واقعگرایی ساختاری

بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر تئوری های مختلفی تبیین شده است، به نظر می رسد اگر چه جوهر این سیاست ناشی از اصول آرمانگرایانه است، در اجرا تا حدود زیادی متأثر از اقتضائات واقعگرایی بوده است. در این پژوهش نگارندگان، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت های خاتمی و احمدینژاد را براساس تئوری واقعگرایی ساختاری کنت والتز مقایسه و بررسی کرده اند. والتز مهمترین مشخصه نظام بین الملل را آنارشی می داند و اینکه هر کشور در مواجهه با تهدید هژمونیک یکی از سه استراتژی موازنه قدرت، دنباله روی و یا کنارکشیدن را انتخاب می کند. در دولت های خاتمی و احمدی نژاد، با رویکردهای متفاوتی در عرصه سیاست خارجی روبرو هستیم. ولی این تغییرات شامل نگرش های متفاوت به تاکتیک ها می باشد و چرخشی را در اصل های اعلامی (عزت، حکمت و مصلحت) ایجاد نمی کند. اتخاذ سیاست خارجی براساس گفتگوی تمدن ها در دولت خاتمی و سخن گفتن از عدالت، مهرورزی، حفظ کرامت انسانی و توجه به اخلاق و معنویت در دولت های نهم و دهم، در شرایطی بیان می گردد که آن سه اصل را سرلوحه تلاش های دیپلماتیک قرار داده اند