دل‍ف‍ان

در بین ابعاد چندگانه توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته می شود. در این بین پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد توسعه پایدار بیش تر با ابعاد کیفی زندگی انسانی همگام است و بر مفاهیمی چون آینده نگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمند سازی، دسترسی برابر، ارتقاء هویت فرهنگی و ثبات نهادی تأکید دارد. هدف از این پژوهش سنجش و اولویت بندی مقدار پایداری اجتماعی در محدوده روستاهای دهستان خاوه شمالی از توابع بخش مرکزی شهرستان دلفان استان لرستان است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی است؛ بدین منظور از مدل تصمیم گیری چند معیاره ی ویکور (VIKOR) و شیوه های تحلیلی مربوطه جهت رتبه بندی 10 روستای مورد مطالعه استفاده شد. سرانجام در این مدل مقدار Q بیانگر رتبه نهایی هر روستا از مجموع 11 شاخص مورد مطالعه است. این مقدار بین عدد صفر تا یک تعیین می گردد و هرچه به عدد صفر نزدیک تر باشد نشان دهنده مطلوبیت پایداری اجتماعی و هر چه به عدد یک نزدیک تر نشانگر ضعف پایداری اجتماعی است. در این راستا حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری کوکران برابر با 150 خانوار روستایی تعیین گردید. بر پایه یافته های پژوهش، شاخص های یازده گانه پایداری اجتماعی در چارچوب مدل ویکور نشان می دهند که روستاهای کفراج، سراب غضنفر و ایرانشاهی بالاترین و روستای سرخانجوب سفلی، نورمحمد زمانه و عزیزآباد پایین ترین مقدار پایداری اجتماعی را در بین روستاهای نمونه دارند. هم چنین میانگین Q در 10 روستای مورد مطالعه برابر با 0.520 بدست آمد که نشان می دهد در مجموع پایداری اجتماعی در دهستان خاوه شمالی پایین تر از حد متوسط است. لذا در راستای بهبود سطح پایداری اجتماعی در دهستان خاوه شمالی می بایست اقداماتی چون توزیع عادلانه امکانات و فرصت ها؛ ارایه خدمات اجتماعی مناسب و کافی برای همه افراد جامعه، بویژه در بخش های آموزش و سلامت؛ رفع تبعیض های اجتماعی و جنسیتی؛ ارتقاء مسوولیت پذیری سیاسی و مشارکت اجتماعی را در کانون برنامه ریزی توسعه اجتماعی قرار داد.

افزایش کیفیت خدمات ارائه شده در نواحی روستایی نیازمند بازخور و دریافت وجه نظر روستائیان و همچنین مشارکت دادن ساکنان روستایی در فرایند توسعه است. بی توجهی به خواست روستاییان چالش های فراوانی را در فراگرد توسعه روستایی در پی خواهد داشت. از این رو، بررسی و شناساندن نقاط قوت و ضعف خدمات ارائه شده در محیط روستا، برنامه ریزان روستایی و فعالان عرصه روستا را در جهت برنامه ریزی مناسب و کارآمد یاری خواهد رساند. براین مبنا، این تحقیق با هدف ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت خدمات ارائه شده توسط شرکت آبفار روستایی با استفاده از ابزار سرکوال صورت پذیرفت. تحقیق حاضر به روش توصیفی تحلیلی به صورت تصادفی بر روی 302 خانوار در سطح سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان دلفان به نسبت تعداد خانوار روستاها انجام شد. بررسی میانگین اهمیت و رضایت در هر یک از ابعاد مقیاس سروکوال گویای شکاف زیاد بین انتظار و ادراک ساکنان روستایی از خدمات آبفار روستایی در بعد محسوسات، قابلیت اعتماد ، اطمینان ، پاسخگویی و همدلی است. هرچند که در بعضی از گویه های ابعاد پنجگانه مذکور بهبود در وضعیت روستاها نسبت به گذشته حاصل شد. اما، بی توجهی به خواسته های ساکنان روستایی و مشارکت ندادن آن ها در فرآیند خدمات رسانی در افزایش شکاف بین ادراکات و انتظارات آن ها از خدمات اثر گذار بوده است.

دهگردشی و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی میباشد. افزون بر این بسیاری از برنامهریزان و سیاستگذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد میکنند و در همین ارتباط دهگردشگری نیز با برنامهریزی اصولی و شناسایی مزیتها و محدودیتها میتواند، نقش مؤثری در توسعه روستایی و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، تاثیر دهگردشی بر معرفی جاذبه های گردشگری شهرستان نورآباد لرستان می باشد. تحقیق حاضر ، بر اساس ماهیت و روش و روش یک تحقیق توصیفی همبستگی و از نظر – هدف یک تحقیق کاربردی است . جامعه پژوهش شامل کلیه گردشگرانی که از روستاهای شهرستان نورآباد لرستان دیدن می کنند استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، همه افراد جامعه به عنوان نمونه انتخاب خواهند شد. لذا حجم نمونه 042 نفر اتز گردشگران انتخاب شدند ابزار این پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته 02 سوالی با طیف 2 گزینه ای لیکرت می باشد . یافته های پژوهش نشان می دهد که ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین دهگردشی و معرفی جاذبه های 2 برآورد گردیده است. با توجه به ملاک ها، می توان گفت که بین دهگردشی و معرفی / گردشگری شهرستان نورآباد لرستان 592 جاذبه های گردشگری شهرستان نورآباد لرستان رابطه همبستگی متوسطی وجود دارد که با توجه به سطح معناداری که برابر 2 از لحاظ آماری معنادار قلمداد می گردد. با توجه به / 2/220 برآورد گردیده است، این میزان همبستگی در سطح اطمینان 99 ضریب همبستگی برآورد شده، می توان گفت که سطوح بالای دهگردشی با معرفی جاذبه های گردشگری نورآباد لرستان بالا همراه بوده است

تصور رایج این است که صوفیان اصولاً غیرسیاسی هستند و ازجمله گرایش جهان وطنی دارند. بر این اساس مفاهیمی چون ملیت و هویت ملی جایگاه قابل توجهی در آثار و اندیشه ها و زندگی روزمره آنان ندارد. این پژوهش، درستی این باور را به پرسش کشیده میزان توجه و گرایش به هویت ملی را در میان پیروان طریقت اهل حق که یکی از گروه های با مسلک صوفیانه در ایران است بررسی کرده است. این پژوهش که با استفاده از روش پیمایش در سطح شهرستان دلفان استان لرستان صورت گرفته است نشان می دهد که پیروان این طریقت به مؤلفه های هویت ملی نظیر سرزمین، تاریخ، زبان، ادبیات و مفاخر ملی ایران احساس تعلق شدید دارند و با آن ها پیوند عاطفی ژرفی برقرار کرده اند. پژوهش همچنین نشان می دهد که لزوماً بیشینه بودن میزان آگاهی افراد به هویت طریقتیِ شان منجر به کاهش میزان احساس تعلق آنان به هویت ملی نمی شود.

توسعه پایدار فضایی، علاوه بر لحاظ عوامل کلی توسعه، جنبه های اکولوژکی، برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی را نیز در بر می گیرد. این رویکرد سعی دارد با پدیده عدم تعادل های منطقه ای برخورد کرده و راهکارهای مناسب را برای تحقق توسعه متوازن و پایدار در سطح سرزمین، ارائه نماید. هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل آمایش فضاهای روستایی با تأکید بر توسعه پایدار فضایی در روستاهای دلفان بوده است. فرآیند روش شناسی حاکم بر این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و روش پژوهش توصیفی_تحلیلی است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ابزار علت و معلولی دیماتل استفاده شده. که به شیوه پنل خبرگان انجام گرفته. یافته ها حاکی از آن است که آمایش فضایی روستاهای دلفان نه بر اساس شاخصه های راهبردی توسعه پایدار فضایی، بلکه شکل یافته ای عواملی چون: حاکمیت تفکر اقتصادی(17/1)، و کالبدی-زیرساختی(67/0) بعنوان تأثیرگذارترین، و برابری و یکپارچگی(75/0- و 74/0-) بعنوان تأثیرپذیرترین عوامل بوده است. لذا آمایش این سکونتگاه ها در چارچوب توسعه پایدار، خصوصاً توسعه پایدار فضایی نبوده است. به این معنا که اصل میان رشته ای و فرارشته ای(عنصر مردم و مکان) که شاکه ای راهبردی توسعه پایدار فضایی است، را شامل نمی شود. این امر موجب عدم تعادل و توازن فضایی روستاهای این شهرستان شده است. در پایان پیشنهاداتی چون: اصلاح ساختار ذهنی و اجرایی مسئولان از توجه صرف به ابعاد کلی توسعه، به لحاظ عوامل برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی موجود؛ رد دیدگاه های توسعه روستایی از دید صرفاً اقتصادی و کالبدی؛ و غیره ارائه گردیده است.