مهندسی نفت

یکی از مسایل مهم در کشورهای صادر کننده نفت، تخصیص بهینه درآمدهای نفتی در راستای دست یابی به رشد و توسعه پایدار است. در این مقاله یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویای بهره برداری منابع پایان پذیر ارایه می شود. مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویا دارای دو بخش پویا و ایستا است که بخش پویای مدل نسبت به مدل ایستا حل می شود. بخش ایستای مدل حاضر، یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه استاندارد است. در قالب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه استاندارد، دولت در هر دوره با استفاده از سیاست های اقتصادی نرخ پس انداز اجتماعی، میزان بهره برداری از ذخایر نفت و گاز را به نحوی تعیین می کند که تابع رفاه اجتماعی بین زمانی حداکثر شود. سپس در قالب یک مدل فنی - مهندسی نفت میزان سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز را تعیین می کند. وجوه قابل سرمایه گذاری باقیمانده بر اساس سودآوری بخش های مختلف اقتصادی تخصیص داده می شود. مدل با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی ایران 1380 کالیبره شده و از حل مساله بهینه سازی بین زمانی، مسیر بهینه برداشت ذخایر هیدروکربوری، سرمایه گذاری بخش نفت و گاز و تشکیل سرمایه در سایر بخش ها استخراج شده است.

هدف: ضمن برشمردن اهمیت رعایت استانداردهای بین المللی در تدوین گزارش های فنی، میزان رعایت مؤلفه های استانداردایزو 5966 را در گزارش های فنی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب بررسی کرده است. روش / رویکرد پژوهش: در این پیمایش تعداد 325 گزارش (149گزارش حوزه نفت و 179 گزارش حوزه زمین شناسی) بررسی شد. داده ها با استفاده از سیاهه وارسی مبتنی بر رهنمودهای ایزو 5966 گردآوری و با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در کمتر از 50% گزارش های فنی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب اصول استاندارد ایزو در تدوین صفحات آغازین رعایت شده است. همچنین، میزان رعایت استاندارد در تدوین متن، پیوست ها، و سایر موضوعات پایانی به جز فهرست منابع و بخش سپاسگزاری بیش از 50% بوده است. در مجموع، کمترین میزان رعایت استاندارد مربوط به عطف گزارش (10%) و فهرست منابع (5/13%) و بیشترین آن به اندازه کاغذ و انتشار در قالب الکترونیکی (100%) اختصاص داشته است. نتیجه گیری: کمتر از نیمی از گزارش های فنی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با استاندارد ایزو 5966 مطابقت دارد و این امر می تواند مدیریت این اسناد مهم را با چالش مواجه کند.

هدف این پژوهش شناسایی شایستگی های برنامه درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی نفت در دانشگاه نسل چهارم است که به روش کیفی، از نوع پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه پژوهش، اساتید دانشکده نفت اهواز در سال تحصیلی 1400-1399 بود. حجم نمونه پژوهش به روش هدفمند براساس اشباع نظری تعیین شد و پژوهشگر در نفر پنجم به اشباع اطلاعاتی رسید. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته بود. داده ها به روش تحلیل محتوا، کدگذاری و تحلیل شد و شایستگی های برنامه درسی رشته کارشناسی مهندسی نفت در قالب 4 درون مایه که از ویژگی های دانشگاه نسل چهارم است، شامل: توانایی انتقال یادگیری در محیط کار، با 4 شایستگی (کاربرد دانش تخصصی درموقعیت های عملی، مهارت در به کارگیری نرم افزارهای تخصصی، مهارت گزارش نویسی پروژه های نفتی و توانایی کسب مهارت در واحدهای صنعتی)؛ بومی سازی با 2 شایستگی (توجه به فرایندهای بومی سازی و توانایی طراحی پروژه های تحصیلی)، نوآوری و خلاقیت با 3 شایستگی (مهارت به روز کردن دانش تخصصی، توسعه مهارت ها بر اساس زمینه های شغلی و توانایی کسب اطلاعات جدید درصنعت نفت) و بین المللی سازی با تمرکز بر شرایط محلی و منطقه ای با 3 شایستگی (توانایی مشارکت در فرایندهای پژوهشی– علمی، توانایی مشارکت در پروژه های صنعتی و مهارت های محاوره ای و تخصصی زبان انگلیسی)، شناسایی شد.

در این مقاله آموزش رشته مهندسی نفت در دوره کارشناسی و زمینه های پژوهشی فعال مهندسی نفت در دانشکده های مختلف مهندسی نفت آسیا و استرالیا بررسی و ضمن مقایسه با وضعیت آموزشی این رشته در ایران، راهکارهایی به منظور تقویت آموزش این رشته مهم و حیاتی در کشور ارائه شده است. دو دانشگاه از آسیا و دو دانشگاه از استرالیا که دارای برنامه آموزشی مهندسی نفت هستند، انتخاب شده اند. در هر مورد سعی شده است اطلاعاتی در باره دانشکده، اهداف دانشکده و برنامه درسی دوره کارشناسی مهندسی نفت در اختیار قرار گیرد. در این مقاله تعریف دقیقی از وظایف اخلاقی و حرفه ای مهندس نفت و نیز تواناییهایی که باید در یک دانشجوی دوره کارشناسی ایجاد شود، ارائه شده است. جمع بندی برنامه آموزشی مهندسی نفت در این دانشگاهها نشان می دهد که تقسیم بندی کار ها و تخصصی کردن گروهها یکی از راهکار های اساسی در پایه ریزی ساختار تحقیقات است. از طرفی، تنگاتنگ شدن پیوند های میان علم، فناوری، اقتصاد، جامعه و همچنین، خلاقیت و پویایی علوم و فناوری، اتخاذ رویکرد های نوین مدیریتی را ضروری ساخته است. با توجه به اینکه در کشور ایران دانشجویان مهندسی نفت در طول دوران تحصیل، دانش مدیریت و اقتصاد را  نمی آموزند، اضافه کردن این دروس به سرفصل درسی رشته مهندسی نفت ضروری به نظر می رسد. ضعیف و محدود بودن ارتباط بین دانشگاه و صنعت در آموزش رشته مهندسی نفت و نیز فاصله داشتن سرفصل و محتوی برخی دروس با نیازهای صنعتی، موارد دیگری از نقاط ضعف دانشگاههای کشور در مقایسه با موارد مشابه در دانشگاههای خارجی است که توجه بیشتر متولیان برنامه ریزی درسی در دانشگاه را می طلبد.

در این مقاله آموزش رشته مهندسی نفت در دوره کارشناسی و زمینه های پژوهشی فعال مهندسی نفت در دانشکده های مختلف مهندسی نفت آسیا و استرالیا بررسی و ضمن مقایسه با وضعیت آموزشی این رشته در ایران، راهکارهایی به منظور تقویت آموزش این رشته مهم و حیاتی در کشور ارائه شده است. دو دانشگاه از آسیا و دو دانشگاه از استرالیا که دارای برنامه آموزشی مهندسی نفت هستند، انتخاب شده اند. در هر مورد سعی شده است اطلاعاتی در باره دانشکده، اهداف دانشکده و برنامه درسی دوره کارشناسی مهندسی نفت در اختیار قرار گیرد. در این مقاله تعریف دقیقی از وظایف اخلاقی و حرفه ای مهندس نفت و نیز تواناییهایی که باید در یک دانشجوی دوره کارشناسی ایجاد شود، ارائه شده است. جمع بندی برنامه آموزشی مهندسی نفت در این دانشگاهها نشان می دهد که تقسیم بندی کار ها و تخصصی کردن گروهها یکی از راهکار های اساسی در پایه ریزی ساختار تحقیقات است. از طرفی، تنگاتنگ شدن پیوند های میان علم، فناوری، اقتصاد، جامعه و همچنین، خلاقیت و پویایی علوم و فناوری، اتخاذ رویکرد های نوین مدیریتی را ضروری ساخته است. با توجه به اینکه در کشور ایران دانشجویان مهندسی نفت در طول دوران تحصیل، دانش مدیریت و اقتصاد را  نمی آموزند، اضافه کردن این دروس به سرفصل درسی رشته مهندسی نفت ضروری به نظر می رسد. ضعیف و محدود بودن ارتباط بین دانشگاه و صنعت در آموزش رشته مهندسی نفت و نیز فاصله داشتن سرفصل و محتوی برخی دروس با نیازهای صنعتی، موارد دیگری از نقاط ضعف دانشگاههای کشور در مقایسه با موارد مشابه در دانشگاههای خارجی است که توجه بیشتر متولیان برنامه ریزی درسی در دانشگاه را می طلبد.