دشتبان

رمان دشتبان از جمله رمان های موفّق دفاع مقدّس است که احمد دهقان آن را از زبان راوی اوّل شخص گزارش می کند. آنچه تشخّص خاصی به سبک روایتی این داستان داده است، نحوه گزارش راوی از رویدادها و وقایع است که دهقان با برجسته ساختن راوی نوجوان، سعی داشته است فضا، مکان، وضع و حال مردم جنگ زده را نشان دهد و در این راه تمام تلاش خود را در اقناع روایت شنو به شیوه های مختلف بکار بسته است. در این مقاله به شیوه توصیفی - تحلیلی به روش های اعتمادپذیرکردن روایت در این رمان و ارتباط آن با راوی اول شخص درون داستانی (راوی نوجوان) پرداخته شده است. راوی به شیوه های مختلفی سعی در اقناع روایت شنو و اعتمادپذیر کردن رویدادها داشته است. این شیوه ها عبارتند از: توصیف های ریزبینانه از وقایع و رویدادها، تشکیک در روایت، ذکر و توصیف مکان و درگیر کردن روایت شنو با رخداد داستانی. ضمن اینکه نشان دادن لحن در نوشتار نیز از مشخّصه های اصلی این روایت است که دهقان با تأکید بر راوی نوجوان و درون داستانی آن را نشان داده است. بی توجّهی نویسنده به جهان معرفتی نوجوان و برخی از ویژگی های گریزناپذیر آن ها، باعث شده است که باورپذیری گزارش ها از زبان یک راوی نوجوان تا حدودی سخت باشد چرا که اقتضائات خاص نوجوان در بیان رخدادها، نادیده گرفته شده است. از یک سو، نویسنده تلاش کرده است که به شیوه های مختلف، رویدادهای داستانی را باورپذیر و قابل اعتماد کند و از سوی دیگر با انتخاب راوی نوجوان، تا حدود زیادی از این هدف و خواسته دور شده است.