار بر بهبود عملکرد شغلی کارکنان شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی انجام شده است. معنویت با شاخص های کار با معنا و هدف دار، نوع دوستی، صداقت و از خودگذشتگی و مقدس شمردن زندگی به عنوان متغیر پیشین و بهبود عملکرد شغلی به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده است. بر مبنای روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی، در جامعه آماری (220 = N) با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان (140=n) تعیین شده است. همچنین برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه معنویت فردی، معنویت سازمانی و بهبود عملکرد شغلی به ترتیب با ضریب پایائی 736/0 و 769/0 و 843/0 بر حسب آلفای کرونباخ استفاده شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و با کمک آزمون رگرسون خطی ساده و سایر ابزارها در حوزه آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش معنویت سازمانی با ضریب Beta=0.789 تاثیر مثبتی و معناداری بر عملکرد شغلی دارد. همچنین مثبت بودن عدد رگرسیون(R=0.789) به این معناست که رابطه مستقیمی میان معنویت (متغیر مستقل) و عملکرد شغلی (متغیر وابسته) وجود دارد. نتایج نشان داد که معنویت بر بهبود عملکرد شغلی در شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی تأثیر مثبت و معناداری دارد.

هدف:   در دهه های اخیر، پژوهش های مختلفی در حوزه معنویت سازمانی انجام گرفته است و طی این پژوهش ها مشخص شده که ابعاد و خصوصیات آن، وابسته به دیدگاه مورد استفاده است. معنویت سازمانی از سه دیدگاه مورد بررسی قرار می گیرد: معنویت فردی، معنویت در محل کار و معنویت سازمانی. همچنین، می توان معنویت را از دیدگاه مذهبی نیز در نظر گرفت. پژوهش حاضر، به شناسایی مفهومی فراگیر از معنویت سازمانی در زمینه مدیریت بر اساس اصطلاحات و مفاهیم استفاده شده در ادبیات این حوزه می پردازد. روش شناسی: یک مرور نظام مند از ادبیات با استفاده از مقالاتی که اصطلاحات مرتبط با معنویت سازمانی در عنوان، چکیده یا کلمات کلیدی آن ها به کار رفته است، در پایگاه های Scopus و Web of Science انجام گرفت و به ترتیب 285 و 168 مقاله در آن ها یافت شد. مقالات مستخرج، با استفاده از نرم افزار VOSviewer تحلیل شدند. یافته های پژوهش: نتایج حاصله شامل دو خوشه بودند: معنویت سازمانی و معنویت در محل کار. تحلیل خوشه ها نشان می دهد که فضایی برای پژوهش در زمینه معنویت در محل کار و شکافی در مطالعات معنویت سازمانی در حوزه مدیریت وجود دارد. مفهوم پیشنهادی برای معنویت سازمانی، یک هویت سازمانی است که از ارزش ها، شیوه ها و گفتمان حاکم بر آن نشئت می گیرد که از معنویت فردی و معنویت در محل کار تشکیل می شود، توسط رهبر و سایر اعضاء هدایت می شود و تحت تأثیر محیط، فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش است. محدودیت ها: محدودیت اصلی مربوط به روش مورد استفاده و خصوصاً نرم افزارهای و گزینه های جستجو و اسکن در پایگاه ها و مقالات است. پیامدهای عملی: تعریف معنویت به این صورت سبب تولید ارزش و منفعت اجتماعی می شود که در وجهه، مأموریت، رسالت و ارزش های سازمان قابل رؤیت است. ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش، ادبیات موجود در زمینه معنویت سازمانی را با روشی که تاکنون در مقالات این حوزه به کار نرفته است طبقه بندی می کند و مفهومی کامل تر از معنویت سازمانی ارائه می دهد.

انسان ها به واسطه کار معنای وجودی خویش را می یابند و از این جهت کار می تواند بنیان و کانون زندگی بشر قلمداد شود. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع بود که چگونه شخصیت پویا و معنویت فردی و سازمانی پرستاران می تواند سبب بهبود ادراک معناداری کار و تعلق شغلی حاصل از آن شود. طرح این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه پرستاران شاغل در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در سال 1398 می باشد که از بین آنها 270 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردید. از پرسشنامه های معنویت فردی و سازمانی، شخصیت پویا، معناداری کار و تعلق شغلی برای گردآوردی داده استفاده شد. پس از اطمینان از پایایی و روایی ابزار پژوهش، تحلیل داده ها با نرم افزار Lisrel 8.8 و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که هر چند معنویت فردی، تجارب پرستاران را از معناداری کارشان افزایش نمی دهد؛ اما این سازه همراه با متغیرهای معنویت سازمانی و شخصیت پویا می توانند به عنوان پیشایندهای تعلق شغلی مد نظر قرار گیرند. در نهایت، شواهد حاکی از تأیید نقش میانجی گری نسبی معناداری کار در ارتباط بین این سازه های سه گانه با تعلق شغلی در جامعه مورد مطالعه بود.

تاکنون رویکردهای مطالعاتی در زمینه های رهبری، فرهنگ سازمانی و مدیریت منابع انسانی، توجه اندکی به اعمال و عقاید مذهبی و معنوی در محیط کار داشته اند. از این رو در سال های اخیر معنویت در اجتماع و در محیط کار، از اهمیت زیادی برخوردار شده و معنویت سازمانی، از جمله دریچه های نوینی است که در حوزه رفتار سازمانی گشوده شده است. ایجاد فرهنگ معنوی در سازمان ها، موجبات درک بهتر از معنی و هدف کار را در کارکنان فراهم نموده و باعث خواهد شد ارزش های سازمان همسو با ارزش های آنان شده و در راستای تحقق اهداف و آرمان های سازمان گام بردارند. در این پژوهش با روش استقرایی فرضیه مطلوب بودن سطح معنویت در کار مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خراسان جنوبی بود (150 نفر) که براساس جدول کرجسی و مورگان، 108 نفر به روش تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه استاندارد معنویت در کار بود که روایی آن توسط گروهی از اساتید دانشگاه و صاحب نظران و اعتبار آن توسط آلفای کرونباخ (95%α =) مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس یکطرفه، t مستقل و t تک نمونه ای) صورت گرفت. نتایج نشان داد که معنویت در کار کارکنان در سطح مطلوبی قرار داشته و میانگین سطح فردی معنویت از بقیه ی سطوح بالاتر بود. در جامعه مورد مطالعه بین میزان معنویت در کار مدیران و کارمندان اختلاف معنی داری مشاهده نشد.