پداگوژی انتقادی

هدف پژوهش حاضر،نقد کتاب "آیا آموزش می تواند جامعه را تغییر دهد؟" نوشته مایکل اپل در سال (2013)ترجمه نازنین میرزابیگی در سال 1395است.از جمله پژوهش هایی است که به بررسی سنت انتقادی درزمینه مطالعات برنامه درسی و آموزشی می پردازد . روش پژوهش کتاب سنجی و نوع مطالعه کاربردی می باشد.جامعه آماری چاپ اول و دوم کتاب "آیا آموزش می تواند جامعه را تغییر دهد "می باشد.نمونه مورد مطالعه، یک جلد کتاب "آیا آموزش می تواند جامعه را تغییر دهد " چاپ دوم سال 1395 می باشد.نتایج یافته های نقد کتاب نشان می دهد: یکی از نقاط قوت کتاب، تلاش برای پیوند جنبش های سیاسی در سراسر جهان برای ایجاد تغییرات است.همچنین گرچه نویسنده و مترجم و ویراستارهمگی از قلم شیوا و جذابی برخودارند.برخی ایرادات محتوایی ، ترجمه ای و شکلی منجر به انتقاداتی به رویکرد علمی نویسنده و مترجم شده است. مهم ترین نقد به نویسنده:عدم استفاده از ابزارهای علمی مانند تمرین، نمودار، جدول و تصاویر در ارائهو توضیح مطالب است.

پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر روش تدریس مبتنی بر پداگوژی انتقادی هنری ژیرو بر آگاهی از حقوق شهروندی دانش آموزان دوره ی دوم متوسطه پرداخته است. این پژوهش، از نوع تحقیقات شبه آزمایشی بوده و طرح پژوهشی مورد استفاده در این پژوهش، طرح پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این تحقیق، شامل کلیه ی دانش آموزان پسر سال اول دوره دوم متوسطه ی ناحیه ی 3 آموزش و پرورش شهر کرمانشاه به تعداد 459 نفر در سال تحصیلی 97-1396 بود. حجم نمونه بر اساس حداقل حجم نمونه ی لازم برای تحقیقات آزمایشی، 60 نفر (30 نفر برای گروه آزمایش و 30 نفر برای گروه کنترل) تعیین و به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب گردید. آزمودنی های پژوهش حاضر شامل دانش آموزان 2 کلاس اول دوره ی دوم متوسطه بودند که از این بین، یکی از کلاس ها به عنوان گروه آزمایش و یکی دیگر به عنوان گروه گواه (کنترل) انتخاب شد. برای اندازه گیری میزان آگاهی دانش آموزان از حقوق شهروندی، از پرسشنامه ی حقوق شهروندی شریفی و اسلامیه (1391) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ، توسط صاحب نظران تایید و پایایی درونی آن با ضریب آلفای کرونباخ، 92/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از نرم افزار SPSS 23 انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش های آماری توصیفی و نیز استنباطی شامل تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که اعمال روش تدریس مبتنی بر پداگوژی انتقادی هنری ژیرو بر افزایش میزان آگاهی از حقوق مدنی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی دانش آموزان، مؤثر است.

در عالم فلسفه، بحث ها درباره مناقشه گادامر با هابرماس بر سر موضوع سنّت همچنان جاری است. اما در عرصه فلسفه تعلیم و تربیت معمولاً هرمنوتیک فلسفی گادامر از سوی مدافعان پداگوژی انتقادی، به محافظه کاری متّهم شده و پژوهش های اندکی در دفاع از توان انتقادی هرمنوتیک گادامر به چشم می خورد. در اسناد رسمی نظام آموزشی ایران نیز اگرچه بر پاسبانی و در عین حال بازسازی سنّت ها تأکید می شود، اما در عمل نوعی سرگشتگی در توجه متوازن به این دو مشهود است. این پژوهش در پی آن است تا با بازخوانی جایگاه سنّت در هرمنوتیک گادامر، عناصر انتقادی آن را واکاوی کند و به این ترتیب هم دفاعیه ای از تعلیم و تربیت بر مبنای هرمنوتیک فلسفی در برابر پداگوژی انتقادی ارائه داده و هم الگویی برای مواجهه با سنّت ها در تعلیم و تربیت فراهم آورد. مدّعای اصلی این پژوهش آن است که تلّقی گادامر از سنّت هم زمان واجد بیان توصیفی به عنوان مبنای تربیتی و بیان هنجارین به عنوان اصل تربیتی است و بستر تحقق هر دوی آنها «یادگیری از مسیر منفیّت» است. در چنین بستری، «تأثیر و تأثّر آگاهی و تاریخ »، «در نظر گرفتن سنّت به عنوان پاسخی برای یک پرسش»، «فاصله گیری انتقادی از سنّت» و «کاربست سنّت» مهمترین عناصر انتقادی خواهند بود که هرمنوتیک گادامر را از یک هرمنوتیک محافظه کار و سنّت گرا متمایز خواهند ساخت.

هدف این مقاله، روایت دشواری های گذار فرهنگی دانش آموز کورد پایه اول میان سه فرهنگ (خانواده، کلاس درس و نظام مدرسه ای)، در آغاز ورود به اول دبستان می باشد. روش این پژوهش خودمردم نگاری انتقادی بود. داده ها از سه منبع، نخست تجارب زیسته محقق اول به عنوان دانش آموز کلاس اول، منبع دوم روایت تجارب دانش آموزان پایه اول امروز از زبان محقق به عنوان معلم آن ها و منبع سوم تجارب 21 نفر از معلمان و مادران، گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس اصول مطرح از سوی الیس و بوچنر صورت گرفت. وقتی کودک کورد، پا به دنیای فرهنگ مدرسه و کلاس درس می گذارد، بسیاری از عناصر فرهنگی خانواده خود از جمله زبان، آداب و رسوم و ارزش های فرهنگی را نمی یابد. او اغلب به کمک مادر و معلمان گریزگاه هایی برای موفقیت و ارتقا به پایه بالاتر بدون درونی کردن بسیاری از ارزش های فرهنگ مدرسه را می آموزد.