هیجان اخلاقی

مقدمه: این پژوهش با هدف تبیین علی رفتار جامعه پسند بر مبنای فلسفه فراهیجانی مادر و هیجانات شرم و گناه انجام شد. روش: طرح پژوهش، توصیفی، از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش دوره دوم متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی 1396-1395 به همراه مادران آن ها بود. شرکت کنندگان در پژوهش 508 دانش آموز (257 دختر و 251 پسر) به همراه مادرانشان بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری عبارت بودند از پرسشنامه فلسفه فراهیجانی والدین (ایولینی، 2006)، که به وسیله مادران تکمیل شد، مقیاس گرایش به شرم و گناه (کوهن و همکاران، 2011) و ابزار گرایش های جامعه پسند (کارلو و راندال، 2002)، که به وسیله فرزندان تکمیل شدند. تجزیه و تحلیل داده ها باروش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل نهایی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. یافته های حاصل از بررسی فرضیه های پژوهش نشانگر آن بود که هدایت گری هیجانی مادر، اثر مستقیم و مثبتی بر رفتار جامعه پسند و هیجانات گناه و شرم دارد. همچنین، هیجان گناه و شرم اثر مستقیم و مثبتی بر رفتارهای جامعه پسند نشان دادند. بر اساس یافته های پژوهش، هیجان گناه و شرم در رابطه بین مولفه هدایت گری فلسفه فراهیجانی مادران و رفتار جامعه پسند نوجوانان، نقش واسطه ای داشتند. مولفه پذیرش/آگاهی فراهیجانی مادر، بر هیچ یک از متغیرهای پژوهش اثرگذار نبود. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش نشانگر اهمیت هیجانات اخلاقی در رفتار جامعه پسند است.

مقدمه: والدین به عنوان مهم ترین عامل جامعه پذیر کردن کودکان و نوجوانان محسوب می شوند. پژوهش ها رابطه بین قدردانی و کاهش رفتار جامعه پسند را مورد تأیید قرار داده اند، از این رو هدف پژوهش حاضر، تبیین رابطه کنترل روان شناختی والدین و رفتار جامعه پسند با واسطه گری هیجان اخلاقی قدردانی بود. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی –همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر یزد در سال تحصیلی 1399-1400 بود. حجم نمونه 350 نفر و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند که در نهایت 308 نفر پرسشنامه ها را تکمیل کردند. به منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه کنترل روان شناختی والدین (سوننس و همکاران،2010)،  مقیاس چند مؤلفه ای قدردانی (مورگان و همکاران، 2017) و مقیاس گرایش های جامعه پسند (کارلو و راندال، 2002) استفاده گردید.  یافته ها: داده ها با استفاده از نرم افزار AMOS و در قالب الگوی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که کنترل روان شناختی والدین، رفتار جامعه پسند را به طور منفی و معنادار پیش بینی می کند. رابطه قدردانی و رفتار جامعه پسند به صورت معکوس و معنادار بود. علاوه بر این، نقش واسطه گری قدردانی در رابطه بین کنترل روان شناختی والدین و رفتار جامعه پسند مورد تأیید قرار گرفت (05/0p<).   نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت کنترل روان شناختی والدین کمتر در بافت خانواده و مهارت بیشتر فرزندان در هیجان اخلاقی قدردانی، موجبات ارتقاء رفتار جامعه پسند آن ها را فراهم می سازد.