پویاشناسی

علاوه بر اقدامات تشخیصی در مراحل اولیه بیماری همه گیر کووید 19، پیشگیری از حضور افراد در محیط های پرخطر، همراه با توزیع مناسب جمعیت و خدمات نیز در کنترل گسترش بیماری مؤثر است. کنترل مؤثرتر، به ویژه در شرایطی عدم قرنطینه کامل، ضروری به نظر می رسد. مدل شیوع همه گیری که از/ بر الگوهای حرکت و رفت وآمد شهروندان تاثیرپذیر/تأثیرگذار است، بر مبنای انواع داده های همه گیری، جمعیتی و حرکتی شکل می گیرد. هدف پژوهش حاضر معرفی و آسیب شناسی نقشه های خطرپذیری در زمان شیوع بیماری کرونا و تبیین چارچوبی جهت تهیه و به کارگیری آن ها بر اساس موضوعات مرتبط با رفتارهای ساکنین است. این پژوهش به روش استدلال منطقی و با بررسی تحلیلیِ نمونه های موجود، مؤلفه های مؤثر بر تهیه این نقشه ها و به روزرسانی آن ها انجام شده است. به این منظور پس از گونه شناسی نقشه ها، از منظر خروجی ها، معیارهای ارزیابی نتایج، اعتبارسنجی شدند. بر اساس نتایج پژوهش، پویاییِ داده های حرکت انسانی برای برآورد تعامل های فضایی در این نقشه ها کلیدی هستند؛ چراکه بواسطه فاصله اجتماعی، ماندن در خانه و تعطیلی مشاغل، تغییرات اساسی درحرکت های فردی و گروهی اتفاق می افتد. بنابراین با استفاده از منابع اطلاعاتی مختلف و تصور جدیدی از داده های شهری قابل اتکا، بستر مشارکت گروه های مختلف استفاده کننده از نقشه های مکان نگاشت با رویکرد مردم سپاری فعال و غیر فعال و افزایش کارایی فراهم می شود. تهیه چنین نقشه هایی حاصل همکاری میان رشته ای رشته های همه گیری شناسی، سلامت، روانشناسی محیط و متخصصان برنامه ریزی و طراحی عرصه های عمومی، به ویژه طراحی شهری است تا مطالعات تلفیقی و مبتنی بر پویاشناسی رفتارهای مبتنی بر مکان، اعتبار نقشه ها را تا حد بالایی تضمین نماید.

در این مقاله، سیستم آب استان قم به وسیله پویاشناسی سیستم ها تحلیل و مدل سازی قرارگرفته است. مدل ارائه شده پس از اعتبارسنجی لازم برای شبیه سازی بازه 3 ساله، یعنی از سال 1390 تا سال 1402، مورداستفاده قرارگرفته است. در این مدل، منابع آب استان قم، منابع زیرزمینی، منابع انتقالی و فاضلاب تصفیه شده در نظر گرفته شده و از سوی دیگر، عناصر اصلی متقاضی آب بخش خانگی، صنعتی و کشاورزی لحاظ شده است. سیستم های مدیریتی منابع آب نیز اصلاح شیوه و الگوی کشاورزی،استفاده مجدد از فاضلاب و طرح های انتقال آب خارج از حوزه آبریز در نظر گرفته شده است. اثر هر یک از این سیاست های مدیریتی، بر منابع آبی بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که سناریوهای انتقال آب و تسویه فاضلاب تأثیری بر روند هدر رفت منابع آب زیرزمینی ندارد و تنها اصلاح روش های آبیاری کشاورزی می تواند در حفظ و بازسازی منابع زیرزمینی مؤثر باشد. این مدل را می توان به عنوان یک ابزار برای تحلیل سیاست ها و راهبردهای حوزه مدیریت آب در منطقه موردمطالعه استفاده کرد.