سخن سردبیر

در حال حاضر یکی از روندهای مهمی که در اغلب کشورهای جهان تحت تاثیر دنیاگیری ویروس کرونا (COVID-19) قرار گرفته، روند توسعه یادگیری الکترونیکی در سازمان ها و مراکز آموزشی می باشد. یادگیری الکترونیکی از مفاهیمی است که با رشد و گسترش فناوری های ارتباطات و اطلاعات (ICT)، در حوزه تعلیم و تربیت مطرح شد و توجه بسیاری از سازمان ها و مراکز آموزشی را به خود جلب کرده است. با پیشرفت روز افزون فناوری های ارتباطات و اطلاعات، یادگیری الکترونیک نیز در حال رشد بود که با شیوع ویروس کرونا این روند با سرعت زیادی، "جهش" پیدا کرده است و اغلب سازمان ها، مدارس و دانشگاه ها برای پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا مجبور به گسترش استفاده از فرایندهای یادگیری الکترونیکی در سازمان خود شده اند. رشد یادگیری الکترونیکی مزایای دیگری را نیز به دنبال داشته که مهمترین آنها عبارتند از: دسترسی جهانی، برنامه های متعدد و حق انتخاب، مشارکت فعال، دانشجو محوری، به موقع بودن، صرفه جویی در هزینه ها، یادگیری با سرعت دلخواه و امکان بازگشت، ارزیابی چند وجهی، کمک به حفظ محیط زیست. این درحالی است که به کارگیری مدیریت دانش می تواند نقش مهمی در توسعه دانش بنیان فرایند یادگیری الکترونیکی و پیامدهای آن از جمله بهبود عملکرد فردی و سازمانی داشته باشد و برخی از چالش ها و مشکلات یادگیری الکترونیکی را نیز مدیریت نماید. به دلیل رابطه نزدیک دانش و یادگیری، مدیریت دانش می تواند سهم زیادی در بهبود فرایندهای آموزش داشته باشد و این موضوع به ساخت یک فرهنگ یادگیری پیوسته کمک می نماید. بهبود کیفیت، گسترش منابع انسانی و گسترش پایه در مدیریت و اندازه گیری، ازجمله نقش های مدیریت دانش در آموزش می باشد.

زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه نقشی بسیار مهم و حیاتی در سلامت روان خانواده و جامعه بر عهده دارند؛ زنان دارای ابعاد وجودی گسترده و چند جانبه ای هستند و در نقش های گوناگون مادری، همسری، تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و مدیریتی در انجام رسالت مسئولیت های خویش توانمندی ها و قابلیت های بی شماری از خود نشان داده است؛ از این رو و با توجه به نقش حساس زنان در سلامت و موفقیت یک خانواده و در نهایت پویایی یک جامعه، باید به نیازهای جسمانی، روانی، عاطفی، اجتماعی و معنوی آنان توجه ویژه داشته و نسبت به تأمین این نیازها عنایت کافی مبذول شود. زن نماد مهر و محبت و عشق و ایثار و محور اصلی کانون خانواده است. تجلی گاه این ویژگی ها در نقش مقدس مادری معنا می شود. مادر نه تنها به عنوان انتقال دهنده فرهنگ، آداب و رسوم، رفتار اجتماعی و ارزش های اخلاقی و دینی از نسلی به نسل دیگر است؛ بلکه احیا کننده و محافظ فرهنگ و ارزش های مطلوب جامعه نیز است. از این رو بارها در ادبیات کهن ایرانی از ستایش زنان و مادران سرودها نقل شده است و فردوسی شاعر بزرگ ایران برای زن و مادر، جایگاهی فراتر از پرورش فرزند و عشق به همسر قائل است و آن احترام به خِرد مادر است؛ این نوع نگاه به زن را به ندرت در متون ادبی و تاریخی جهان می توان یافت؛ اما در این میان توجه چندانی به حضور جدی زنان به عنوان یکی از مهم ترین ارکان توسعه نشده است. رسیدن به هدف های توسعه اندیشه و اقدامی جدی در جهت رفع نیازهای انسانی افراد به ویژه زنان را می طلبد و ضروری است تا در جهت سازمان دهی مناسب وضعیت زنان، توانمند ساختن آنان و توجه به منافع و سهم آن ها در جریان توسعه جامعه برنامه ریزی های لازم صورت پذیرد. بدون تردید امروز یکی از شاخصه های درجه توسعه یافتگی هر کشور، میزان مشارکت در نقشی است که زنان در آن کشور عهده دار هستند؛ زنان زیادی در جامعه ما هستند که با مشارکت اجتماعی نسبت به سرنوشت جامعه در کشور خود بسیار حساس بوده و احساس مسئولیت می کنند. خداوند را شاکریم که با توفیق انتشار مجموعه مقالات با محوریت «زنان» را در شماره زمستان 1401 به نشریه «خانواده درمانی کاربردی» عطا فرموده است تا از عهده رسالت سنگین فرهنگی خود در ارتباط با نشر یافته های پژوهشی، گزیده های علمی در چارچوب ارزش های معنوی و مطلوب نظام در حوزه زنان و با توکل بر خداوند منان برآئیم.

در بین تمامی نهادها، سازمان ها و مؤسسات اجتماعی، خانواده مهم ترین، ارزشمندترین و اثربخش ترین نقش ها را دارا است. خانواده طبیعی ترین و مشروع ترین واحد تولید مثل و فراگیرترین واحد اجتماعی به شمار می آید. خانواده دارای اهمیت تربیتی و اجتماعی است. افراد از سوی خانواده و در خانواده گام به عرصه هستی می نهند و جامعه نیز از تشکل افراد هستی و قوام می باید؛ بنابراین از ارکان عمده و نمادهای اصلی هر جامعه به شمار می رود. بهنجاری یا ناهنجاری جامعه در گرو شرایط عمومی خانواده هاست و هیچ یک از آسیب های اجتماعی فارغ از تأثیر خانواده پدید نمی آید. نقش اصلی و آشکار خانواده تولید مثل و انتقال سینه به سینه ارزش ها و میراث فرهنگی و اعتقادی از نسلی به نسل دیگر است. تربیت نسل و تأمین نیازهای اساسی انسانی و ایجاد تعادل روانی، عاطفی و اجتماعی در اعضاء، از جمله اهمیت خانواده است. خانواده در اسلام به عنوان بنیادی مستحکم و نهادی اساسی و اجتماعی محسوب می شود. خانواده به وسیله ازدواج به صورت یک پیمان با تکیه بر حقوق و قوانین بر مبنای مردن و رحمت استوار می گردد. تشکیل خانواده پیمانی و متعهدانه بین زن و مرد است که هدف آن تأمین نیازهای انسانی و آرامش و سکون آنان با یکدیگر است که تولید و پرورش فرزندان اهداف عالیه انسانی آن محسوب می شود. فرزند پروری الزامی و یک ضرورت اجتماعی است. مهارتی است که باید پیش از فرزند آوری بیاموزیم تا روابط والد و کودک به درستی شکل گیرد. فرزند پروری مجموعه روش هایی است که والدین برای رشد و پروش کودک خود به کار می برند؛ روش هایی که در ارضای نیازها، یادگیری، رفتار و عملکرد، طرز تفکر، ارتباطات و به طور کلی تربیت فرزندشان نقش دارد؛ بنابراین می توان گفت که آموختن مهارت های رشد در پرورش کودک از مهارت های پایه ای و زیربنای مهم فرزند آوری است.