سریال ویکتوریا

پژوهش حاضر، تبلور دفاع مقدس را در سینمای ایران، بین سال های 1360 تا 1385 از نظر جامعه شناسیِ هنر مورد بررسی قرار می دهد. چارچوب نظری این پژوهش بر دو نظریه مکمل، بازتاب و شکل دهی، استوار است که طبق آن هنر بازتابی از شرایط اجتماعی است و در عین حال برای شکل دهی به افکار عمومیِ اجتماع، از آن بهره برده می شود. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی برای درک عمیق ترِ ساختار و کارکرد آثار سینماییِ دفاع مقدس، استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که اغلب فیلم های این ژانر، به رغم دسته بندی های متفاوت، چه در دسته ی منتقد جنگ و چه در گروه جنگی قرار بگیرند، به دلیل حساسیت های ویژه ی این ژانر، سعی در تبلیغ جنگ دارند و فیلم هایی بسیار خشن محسوب می شوند. اگر چه در طی سه دهه ی گذشته فراز و نشیب هایی در روند کمیت و کیفیت فیلم ها به وجود آمده است، اما بازتاب وقایع دفاع مقدس کمتر مورد بررسی قرار گرفته و بیشترِ فیلم ها سعی در شکل دهی به افکار عمومی داشته اند که البته در دراز مدت ناموفق بوده اند.

در این مقاله سعی کردیم خوانش زنان ایرانی از سریال پربینند? ویکتوریا را بررسی کنیم. بر اساس نظریه های مخاطب فعال، به ویژه مصرف بین فرهنگی، مصرف رسانه ای با تکیه بر زمین? فرهنگی و اجتماعی، مخاطب به نحوی چندجانبه تعیین می شود. این تحقیق با روش کیفی و تکنیک مصاحب? عمیق، در میان30 نفر از زنان صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که تماشای این سریال نوعی اشتیاق مفرطی را پدید آورده است که می توان از «پیدایش تماشاگری شیفته» سخن گفت. افزون براین، تماشاگران زن این سریال، نقش ویکتوریا (قهرمان زن داستان) را مقتدر و مستقل تعبیر کرده اند. نمایش زن مقتدر حس خوشایندی از تماشای این سریال را برای آن ها تداعی کرده است. یافته ها نشان دادند، همذات پنداری مکانیسم قدرتمندی در فرایند تماشای این سریال است. وضعیت واقعی زندگی زنان تماشاگر با متن تصویری، مقایسه و موضوع مجادله تماشاگران است. این فرایند سبب شده تا خوانشی فعالانه حول قضاوت ها و انتظارات از نقش زنانه براساس نمایش نقش ویکتوریا در این سریال شکل گیرد. تأهل، اشتغال و رشت? تحصیلی متغیرهایی هستند که در نوع چنین خوانش هایی مؤثر است. افزون بر این، ما در این مقاله استدلال می کنیم که «مقایسه ما و دیگری» وجه مسلط در خوانش ویکتوریا در بین زنان ایرانی است.