کاربرد زبانی

زبانشناسی جنسیت یکی از شاخه­های موردتوجه در حوزه جامعه­شناسی زبان است که به مطالعه تأثیر متغیر جنسیت بر ایجاد گوناگونی­های زبانی می­پردازد. از آنجا که بیشتر مفاهیم اجتماعی ـ فرهنگی و از جمله مفهوم جنسیت، مفاهیمی چند بعدی هستند، برداشت­های تک بعدی و مطلق از این مفاهیم منجر به نوعی سطحی­نگری به ویژه در حوزه­های پژوهشی می­شود. هدف این مقاله در درجه اول معرفی لایه­های مختلف زبانشناسی جنسیت و به بیان دیگر جنبه­های مختلف مسائل زبان و جنسیت است. سپس با تمهید این پایگاه نظری می­کوشیم که وضعیت این رشته مطالعاتی نوپا را در پژوهش­های ایرانیان روشن نماییم. . اما این حوزه مطالعاتی نقیصه های متععددی دارد که از جمله آنها محدودنگری غیرروش‌شناختی، نادیده انگاشتن نظریه‌های جنسیتی مطرح، در نظر گرفتن «بافت» به عنوان چند متغیر اجتماعی مجزا از هم و نه به عنوان شبکه‌ای از رابطه‌ها، در نظر گرفتن رفتار زبانی مردانه به عنوان هنجار می باشد.

زبان شناسی جنسیت یکی از شاخه های موردتوجه در حوزه جامعه شناسی زبان است که به مطالعه تأثیر متغیر جنسیت بر ایجاد گوناگونی های زبانی می پردازد. از آنجا که بیشتر مفاهیم اجتماعی فرهنگی و ازجمله مفهوم جنسیت، مفاهیمی چندبعدی هستند، برداشت های تک بعدی و مطلق از این مفاهیم منجر به نوعی سطحی نگری به ویژه در حوزه های پژوهشی می شود. در این مقاله ابتدا به بیان نظریات دو چهره برجسته در این حوزه می پردازیم (رابین لیکاف 197۵ و دبورا تانن 1990) و سپس می کوشیم با کنکاشی در جدیدترین پژوهش های صورت گرفته (2008تا201۶) وضعیت این رشته مطالعاتی را روشن نماییم. نتیجه این بررسی نشانگر این امر است که پژوهشگران حوزه زبان شناسی کاربردی بیش از دیگران علاقه مند به بررسی تأثیر و نقش جنسیت در زبان بوده اند و این تأثیر را به ویژه درزمینه آموزش زبان دوم موردتوجه قرار داده اند؛ اما این حوزه مطالعاتی نقیصه های متعددی دارد که مهم ترین آن ها نادیده انگاشتن نظریه های جنسیتی مطرح است..

یکی از عوامل ایجاد شکاف بین نسل ها، به ارتباط بین نسل ها مربوط می شود. زبان یکی از ابزارهای ارتباط بین اعضای یک خانواده و افراد یک جامعه است. این مطالعه بر اساس نظریه مانهایم (1952) و مید (1978)، با بررسی عوامل شکاف نسلی، سعی در بررسی تأثیر شکاف نسلی در استفاده از زبان، ارتباط کلامی و غیرکلامی پدران و پسران آن ها از دیدگاه زبان شناختی دارد. روش انجام تحقیق حاضر، علی- مقایسه ای می باشد. برای به دست آوردن داده های زبانی از تحلیل نتایج آزمون TAT، مصاحبه و مشاهده رفتارهای جوانان و والدین آن ها استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون یومن ویتنی و ضریب توافقی استفاده شد. جامعه آماری موردمطالعه، سی وپنج نفر از دانش آموزان در دسترس در مقطع متوسطه به همراه پدرانشان بودند. نتایج تجزیه وتحلیل آماری مبین این موضوع است که تفاوت معنی داری بین کاربرد واژگان زبان معیار (زبان فارسی)، واژگان زبان انگلیسی، واژگان نامأنوس و زبان غیرکلامی در کاربرد زبانی پدران و پسران متعلق به دو نسل متفاوت وجود دارد.