مفاهیم مذهبی

نقاشی قهوه خانه ای سبکی از نقاشی است که توسط نقاشان مکتب ندیده در دوران قاجار بنابر شرایط اجتماعی و سیاسی زمان خود شروع به بالیدن کرد و بارزترین نمودهایش را می توان در دوران مشروطیت به نظاره نشست. نقطه ی اوج این آثار در دوره ی قاجار بوده و بیشترین مخاطب آن انسان هایی از میان مردم کوچه و بازار بوده اند؛ فرض بر این است که نقاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی خصوصاً واقعه کربلا، تأثیرات عمیقی روی باورها و اعتقادات مذهبی عامه مردم داشته است. در این بررسی، پس از تعریف کوتاهی درباره نقاشی قهوه خانه ای، تاثیراتی که نقالان و نقاشان آن زمان بر روی مردم می نهادند مورد مداقه قرار گرفته که برای این منظور به تحلیل چند اثر از نقاشان برجسته ی این مکتب که پرده هایی با موضوعاتی مذهبی را خلق کرده اند پرداخته شده است. سوال تحقیق این است که این نقاشی ها چه تاثیری بر روی اعتقادات عامه مردم نهاده است؟ هدف تحقیق بررسی تأثیرات نقاشی قهوه خانه ای و نقل آنها بر باورها و ارزشهای آنها است. و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این نقش ها ذهنی بوده و ریشه در سنت و هویت اسلامی- شیعی ایران دارند و سبب درک و ارتباط عمیق-تر و بیشتر عامه ی مردم با روایت های مذکور و پیروی از سیره ی اهل بیت علیهم السلام می گردید و حس میهن دوستی و دفاع از ارزش ها و اعتقادات را در آنان تقویت می نمود. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای می باشد. واژگان کلیدی: نقاشی قهوه خانه ای، دوران قاجار، مفاهیم مذهبی، نقل و نقش

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر عزت نفس دانش آموزان دبستانی با استفاده از طرح تجربی تک موردی با پیگیری یک ماهه صورت گرفت. پس از نمونه گیری در دسترس از جامعه، سه نفر از دانش آموزان دختر پایه ی سوم دبستان که عزت نفس ضعیف یا متوسط داشتند، به شیوه ی هدفمند انتخاب و مداخلات معنوی را به مدت 13جلسه دریافت کردند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی عزت نفس آلیس پوپ (1989) استفاده شد و داده ها به روش تحلیل نگاره ای و تعیین درصد بهبودی مورد تحلیل قرار گرفتند. در پایان مداخلات، نتایج حاصل از درصد بهبودی هر سه مراجع نشان دهنده ی افزایش معنادار نمرات آن ها در بُعد عزت نفس اجتماعی و عمومی بود. نمرات شرکت کنندگان به ترتیب در سه بُعد عزت نفس جسمی، تحصیلی و خانوادگی نیز پس از مداخلات افزایش یافت که نشان دهنده ی تأثیر مثبت آموزش معنویت محور است. به دلیل مقاومت بیشتر این ابعاد نسبت به آموزش، با افزایش طول مدت مداخلات و درگیر کردن خانواده و مدرسه در فرایند مداخله، رشد بالینی معنادار در این ابعاد ایجاد خواهد شد. براساس نتایج می توان گفت، آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر ابعاد مختلف عزت نفس تأثیر گذار بوده و عزت نفس اجتماعی و عمومی شرکت کنندگان را به صورت معناداری افزایش داده است.

مفاهیم رمزگونه و نشانه های نمادین همواره در هنر ایران شیوه ای موثر در انتقال اندیشه های مذهبی و آئینی مردمان این سرزمین بوده است. یکی از مهمترین و فراوان ترین نقوش نمادین که در دوره ساسانی در کانون توجه هنرمندان قرار گرفت نقش های جانوری هستند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، مطالعه نمادهای جانوری و تبیین چیستی بنمایه های آن در آثار هنری ساسانی است. این هدف با پاسخ به پرسش های زیر پی گرفته می شود ۱- هر یک از جانوران بازگو کننده چه مفهومی هستند؟ ۲- چه ارتباطی میان نقوش جانوری با مذهب زردشتی دوره ساسانی وجود دارد؟ در این پژوهش آثار هنری این دوره از جمله سنگ نگاره ها گچبری ظروف فلزی و پارچه ها (۸۴ نمونه) در نمودارهای فراوانی مورد بررسی قرار گرفت و در کنار آن استفاده از متون دست اول این دوره به منظور دست یابی به نتایج علمی، مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش نشان می دهد که در فرهنگ هنری عصر ساسانی، نمادهای هر یک از جانوران دارای مفهومی ویژه است که مهمترین مضامین آن برگرفته از مفاهیم، مذهبی اسطوره ای کیهانی و همچنین بازتابی از ایدئولوژی سلطنتی دوره ساسانی بوده است.