پیشینه تصویری

چادرشب، پارچه ای است که به شکل سنتی در گیلان بافته می شود. این بافته مزین به نقوشی است که تداوم نمادگرایی کهن سرزمین گیلان را تا عصر حاضر به تصویر می کشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مفاهیم نمادین و ریشه های تصویری نقوش حیوانی چادرشب گیلان چیست. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب کتابخانه ای از طریق فیش برداری و تصویرخوانی است. تجزیه تحلیل داده ها به صورت کیفی صورت گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق می توان پیشینه حضور نقوش حیوانی را در فرهنگ فولکلور و هنر باستانی گیلان نشان داد. بزسانان نماد باروری هستند و نماد برج حمل و فرا رسیدن بهار است، گوزن دورکننده شر و نگهبان عناصر خیر است، پرنده نماد آسمانی که عموما نگهبان نماد گیاهی مقدس است، پروانه نماد تغییر و تبدیل از مرحله ای به مرحله دیگر است. غالب نقوش حیوانی با مفاهیم خیر همچون برکت، باروری و فزونی همراهند. مطالعه درون متنی در باورهای مردمی و نیز آثار باستانی منطقه، تداوم حیات تفکر نمادین را در هنر سرزمین گیلان نشان می دهد. 

گل و مرغ یکی از نقش مایه های رایج در هنر ایرانی است. ه منشینی یک نگاره گیاهی در کنار یک پرنده از نظر شکل و محتوا ریشه در هنر و فرهنگ ایرانی دارد. تحلیل حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که گل و مرغ در هنر ایرانی چه مفهومی می تواند داشته باشد و درتایپوگرافی معاصر ایران چگونه نمود پیدا کرده است. هدف تحقیق شناخت پیشینه و فرم های متنوع گل و مرغ در هنر ایران به ویژه نگارگری ایرانی و نیز شناسایی مفاهیم اسطوره ای این نمادهاست. براساس نتایج تحقیق در اسطوره های ایرانی و زرتشتی همنشینی گیاه و پرنده به شکل اسطوره سیمرغ و درخت زندگی توصیف شده است. در آثار ایرانی دوره های متعدد سیمرغ بر روی درخت ترسیم شده است. پیش از اسلام نیز نقش مایه درخت و مرغ در آثار هنری به چشم م یخورد. نماد مرغ در خوشنویسی اسلامی و نقاشی خط از طریق ه منشینی حروف ایجاد می شود. تایپوگرافی ایرانی نیز یکی از زمینه های ظهور گل و مرغ در گرافیک معاصر ایران است. در این آثار گاه گل و مرغ در کنار نوشتار و یا گاهی به شکل جداگانه در کنار نوشتار فارسی به کار رفته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب، کتابخانه ای و از طریق فیش برداری و تصویرخوانی است. روش تجزیه و تحلیل داد ه ها کیفی است.