خلاقیت گیلفورد

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی ظاهری و محتوایی کتاب های چاپی رده سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفه های خلاقیت گیلفورد انجام شده است. روش/رویکرد پژوهش : روش پژوهش پیمایشی، از نوع توصیفی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش داستان های فارسی رده سنی الف و ب در قالب کتاب های چاپی است و نمونه پژوهش از بین کتاب های پرتیراژ سال های 95-1390 ایران به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که روایی آن مورد تائید قرار گرفته است. در این پژوهش، از روش تحلیل محتوا برای بررسی معیارهای ظاهری و محتوایی در 55 کتاب چاپی پر تیراژ کودکان استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین گوی ه های ظاهری و محتوایی در همه مؤلفه های خلاقیت (سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط)، ویژگی های محتوایی بیش از ظاهری در کتاب های مورد بررسی رعایت و به کار گرفته شده است. در حالی که برای این رده سنی مشخصات ظاهری بیش از هر چیز می تواند آنان را جذب کتابخوانی نماید. از بین چهار مؤلفه سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط، مؤلفه بسط با میانگین رتبه ای 3/62، بیشتر از سایر مؤلفه ها در کتاب های نمونه پژوهش به کار گرفته شده است.  نتیجه گیری : نویسنده، تصویرگر و ویراستار ایرانی در توجه به جزئیات و گسترش ایده در هر یک از عناصر ظاهری و محتوایی کتاب های کودکان رده سنی الف و ب تواناتر از سایر مؤلفه های خلاقیت بوده اند. پیشنهاد می شود دست ا ندرکاران حوزه نشر کتاب کودک، از دوره های خلاقیت بهره برده و جهت تهیه و انتشار کتب خلاق از سیاهه وارسی تهیه شده در این پژوهش استفاده نمایند.

روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-پیمایشی از نوع تحلیل محتوا و کاربردی می باشد.جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای بخش گیاهی کتاب درسی زیست شناسی 2متوسطه دوم در سال تحصیلی95-1394 می باشد.حجم نمونه برابر با جامعه آماری انتخاب گردیده .ابزار این تحقیق تحلیل محتوای محقق ساخته با توجه به الگوی خلاقیت گیلفورد می باشد. برای تحلیل محتوای از یک طرح کد گذاری استفاده شده . این کار در سه مرحله انجام شده است. مرحله اول سوالات تصاویرفعالیتها متن کتاب مشخص شده وکد گذاری میشود؛ در مرحله دوم کلیه واحدها در تمامی قسمت ها با طبقه مورد نظر، ازنظر شاخصهای خلاقیت گیلفورد مطابقت داده شده و در جداول مربوطه ثبت شده و در مرحله سوم کلیه واحدها که در سطوح مختلف خلاقیت گیلفورد قرار داشتند شناسایی و شمارش شده اند داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است بخش گیاهی کتاب درسی زیست شناسی 2 متوسطه دوم تأکید بیشتری به سطح حافظه شناختی و تفکر همگرا دارد و به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در حد ضعیفی توجه نموده است درمحتوای بخش گیاهی کتاب درسی زیست شناسى2 بین سطوح گوناگون خلاقیت گیلفورد تعادل مناسبی وجود ندارد و بایستی در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب های هدیه های آسمانی پایه های چهارم، پنجم و ششم بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد و بیکاردز انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای مفهومی استفاده شده و پس از مشخص کردن مولفه های خلاقیت بر مبنای دیدگاه گیلفورد و بیکاردز، با استفاده از تکنیک ویلیام رومی به تحلیل محتوای متن، پرسش ها و تصاویر سه کتاب مذکور اقدام شد. در این پژوهش، جامعه آماری، کتابهای هدیه های آسمانی پایه های چهارم، پنجم و ششم می باشد و جامعه آماری و نمونه برابر می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که ضریب درگیری در مجموع برای متن کتاب های هدیه های آسمانی پایه چهارم ، پایه پنجم و پایه ششم به طور متوسط می باشد. ضریب درگیری برای پرسش های کتاب هدیه های آسمانی پایه چهارم، پایه پنجم و پایه ششم به طور متوسط می باشد. ضریب درگیری در مجموع برای تصاویر کتاب های هدیه های آسمانی پایه چهارم ، پایه پنجم و پایه ششم پایین تر از حد متوسط می باشد. در مجموع کلیه مؤلفه های خلاقیت در متون، پرسش ها و تصاویر زیر یک بوده که نشان دهنده خلاقیت کم در نگارش متون درسی است.

هدف پژوهش تحلیل محتوای کتاب ریاضی ششم ابتدایی بر اساس شاخص خلاقیت گیلفورد می باشد. روش این پژوهش، توصیفی-پیمایشی از نوع تحلیل محتوای است و در زمره پژوهش های کاربردی می باشد. جامعه آماری، کل محتوای کتاب ریاضی پایه ششم ابتدایی منتشر شده در سال تحصیلی 1402-1401 است که به چهار قسمت(اشکال، فعالیت ها، تمرین ها و کار درکلاس ها و معما و سرگرمی ها) تقسیم شد. در این پژوهش حجم نمونه و جامعه آماری یکسان می باشد. این پژوهش با توجه به انواع اعمال ذهنی گیلفورد(حافظه شناختی، تفکر همگرا، تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب) به تحلیل محتوای این کتاب می پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محتوای کتاب ریاضی ششم ابتدایی با توجه به شاخص های خلاقیت گیلفورد به سطح تفکر همگرا و حافظه شناختی توجه بیشتری داشته و به سطح حافظه واگرا و تفکر ارزشیاب توجه کمتری شده است؛ این نتایج به این معنا است که بیش از نیمی از محتوای کتاب ریاضی ششم ابتدایی، تاکید به مباحث و موضوعات از قبل سازمان یافته دانش آموزان(تفکر قالبی) دارد؛ بنابراین به نظر می رسد که در برنامه درسی و محتوای آموزشی کتاب درسی ریاضی پایه ششم باید تجدید نظر شود؛ زیرا بر اساس دیدگاه گیلفورد، هر چهار عامل خلاقیت در کنار یکدیگر باعث تقویت خلاقیت فرد می شود.