جهت گیری آینده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر نیازهای روان شناختی بر جهت گیری آینده تحصیلی و هویت تحصیلی دانش آموزان مقطع اول متوسطه بندر لنگه در سال تحصیلی 97-1396 صورت گرفت. روش پژوهش حاضر، پس رویدادی (علی- مقایسه ای) است. بدین منظور تعداد 280 دانش آموز دختر و پسر مقطع اول متوسطه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و با استفاده از سه پرسشنامه نیازهای اساسی روان شناختی (BNSS)، منزلت های هویت تحصیلی (AIS) و جهت گیری آینده (FO) مورد آزمون قرار گرفتند. برای تحلیل آماری داده های پژوهش از تحلیل واریانس تک متغیری (انوا) و چند متغیری (مانوا) استفاده شد. نتایج نشان داد بین جهت گیری آینده تحصیلی دانش آموزانی با خصیصه نیاز به خودمختاری و ارتباط و بین جهت گیری آینده تحصیلی دانش آموزانی با خصیصه نیاز به شایستگی و ارتباط تفاوت معنی دار وجود داشت. همچنین، نتایج نشان داد که بین هویت تحصیلی موفق دانش آموزانی با نیاز روان شناختی شایستگی و خود مختاری و بین هویت تحصیلی دنباله رو دانش آموزانی با نیاز روان شناختی خودمختاری و ارتباط تفاوت معنی دار وجود داشت. دیگر نتایج پژوهش نیز بیانگر آن بود که بین هویت های تحصیلی دیررس، سردرگم و موفق دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معنی داری وجود داشت. در حالی که که بین جهت گیری آینده تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معنی داری دیده نشد. غالب بودن هویت تحصیلی سردرگم در دانش آموزان پسر در مقایسه با دانش آموزان دختر بالاتر بود.

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی دو رویکرد آموزشی مبتنی بر مدل پرما و توانمندسازی روان شناختی بر جهت گیری آینده و خودشکوفایی دانش آموزان اجرا شد. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه نهم دوره متوسطه اول شهر شیراز بود که در سال تحصیلی 99-1398 تحصیل می کردند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 175 دانش آموز (87 دختر و 88 پسر؛ شامل 3 کلاس دخترانه و 3 کلاس پسرانه) از بین دانش آموزان پایه نهم انتخاب شدند و به طور تصادفی گروهی در سه گروه مبتنی بر مدل پرما (55 نفر)، توانمندسازی روان شناختی (47 نفر) و کنترل (73 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه جهت گیری آینده دی ماگیو و همکاران و سیاهه خودشکوفایی اهواز بود. پس از اجرای پیش آزمون، گروه های آزمایشی به مدت 8  جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مبتنی بر مدل پرما و یا توانمندسازی روان شناختی قرار گرفتند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از آن در هر سه گروه پس آزمون و بعد از دو ماه پیگیری به عمل آمد. نتایج تحلیل کواریانس حاکی از افزایش معنی دار میانگین نمرات پس آزمون جهت گیری آینده در هر دو گروه مداخله پرما و توانمندسازی روان شناختی در مقایسه با گروه کنترل بود. همین یافته در مورد خودشکوفایی نیز مشاهد شد. اگرچه در نمرات پیگیری خودشکوفایی بین گروه توانمندسازی روان شناختی و گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد و تنها در گروه پرما تاثیر بسته آموزشی بر خودشکوفایی ماندگار بود. بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که به عنوان راهکارهایی برای عبور از بحران نوجوانی و افزایش توانمندی و خودشکوفایی دانش آموزان می توان از این دو مداخله استفاده کرد.