حکمرانی آموزش

در کشور ایران بخش آموزش حکمرانی منسجمی ندارد؛ زیرا تصدی امور مربوط به حوزه های آموزش عمومی، آموزش عالی و آموزش پزشکی به سه وزارتخانه واگذار شده است؛ درحالی که در بسیاری از کشورهای دنیا چنین تفکیکی دیده نمی شود. همچنین در این کشورها نه فقط این حوزه ها ذیل یک وزارتخانه (وزارت آموزش) مدیریت می شوند، بلکه گاهی حوزه های دیگری نیز نظیر علوم، پژوهش، فرهنگ، ورزش، فناوری، توسعه منابع انسانی، کارآموزی، دین، و جوانان زیرنظر این وزارتخانه قرار دارند؛ بنابراین هدف از مطالعه کنونی بررسی این نکته است که وضعیت حکمرانی بخش آموزش از منظر نظام ارتباطی آن در کشور ما و دیگر کشورهای جهان (زیرنظام های بخش آموزش و ارتباط آن با سایر بخش ها) چگونه است. بدین منظور با روش تطبیقی، نظام آموزش در برخی از کشورهای جهان از منظر نظام ارتباطی آن بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که در بسیاری از این کشورها، بخش آموزش حکمرانی منسجمی داشت و با برخی دیگر از حوزه ها هم افزایی نیز داشت؛ درحالی که در کشور ما این چنین نیست. در پایان پیشنهادهایی درمورد بهره مندی کشور از مزایای حکمرانی یکپارچه در بخش آموزش و نیز از تجمیع حوزه آموزش با سایر حوزه های هم افزا ارائه شد.

هدف: ظهور حکمرانی با مفهوم مشارکت گره خورده است. مفهومی که در صورت تحقق بر ظرفیت ها می افزاید. سبب ایجاد اطمینان در میان کنشگران می شود و تصمیم گیری ها را بهینه می کند. نظام آموزشی ایران برای حل مسائل اقتصادی و تربیتی، در میان بازیگران این عرصه همواره به دنبال الگویی از مشارکت بوده است تا بتواند ضمن استفاده از توانایی همه افراد، همواره بهترین خدمات را به جامعه داشته باشد. مقاله حاضر در جستجوی الگوی مشارکت در سیر تطور نهاد آموزش در ایران، در پی تبیین مشارکت بر مبنای ساختار حکمرانی نهاد آموزش است. روش: روش تاریخی – تحلیلی با رجوع به منابع تاریخی در این حوزه به توصیف و تحلیل روایت حکمرانی نهاد آموزش در ایران اسلامی با تمرکز بر مدرسه به عنوان بنیادی ترین نهاد در پاسخگویی به نیاز تعلیم و تربیت پرداخته است. یافته ها: یافته های تاریخی نشان از آن دارد که ابهام در مفهوم مشارکت در نظام آموزش و پرورش در دوران مختلف تاریخی سبب شده است که مدرسه امروزی برای برون رفت از چالش های موجود رفته رفته تحت تاثیر فرهنگ غرب و جامعه صنعتی آن، از ویژگی های موردنظر تمدن اسلامی در بسترسازی مشارکت آحاد مردم در حکمرانی نهاد مدرسه عبور کند. خانواده که رکن اصلی مشارکت بود به حاشیه رانده شد و یادگیری و علم آموزی که در میان همگان فضل به شمار می رفت به عنوان حقی واجب و ضروری اعلام شد. اصل برادری در روابط بازیگران این عرصه جای خود را به قانون گرایی داد که ابزار و عرصه های ثابت و تعریف شده ای برای مشارکت خانواده ها به ارمغان آورد. نتیجه گیری :ایضاح مفهوم مشارکت در نظام آموزش و پرورش می تواند در در حکمرانی نهاد آموزش ایران با تاکید بر تمدن اسلامی نقش آفرین باشد .