دانش پداگوژی

هدف : هدف از این پژوهش ارائه الگویی برای دانش معلمان علوم متوسطه اول استان کردستان بود. روش: روش پژوهش حاضر نوع خاصی از سنت پژوهش کیفی به نام گراند تئوری بود. جامعه آماری در این پژوهش معلمان علوم تجربی متوسطه اول بودند و نمونه انتخاب شده در این پژوهش،  16 نفر (8 زن و 8 مرد) از معلمان علوم بودند که درزمینهٔ دانش موردنیاز برای تدریس و آموزش علوم دارای تجارب زیسته ارزشمندی بودند. برای انتخاب نمونه  از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. داده های این پژوهش با استفاده از مصاحبه  نیمه ساختار یافته، عمیق و باز با معلمان علوم متوسطه اول جمع آوری شد. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از تکنیک کدگذاری اشتراوس و کوربین و سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی و با روش تحلیل محتوای متن مصاحبه ها، موردبررسی قرار گرفت. نتایج: یافته ها نشان داد محور اصلی دانش معلمان علوم متوسطه اول  تحت تأثیر عواملی ازجمله شرایط علّی (مدیریتی ، عوامل فردی معلمان ، تدریس علوم و فرهنگ علمی )؛ راهبردهای کسب دانش معلمان علوم (برنامه ریزی سازمان، اجرای برنامه ، برنامه ریزی شخصی و عمل به آن  )؛ زمینه ( شفاف سازی دانش معلمان علوم، عوامل اقتصادی معلمان، مدیریت مناسب و توانایی ومهارت معلمان ) و شرایط مداخله گر (عوامل مدیریتی معلم ، نگرش معلمان و خودسازی و هویت معلمان ) قرار داشت که در نهایت منجر به بهبود پیامدهای ( خود تنظیمی معلمان، افزایش شایستگی، ارتقای اخلاق حرفه ای و افزایش کارایی و اثربخشی آموزشی) معلمان شد.

پیشرفت هر جامعه ای بیش از هر چیز در گرو عملکرد مطلوب نظام آموزشی آن کشور است و آنچه در قلب نظام آموزشی هر کشور جای دارد، معلم است. معلم را می توان واسطه بین سیاستهای نظام آموزشی و دانش آموزان دانست. بنابراین آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد استفاده از معلمان آگاه با شناخت و دانش کافی و مناسب است. دانش معلم باید جامعیت و مانعیت لازم را داشته باشد. معلم نیازمند است در حوزه های دانش پداگوژی، دانش محتوایی و دانش محتوای پداگوژی شناخت کافی داشته باشد تا بتواند رسالت خویش را در آموزش و پرورش به بهترین شکل ممکن انجام دهد. به نظر می رسد جای دو نوع دانش دیگر در میان دانش های معلم خالی باشد و آن دانش بافت جامعه و دانش فراشناختی است. منظور از دانش بافت، آگاهی معلم از شرایط تاریخی، جامعه شناختی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه محل خدمتش است. منظور از دانش فراشناختی این است که معلم بر انواع دانش خود و چگونگی استفاده از آنها نظارت کند و در این زمینه انعطاف لازم را داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه شایستگی های حرفه ای معلّمان دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان با معلّمان دانش آموخته از سایر دانشگاه ها در استان کردستان انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است. تعداد 226 معلّم به روش تصادفی خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. از این تعداد، 84 معلّم دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان و 142 نفر نیز معلّمان سایر دانشگاه ها بودند. داده های مورد نیاز با استفاده از چهار آزمون عملکردی محقق ساخته (آزمون موضوعی علوم و ریاضی و آزمون پداگوژی علوم و ریاضی) گردآوری شد. روایی آزمون ها با استفاده از شاخص ضریب روایی محتوا و از طریق مراجعه به متخصصان حاصل شد. برای ارزیابی پایایی آزمون ها از روش دونیمه کردن استفاده شد. یافته ها نشان داد که تفاوت بین عملکرد معلّمان دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان و سایر معلّمان در دو آزمون موضوعی علوم و ریاضی از لحاظ آماری، معنی دار بود و در هر دو مورد، تفاوت به نفع دانش آموختگان از دانشگاه فرهنگیان بود. بین عملکرد این دو دسته از معلّمان در دو آزمون پداگوژی علوم و ریاضی، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. عملکرد معلّمان زن و مرد دانش آموخته از دانشگاه فرهنگیان تنها در آزمون پداگوژی علوم از لحاظ آماری متفاوت بود و تفاوت به نفع زنان بود. برای معلّمان دانش آموخته از سایر دانشگاه ها، بین عملکرد معلّمان زن و مرد در هردو آزمون موضوعی ریاضی و علوم از نظر آماری تفاوت معنی داری مشاهده شد و در هر دو مورد، تفاوت به نفع معلّمان مرد بود.