مطالب مرتبط با کلیدواژه

آپاراتوس


۱.

فرم سیاست در نظریه حقیقت انتقادی: مطالعه موردی طرح جورجو آگامبن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آپاراتوس آگامبن اجتماع آینده بالقوگی نظریه حقیقت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۵۱۷
نیچه،از پیشتازان تبار فلسفه انتقادی، در «تبارشناسی اخلاق» خود می گوید، برای «انسان»، مسئله اصلی زندگی، نه خود رنج کشیدن، بلکه «معنایی» است که رنج کشیدن هایش دارد. اگرهمین تقلای مکرر وپیوسته «معناجویی» ازپس ایدئولوژی هاورژیم های حقیقتِ هنجاری رامحورگفتاری بدانیم که «فلسفه انتقادی» نامیده می شود،درخواهیم یافت که فلسفه انتقادی،پیوندی وثیقب ااحیاوطرح دوباره «حقیقت»،آن هم درجهانی داردکه حقیقت و «معنا»،همواره به پای ارزش هایی نظیر «فایده» و «لذت» ازیک سو و بنیادگرایی و خشونت از سوی دیگر به مسلخ آورده می شود. روشن است که در چنین نبردی برای «حقیقت»،آنچه حائز اهمیت است،نه صرفاً پی ریزی یک «هستی شناسیِ حقیقت»، یا «انسان شناسی» ومعرفت النفس انتقادی،بلکه ترسیم وپیش کشیدن «چهره ای» است که این نظریه حقیقت انتقادی،برای جهان انسانی و روابط میان انسان ها به بارخواهد آورد؛ چهره ای که بیش از هر چیز،خود را در «فرم سیاست»،نمایان می کند. در این مقاله، تلاش نظری فیلسوفان انتقادی، برای بازسازی نسبت میان «طرح حقیقت» با فرم سیاست را از خلال نظریه جورج و آگامبن، فیلسوف انتقادی معاصر،دنبال می کنیم. جایی که آگامبن،به میانجی «انسان شناسی» و نظریه حقیقت،تلاش می کند تا آپاراتوس یا فرمی رابرای روابط انسانی به پیش بکشد که سودای حقیقت جویی انسان را با کنش خلاقانه و آزاد از سلطه،پیوند زند و جایی برای کنش معطوف به حقیقت در اجتماع آینده باز نگاه دارد.
۲.

سازوبرگ های ایدئولوژیک شریعت و بازتولید سلطه: بررسی انتقادی کتاب دوائر الخوف (دایره های ترس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۴۳۳
در این مقاله پیوند تفسیر نص مقدس، ایدئولوژی زبان و سازوبرگ های سلطه در کتاب دوائر الخوف (دایره های ترس) را با محوریت مسئله زن بررسی می کنیم. کتاب دوائر الخوف بر اساس هرمنوتیک تاریخی نص محور تالیف شده و ابوزید رویکرد انسان باوریِ پساسکولار دارد. وی در دوائر الخوف از رهیافت های انتقادی ای چون نظریه فرودستی و نقد آپاراتوس های ایدئولوژیک، در چارچوب ساختارگراییِ تاریخی بهره برده و در کنار آراء قرآن شناختی خود نوعی جامعه شناسی سیاسی انتقادی را هم تمهید کرده است. در نظریه انتقادی ابوزید، فروبستگی وضعیت ناشی از مناسبات درهم تنیده شریعت، اقتصاد سیاسی و قدرت حاکمه است. در تحلیل های وی می توان تورِ قدرتی را دید که روابط مالی و اقتصادی استثمارگرانه را در سایه سارِ تفسیر شریعت قرار داده و با مکانیزم های سرکوب، مانع آگاهی انتقادی در فضای اجتماعی می شود. این امتناع آگاهی در فضای مصر، در مورد زنان شدیدتر و وخیم تر است. این مقاله در پنج قسمت به نقد و بررسی دیدگاه های ابوزید می پردازد.
۳.

رهیافت آپاراتوس در بازتاب و شکل دهی جامعه مخاطب سینمای ایران

کلیدواژه‌ها: بازتاب شکل دهی آپاراتوس تماشاگر سینمای ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۷۶
آپاراتوس سینمایی سالهاست که از سوی نظریه پردازان از جمله بودری، متز، کومولی، ناربونی، مالوی، آلسئسر و غیره مورد توجه قرار گرفته و در تحلیل هایشان به نگارش در آمده، اما هنوز تعریف مشخصی از آن ارائه نشده است. آنچه از آرای صاحبنظران ادراک می شود نشان از آن دارد که آپارتوس سینمایی دستگاهی ایدیولوژیک با فرایندی وابسته به تکنولوژی است که تاثیرات روانی بر تماشاگر می گذارد. آپاراتوس سینمایی همان ماده خام سینماست که در ذهن تماشاگر تکمیل می شود و وابسته به خلاقیت صاحب اثر و نحوه دریافت و سواد رسانه ایی تماشاگر در دوره های سینمایی با پیشرفت تکنولوژی تغییر یافته است. رویکرد آپاراتوس سینمایی در بازتاب یا شکل دهی افکار جامعه پیرامون نقش بارزی داشته است. ایران سینمایی پیشرو و با سابقه ای بیش از یک سده دارد. مقاله حاضر با هدفی کاربردی نقش آپاراتوس سینمایی در بازتاب و شکل دهی جامعه پیرامون را مورد بررسی قرار داده است. مسئله تحقیق رهیافت مخاطب نسبت به بازتاب یا شکل دهی پدیده های اجتماعی متاثر از آپاراتوس در سینمای ایران است. روش تحقیق کیفی بر اساس جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، آرشیوهای صوتی تصویری و بر مبنای تحلیل محتوی جهت دار است. از این روی سینمای ایران به 7 دوره تقسیم و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه حاصله نشان می دهد سینمای ایران متاثر از آپاراتوس در بازتاب و شکل دهی جامعه در دوره های گوناگون متفاوت و نقشی نسبی و شکننده داشته است.
۴.

تحلیل رابطه میان نهاد قدرت و نهاد موزه در ایران: موردهای مطالعه،موزه های «ایران باستان»، «دوران اسلامی» و «انقلاب اسلامی و دفاع مقدس»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موزه گفتمان آپاراتوس تکنولوژی های نهادی فناوری های نوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
چه رابطه ای میان نهاد قدرت و نهاد موزه وجود دارد؟ آیا در ایرانِ امروز، موزه هایی با تمرکز بر موضوعات و دوران های مختلف تاریخی، از نظر مواد و مصالح، نحوه تنظیم و مراقبت از آن ها و رابطه با مخاطبان، به یک اندازه مورد توجه نهاد قدرت قرار گرفته اند؟ برای پاسخ به این سؤال از نظریه و روش تحلیل گفتمان با تأکید بر نظریه فوکو و نیز شرح ژیلیان رز بر این نظریه استفاده شده است. این مقاله، مطالعه ای درباره آپاراتوس ها و تکنولوژی های نهادی سه موزه «ایران باستان»، «دوران اسلامی» و «انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» با رویکرد تحلیل گفتمانِ نوع دوم است. تحلیل گفتمان نوع دوم بیشتر به نهادها، رویه های مربوط به آنها و نحوه تولید مطالب می پردازد. پس از بازدید میدانی از هر سه موزه، یافته ها حاکی از تفاوت های قابل توجه در آپاراتوس و تکنولوژی های نهادی به کار رفته در آن هاست. نتایج نشان داد موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به منظور مفصل بندیِ گفتمانِ مطلوب متولیانِ خود یعنی استکبارستیزی، مقاومت و پیشرفت در مقایسه با دو موزه دیگر به متنوع ترین، پیشرفته ترین و جذاب ترین طرح ها، فضاسازی ها، تکنولوژی های نمایش، امکانات و فناوری های نوین تجهیز شده است. با فاصله ای قابل توجه موزه دوران اسلامی قرار دارد که علت آن می تواند اهمیت مضاعف تاریخ ایرانِ پس از اسلام و مظاهر فرهنگی آن در مقایسه با ایران باستان برای متولیان و صاحبان قدرت باشد.
۵.

بررسی جامعه شناختی کنش انتخاباتی ایرانیان در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1400ه.ش.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۵۳
موضوع این پژوهش تبیین جامعه شناختی چگونگی شکل گیری فرایند کنش انتخاباتی ایرانیان و رخداد تحریم انتخابات در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پارادایم کیفی (تضادی) و با روش توصیفی – اسنادی است. پرسش پژوهش این است که: «پدیده تحریم مشارکت و مقاومت در برابر آن در انتخابات ریاست جمهوری ایران 1400ه.ش.، در میان تحریم کنندگان این انتخابات، چگونه شکل گرفته است؟». فرض اساسیِ پژوهش بر بنیان تکوین هسته های سازمان نیافته مقاومت در تقابل با روند هژمونیک کردن زندگی جمعی و فردیِ ایرانیان و واکنش آنان برای رهایی از انقیاد استوار شده است. برای مطالعه موضوع، از مبانی نظریه ای هژمونی گرامشی، مفهوم حکمرانی و تاریخ اعتراضات گسسته و آپارتوس مقاومتِ اقشار پلِبِیَن در دیدگاه فوکو و آپاراتوس ایدئولوژیک دولت در دیدگاه آلتوسر استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که رخداد کنش تحریم انتخابات پس از پایان دوره رهبری اول به این سو شکل گرفته و تا سال 1400ه.ش. به علل و شرایط گوناگونی دچار قبض و بسط شده است. هم چنین، حاشیه ای و پلِبِیَنی کردن گروه های مختلف اجتماعی توسط نظام سیاسی و توفیق اکثریت رأی دهندگان در تحریم انتخابات، موجبات تکرار تحریم آن، تعمیم یافتن امتناع از مشارکت سیاسی، گسترش و عمیق شدن مقاومت و متکثر شدن قدرت در نظام اجتماعی ایران در آینده را فراهم می آوَرَد
۶.

پیوند میل و آپاراتوس و درک نوینی از مفهوم رخداد در فلسفه دلوز و گاتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آپاراتوس توان دلوز سوسیوس گاتاری میل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۹
در این مقاله می خواهیم به مفهوم میل در فلسفه دلوز و گاتاری پرداخته و از رهگذر آن به درک هستی شناسی دلوز نائل شویم. آن ها در صورت بندی مفهوم «میل» در پی پاسخ به مسئله جهان آشوب ناک انسان معاصر هستند. جهانی که برای تاب آوری اش، انسان معاصر در پی پناه بردن به انواع و اقسام راه های فرار است. دلوز و گاتاری برای پاسخ به چرایی این وضعیت و ترسیم راه های گریز از آن، دست به خلق نظام مفهومی جدیدی با محوریت مفهوم «میل» می زنند. در این متن تلاش بر آن داشتیم تا از منظر دلوز گاتاری مفهوم میل را در پیوند با مفهوم «آپاراتوس» فوکو-آگامبن واکاوی کرده و درنهایت به درکی نوین از مفهوم «رخداد» به مثابه راه گریز او از تنگنای پسامدرن نزدیک شویم. مفهومی که دلوز آن را ذیل مفهوم «توان زندگی» در واپسین نوشتارش گنجانده و بدین سیاق نظرگاهی غریب و با این حال آشنا از توان زندگی را به ما عرضه می دارد.