هویت بریکولاژ

جهانی شدن عبارت است از «بسط جهان غریبه»؛ جهانی که از دیالکتیک میانِ «ذهنیت کنش گران جهان نزدیک» با «عینیت عناصری که از جهان دور آمده اند» شکل گرفته است. بسط جهان غریبه، عناصر جهان آشنا را دستخوش دگرگونی می سازد. «دین داری» نیز به عنوان یکی از مهم ترین عنصر جهان آشنا از این تأثیرات مصون نخواهد ماند. در این مقاله، دین داری ها به چهار گونه تقسیم شده است: 1 دین داری روش مدار، که در آن، روش های دست یابی به اهدافِ دینی و معنوی بر خود هدف ها اولویت دارند. 2 دین داری هدف مدار که در آن اهداف اصالت دارند و روش ها می توانند سیال و متغیر باشند.3 دین داری اخلاق مدار که متعلقان اش چهارچوب های کلی زندگی شان را بر اساس ضوابط اخلاقی و عقلانی می سازند و دین به معنای رایج اش، حداکثر در کنار سایر بخش های زندگی شان قرار دارد 4 دین داری عرف مدار که دین داری ای است کم تر آگاهانه و بیش تر در تقلید از عرفِ رایج. هر یک از این چهار دسته دین داران، با بسط جهانِ غریبه و عناصرِ آن مواجهه ای متفاوت دارند که چهار پیامدِ مختلف درپی خواهد داشت: خودآگاه شدن کنش گر، فعال شدن کنش گر، تیز شدن دین داری ها و ایجاد دین داری های بدیل.

با گسترش روابط فرهنگی بین کشورهای متعدد، ساختارهای فرهنگی هویتی و ارزشی جامعه ایران نیز دستخوش تغییراتی شده و در این رهگذر، نوع خاصی از هویت که در جهان با نام هویت بریکولاژ و نیز سیال می شناسند در بین جوانان و نوجوانان در حال ظهور است. این هویت، که ماهیتی ترکیبی دارد، عناصری از هویت اسلامی، ایرانی و مدرن را در هم آمیخته و گرایش های فکری و رفتاری منحصربه فرد و مبتنی برگزینش عناصر متعدد را رقم زده است. پژوهش پیش رو به منظور بررسی وضعیت و نیز عوامل مؤثر بر هویت بریکولاژ در بین نوجوانان و جوانان شهر کرج به روش پیمایشی صورت گرفت و داده ها با استفاده از پرسش نامه از نمونه ای 391 نفری با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از جوانان و نوجوانان شهر کرج گردآوری شد. روایی پرسش نامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ و اعتبار آن بر اساس نظرهای افراد متخصص صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که هویت بریکولاژ برحسب جنسیت و تحصیلات متفاوت است و بین میل به زیباسازی بدن، مصرف متظاهرانه، سبک تفریحی تجمل گرایانه و سبک فراغتی با هویت بریکولاژ رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک، میل به زیباسازی بدن و سبک تفریحی تجمل گرایانه دارای تأثیر مثبت و مستقیم و سبک تفریحی پاتوق محور دارای تأثیر منفی و غیرمستقیم بر هویت بریکولاژ بوده اند.