تشیع معاصر

پس از قدرت گرفتن شیعیان در ایران به عنوان یک بازیگر مهم در نظام جهانی، سایر شیعیان که در نقاط مختلف پراکنده بودند پس از تماشای این انقلاب روحیه خودباوری پیدا کردند و از انزوای سیاسی بیرون آمدند و جرأت یافتند تا در برابر حاکمیت کشور خود اعتراض کنند. این اعتراض های پی در پی اقلیت شیعه در کشورهای مختلف، منجر به ظهور احزاب شیعه در این مناطق شد. همین امر جهان را شگفت زده کرد و نگاه تمامی پژوهشگران عرصه فرهنگ، تمدن و سیاست را با جهان تشیع معطوف ساخت. بدین سبب، این مقاله با روش تبیینی درصدد است به این سؤال پاسخ دهد که انقلاب اسلامی در ایران چه نقشی در فرآیند بازیابی تشیع معاصر داشته است؟ بنابراین، می توان بیان نمود، رابطه ای عمیق بین انقلاب اسلامی و تشیع معاصر وجود دارد به گونه ای که هرکدام منجر به تقویت یکدیگر می شوند.

فقهای شیعه در نگرش دینی و شرعی و نیز در منابع و روش استنباط از احکام به دو دسته اخباری و اصولی تقسیم بندی می شوند. مکتب اخباری به واسطه حکومت صفویان در حدود دو سده اندیشه مسلط در جامعه شیعی بوده و با نظریه پردازی های ملاامین استرآبادی خلق و بسط پیدا کرده است. و این روند تا زمان گسترش اندیشه های بهبهانی و شاگردانش ادامه داشته است. این اندیشه ها موجب افول اخباریان گردید. با پیروزی اصولیان و به تبع آن قدرت یافتن اجتهاد، زمینه ورود علما به سیاست فراهم شد. لذا اصولین تأثیری شگرف در جامعه امروزی ما برجا گذاشته اند که هنوز هم قابل مشاهده است. در تحقیق پیش رو به موارد مورد نزاع و ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون پراخته می شود و اعتقادات هر یک مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص شود کدام یک در عصر معاصر مورد قبول فقهای حاضر است. همچنین به این سؤال پاسخ داده می شود که عقاید این دو گروه چگونه باعث شکل گیری عقاید شیعه معاصر شده است. در پایان نیز این نتیجه اخذ می شود که امروزه اصولین توانسته اند با پیروزی بر اخباریان غالب فکری فقهای شیعه را موردتوجه خود قرار دهند و مسیر عقلانی را بر برابر مسیر روایی محض بسط دهند. از سوی دیگر، بخش مهمی از انگاره های فرهنگی و هنری جامعه شیعی معاصر تحت تأثیر این دو مکتب فقهی است.اهداف پژوهش:بررسی نزاع و ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون.بررسی اندیشه های فقهی در جامعه فرهنگی و هنری معاصر.سؤالات پژوهش:ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون به عنوان مکاتب فقهی چیست؟اندیشه های فقهی چه تأثیری بر جامعه فرهنگی و هنری معاصر داشته است؟