آفرینش زن

زن، نیمی از پیکره اجتماع است که با داشتن مقام انسانی، با مرد همتا و همسو بوده و میتواند به مقام خلیفه الهی برسد. زن، نقش تعیین کنندهای در ایجاد، بقا و گسترش نسل انسانی داشته و همواره در طول تاریخ، حضور فعال و مؤثر خود را اثبات کرده است. برای همین، شخصیت انسانی او و نقش چشمگیرش در خانواده و اجتماع و نیز دیدگاه دین اسلام به ویژه قرآن کریم نسبت به او همیشه مورد توجه دانشمندان اسلامی بوده و همواره ابعاد هویتی او را جستوجو کرده است. این مقاله، آفرینش و جایگاه زن در قرآن و عهدین و تفاوت این دو را بررسی کرده است. در گزارش قرآنی، زن عامل بدبختی یا بیرون رفتن انسان از بهشت نیست. برخلاف باورهای یهودی و مسیحی که زن را عامل بدبختی و گناه نخست آدم میدانند، در قرآن، زن و مرد هر دو به یک اندازه در تحقق گناه دست داشته و مرتکب آن شدهاند. با توجه به هدف خلقت انسان که عبودیت خداست، بین زن و مرد تفاوتی نیست؛ زیرا هر دو انسان بوده و هر دو روح و فطرت الهی دارند. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی جمعآوری شده و مواردی مانند وجه تسمیه آدم و حوا، چگونگی آفرینش زن، فلسفه آفرینش زن و مقام و جایگاه زن در قرآن و عهدین را بررسی میکند.

آفرینش زن در فصل دوم سفر پیدایش با استخوان دنده مرد و در آیه یکم سوره نساء با «نفس واحده» پیوند داده شده است. در نگاه نخست، مدلول این دو متن، سخت از هم گسسته به نظر می آید. بر این اساس در پژوهش حاضر، ابتدا با تأکید بر آیات 21 تا 23 فصل دوم سفر پیدایش و نیز تعبیر «نفس واحده» در آیه یکم نساء، دیدگاه های مختلف در این باب را تحلیل و بررسی کرده ایم. پس از آن با مطالعه دیگر کاربست های عبارت توراتی «از استخوان و گوشت هم بودن» در متن عهد عتیق و نیز سایر کاربردهای «نفس» در قرآن نشان داده ایم که متن تورات و قرآن کریم در مسأله آفرینش زن به صورت هماهنگ، مفهوم مشابه ای را بیان می کنند. بنابر یافته های پژوهش حاضر، مدلول روایت توراتی آفرینش زن از استخوان دنده مرد و نیز آفرینش زن از «نفس واحده» در قرآن، به گوهر مشترک در آفرینش و به تَبَع، روابط و مناسبات همراه صمیمیت، محبت و هم بستگی میان زن و مرد اشاره دارد. همچنین توجه به کاربست های نظیر در عهد عتیق و قرآن کریم نشان می دهد که این رابطه، با نوعی میثاق و وفاداری دوسویه نیز همراه است.