بلایای همه گیر

چگونگی مواجهه ارزش های دینی با بلایای همه گیر درطول تاریخ ادیان جهان برای پیروان آنها مطرح بوده و چالش هایی به همراه داشته است. نگرش حداکثری ادیان به زندگی این چالش ها را تشدید کرده است؛ اما هر چه نگرش ها حداقلی شده است، چالش های علم دربرابر بلایای همه گیر افزایش پیداکرده است. ویروس کرونا صرفاً یک بیماری عالمگیر نبود؛ بلکه شوک اجتماعی- سیاسی بود که زمینه انتقاد به سیاست های اقتصادی- اجتماعی را مهیا کرد، شوکی که می تواند تغییرات اساسی ایجاد کند؛ تغییراتی که تاریخ ایران شبیه آن را ممکن است تجربه نکرده باشد. به نظر می رسد استخراج نقاط قوت و ضعف این موضوع درحوزه ادیان با رویکرد دفاع از ارزش ها می تواند با مدل «سوات» مورد سنجش قرار گیرد. نکته مهم اینکه همواره خرافه در میان ارزش های دینی سبب کاهش نقش دین در زندگی شده و میزان ایمان پیروان ادیان را تنزل داده است. تئوری این مسئله با طرح گفتمان خرافه گرایی و غلو در فرایند گسترش دین در جامعه دینی ارتباط تنگاتنگ دارد. بر این اساس، این پژوهش در صدد پاسخ به این سؤال بوده است که مفاهیم و ارزش های دینی در مواجهه با بلایای همه گیر، چگونه می تواند امتداد داشته باشد؟ نتایج پژوهش در راستای پاسخ به این سؤال، به طرح این فرضیه پرداخته است که ادیان هر گاه دچار افراط و غلو شده اند، در برابر بحران های اجتماعی و طبیعی توان رشد خود را از دست داده اند. از طرفی با توجه به هدف این پژوهش که عبارت بوده است از ایفای نقش اساسی ادیان در پیشرفت زندگی انسان، شاخص الگوی تعامل دین و علم است؛ لذا روش مورد استفاده در این پژوهش، مطالعات تطبیقی با روش میان رشته ای، تعامل گسترده میان دین و علم را ممکن ساخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد تحقق ارزشها در عرصه نظری و عملی، عنصر کارآمد دین و علم در زندگی انسان است که پیشرفت را در ابعاد مادی و معنوی برای او فراهم می کند؛ لذا سودمندی ایده تعامل توامان علم و دین برای پیروان دین اسلام دستاورد این مقاله است.

دین اسلام ، دین عقل و خرد و عقلانیت و منطق است و در کتاب آسمانی آن که قرآن کریم است، تمامی راه حل ها و دستورالعمل های لازم برای بشر فرستاده شده که با تدبر و تفکر عمیق می توان به مفاهیم آن دست یافت و به سعادت رسید و در مورد بیماری کرونا نیز قرآن کریم راه حل هایی کاربردی دارد که سعی شده به شکل ساده و شیوا و پُربار بیان شود؛ لذا کتاب بشارت و هدایت و انسانیت و تکامل و تفکر است و انسان ها را به سمت زندگی امن و زیبا و مملو از آرامش و صحت و سلامتی سوق می دهد. به همین سبب، هر گاه و در هر زمان به سخنان و رهنمودهای قرآن کریم عمل شد، سعادت و نیکبختی به سوی بشر سرازیر شد و هر گاه قرآن مهجور ماند، مشکلات و بیماری ها و مصائب گوناگون دامن بشر را گرفت. از طرف دیگر، خدای متعال همواره برای کمک به انسان ها و مؤمنان آماده است و لطفش گسترده است و هر چند انسان ها دیدار و عبادت با پروردگار را به تأخیر می اندازند؛ اما خداوند همیشه به اصطلاح برخط است و منتظر پیغام اتصال بندگی انسان هاست؛ لذا در مشکلات و سختی ها انسان را رها نمی کند و با نگاه مهربانه به بندگان می نگرد. بندگان ممکن است گاهی از خداوند غافل شوند؛ ولی خدای متعال هیچ گاه از بندگان غافل نمی شود. بر این اساس، بلاها و مشکلات و بیماری هایی نظیر آنفلوآنزا، ویروس کرونا و دیگر بیماری ها نیز برای آزمون گرفتن و ارزشیابی از بندگان است که اگر امید به آینده روشن و امید به زندگی در جامعه تزریق شود، می توان بر این ویروس پیروز شد و آن را شکست داد. در این مقاله تلاش شد با این طرح کلیت بحث به بررسی فرصت ها و چالش های مواجهه با چنین بیماری های نوظهوری با تمسک به آیات قرآن کریم پرداخته شود.