خرده سلبریتی

شهرت مجازی در دسترس مردم معمولی ای قرار گرفته است که به انتشار تصاویر شخصی، متون دوستانه و ویدئوهای سرگرم کننده می پردازند و «توجه» سایر کاربران را به خود جلب می کنند. پژوهشگران فرهنگ سلبریتی، چهره های مشهور مبتنی بر رسانه های اجتماعی را با اسامی مختلفی توصیف کرده اند که از میان آنها واژه «خرده سلبریتی» بیشتر از سایرین مورد استناد قرار گرفته است. با ظهور و گسترش رسانه های اجتماعی و عضویت میلیون ها کاربر ایرانی در آنها، «مورد توجه قرار گرفتن» به کالایی دلچسب و خواستنی تبدیل شده است؛ به گونه ای که افراد از هر گروه و از هر سنی متقاضی آن هستند. برخی از این افراد معمولی هم اکنون سلبریتی های رسانه های اجتماعی هستند. ولی محققان ایرانی کمتر به دلایل شهرت آنان توجه نشان داده اند. در این مطالعه، بر پایه رویکرد قوم نگاری به فضای مجازی، ما زنان ایرانی را که به دلایل مختلف در سال های اخیر در اینستاگرام شهرت به دست آورده اند شناسایی کردیم و وجوه تشابه و تفاوت بین آنها را یافتیم. تقسیم بندی میکروسلبریتی های ایرانی به هفت مقوله و توصیف ویژگی های هر مقوله از مهم ترین اقدامات و یافته های این پژوهش است.

سلبریتی ها به مثابه محصول رسانه ها، نقشی تأثیرگذار در جوامع و فرهنگ رسانه ای شده امروز ایفا می کنند. از سوی دیگر، به مدد افزایش نفوذ رسانه های جدید در میان مخاطبان، سلبریتی ها به ابزارهای ارتباطی بی واسطه و همه جا حاضری دست یافته اند که با ترویج هرچه بیشتر فرهنگ شهرگی می توانند بر نگرش کاربران و نحوه مواجهه آنها با موضوع های مختلف زندگی روزمره تأثیر بگذارند. این پژوهش، به دنبال پاسخ به این سؤال ها است که شهروندان شهر تهران، تا چه میزان در کنش ها و نگرش های روزمره خود از فرهنگ شهرگی تأثیر می پذیرند؟ دلایل جذابیت سلبریتی ها و علت گرایش شهروندان به اخبار آنها چیست؟ روش نیل به پاسخ سؤال ها پیمایش و ابزار آن پرسشنامه بود که از میان جامعه آماری 4 میلیون خانواری ساکن در مناطق 22 گانه تهران، پس از نمونه گیری تصادفی، در میان 382 نفر توزیع شد. یافته ها نشان داد که نزدیک به 80 درصد از پاسخگویان، اخبار سلبریتی ها را پیگیری می کنند. همچنین بر اساس یافته ها هرچه تحصیلات، سن و طبقه اجتماعی پاسخگویان بیشتر باشد، میزان گرایش آنها به اخبار سلبریتی نیز بیشتر است. از میان 12تیپ سلبریتی، به ترتیب سلبریتی های حوزه سینما و تلویزیون، موسیقی و ورزش بیشترین محبوبیت را میان پاسخگویان داشتند و کمترین محبوبیت نیز مربوط به سلبریتی های سیاسی است. دلایل جذابیت سلبریتی ها برای پاسخگویان، ذیل پنج مقوله جذابیت و پوشش ظاهری، سبک زندگی مدرن، شیوه تفکر، مسئولیت پذیری اجتماعی و قابل اعتماد بودن به عنوان رهبران فکری جامعه قابل تبیین است.

توسعه ی رسانه های اجتماعی، رویکردها به فرهنگ شهرت را تغییر داده است و چشم اندازهایی نوین را پیش روی ستاره های سنتی و افراد عادی قرار داده است تا بتوانند شهرت را در معنایی جدید تجربه کنند. هدف مقاله پیش رو، واکاوی فرهنگ شهرت در جامعه ایرانی در عصر رسانه های اجتماعی با تمرکز بر نمونه امیر تتلو است. به منظور  دستیابی به هدف پژوهش حاضر از روش تحلیل مضمون برای تحلیل مضامین ترانه های تتلو و همچنین مضامین غالب در فعالیت های مجازی اش در شبکه های اجتماعی استفاده شده است. بازه زمانی مورد تأکید در این پژوهش، دوره بعد از شیوع ویروس کووید-19 و قرنطینه گسترده جهانی است که فعالیت امیر تتلو و هوادارانش در فضای مجازی به اوج رسید. نتایج پژوهش نشان می دهد که وجه تمایزبخش تتلو از دیگر سلبریتی های مجازی در این است که او همزمان واجد ویژگی های ستاره و خرده سلبریتی است و همین مسئله وضعیتی متفاوت را در جذب مخاطب برای او ایجاد کرده است. با استفاده از این ویژگی مرکزی، اصلی ترین محورهایی که از فعالیت های تتلو اقتباس می شوند شامل «رئالیسم»، «تابوشکنی»، «تعامل دوسویه با هواداران» و «تبلیغ یک سبک زندگی» و «خودبرندسازی» هستند.

در طی دهه اخیر استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام در ایران افزایش یافته است. این رشد هم زمان سبب به وجود آمدن مفاهیمی هم چون خرده سلبریتی، اینستاگرامی ها و ... شده است. این فضا با تاسی از فضای روان شناسی مثبت حاکم بر جامعه توانسته است خیل عظیم جمعیت مجازی را با خود برای رسیدن به موفقیت فردی همراه کند. هدف مقاله حاضر، مطالعه فرهنگ روان ریتی در ایران؛ با تأکید بر نقش خرده سلبریتی های انگیزشی در اینستاگرام برای فهم این موضوع که چگونه افراد معمولی توانسته اند در این فضا، از طریق تبلیغ و ترویج آموزه های موفقیت موردتوجه قرار بگیرند. همچنین، بتوانند به عنوان الگوهای جدید برای کسب زیست شادانه و موفقیت در جامعه معرفی شوند. روش مطالعه در این مقاله کیفی و از کنیک تحلیل محتوی جهت جمع آوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که با الگوهای مختلفی از زیست شادانه مواجه هستیم؛ ازجمله می توان به اسطوره سازی موفقیت، چرخش به سمت خوش بختی، خلق ربات های شادنما، انسان خودتنظیم گر، آموزه های قدردانی و خودبرندسازی اشاره کرد. نتایج نشان می دهد که فرهنگ روان ریتی، متأثر از خرده سلبریتی ها انگیزیشی، پیوند محکمی با اقتصاد نئولیبرال دارد و همانند اقتصاد به فرایند تولید_ نسخه های جدیدی از خود_ متکی است.