محوطه صنعتی

در کاوش های تپه پردیس چند سازه حرارتی کشف شده که «کوره های سفالگری» خوانده شده اند و با توجه به تمرکز آنها در شرق تپه، کاوشگران این ها را کوره های تولید تخصصی و متمرکزِ سفال در بخشِ صنعتی یک روستای هزاره پنجم پ.م تصور کرده اند. نگارنده در این مقاله می کوشد تا با روش تحلیلی-تفسیری و به کمک مقایسه های متعدد، کارکرد واقعی این سازه ها را بررسی کند و به استناد چندین مدرک باستان شناسی نشان دهد که برداشت های کاوشگران از اساس درست نیست و تمامی تفاسیر ارائه شده بر پایه این تعابیر باید به کلی مورد بازنگری قرار گیرد. مدارک مورد بررسی نشان می دهد که سازه های حرارتی پردیس کارکردی به عنوان کوره نداشته اند و نمی توان به استناد آنها ارتباط مستقیمی میان ماهیت تپه پردیس با تغییرات در سطوح اجتماعی جامعه برقرار کرد و نمی توان پذیرفت این سازه ها ارتباطی با شکل و ساختار جامعه و نظام هایی داشته اند که آن را جامعه طبقاتی، نخبگان و خان سالارها می نامند. سازه های حرارتی تپه پردیس در پیش از تاریخ ایران یگانه نیستند و نمونه های متعددی از آنها در بافت مسکونی چندین محوطه از جمله سیلک جنوبی، زاغه، اسماعیل آباد، جیران تپه، قره تپه قمرود به دست آمده و به روشنی گونه ای از اجاق/ بخاری دیواری را نشان می دهند.