پیامدشناسی

این پژوهش با هدف مطالعه کارکرد های براندازی نرم ناشی از «نفوذ دشمن» در گفتمان رهبر معظم انقلاب اسلامی و با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. بر همین اساس، تلاش شده، بحث نفوذ در سه سطح، از منظر ایشان مورد بحث و بررسی قرار گیرد: اول، ابعاد نفوذ فکری - فرهنگی، مانند: نفوذ فردی و جریان هایی که در عرصه های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی؛ دوم، مقوله های نفوذ (تضعیف باورها، اعتقادات و ایمان و تغییر سبک زندگی و ذائقه ها)؛ سوم، اهداف و پیامدهای نفوذ (استحاله از درون و براندازی نظام). رهبر معظم انقلاب اسلامی در 43 سخنرانی از 89 سخنرانی خود (49 درصد از سخنرانی ها) از موضوع «نفوذ» یاد کرده است؛ به این معنی که از سال 1394 تا آخر مرداد 96 در مجموع 173 بار به واژه نفوذ رخنه اشاره داشته اند که بیشترین تکرار آن در اوج مذاکرات هسته ای (شهریور تا اسفند 1394) بوده است که نشانگر نگرانی ایشان از اهداف دشمن در فضای مذاکراتی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در شرایط فعلی (در دوره پسابرجام و به خصوص در نتیجه مذاکرات هسته ای). مهم ترین تهدید برای انقلاب اسلامی که موجب نگرانی مقام معظم رهبری هم شده است، ترفندهای دشمن در بحث نفوذ بوده و از این میان، مقوله «نفوذ فرهنگی دشمن» از جایگاه ویژه ای در دیدگاه ایشان برخوردار است.

هدف این بررسی آن است که روشن سازد در احادیث پیشوایان دین، برای اصلاح رذایل و تقویت فضایل اخلاقی، از چه نوع شناخت هایی استفاده شده است. روش بررسی کتابخانه ای و توصیفی است. بدین منظور، احادیث فضایل و رذایل اخلاقی مورد مطالعه قرار گرفته، روش های شناختی آنها شناسایی و سپس طبقه بندی شده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شش دسته شناخت در اصلاح و مدیریت اخلاق مورد استفاده قرار گرفته اند که عبارت اند از: شناخت انسان، شناخت دنیا، شناخت مرگ، شناخت آخرت، شناخت خداوند و شناخت پیامد خلق ها و اعمال. هر کدام از این موضوعات شش گانه ابعاد مختلفی دارند و به تناسب صفات اخلاقی، هر کدام موجب اصلاح یا تقویت یک یا چند ویژگی اخلاقی می شوند. نتیجه این پژوهش، آن است که: یکم، مدل شناختی اسلام در اخلاق، یک مدل شش وجهی است؛ دوم، برای تغییر اخلاق در انسان، می توان از یک یا ترکیبی از چند عنصر از شناخت های شش گانه یاد شده استفاده نمود.