دانش رویه ای

این نوشتار مؤید آن بوده که سازه بخش جدایی ناپذیر وجوه مختلف معماری است و موجودیت طرح های معماری وابسته به سازه است. جدایی سازه از طراحی که ریشه در انقلاب صنعتی دارد در بخش آموزش هم تداوم یافته است. این جدایی، در آموزش های رشته معماری به نارسایی های متعددی منجر شده است. لذا نوشتار پیشِ رو درصدد بوده تا ازطریقِ بررسی میزان قرابت روش های آموزش سازه با ماهیت طراحی، ازیک سو به کشف ضعف ها و قابلیت های هر روش نائل آید و ازسوی دیگر به ارائه راهکارهایی برای نزدیک ساختن این دو مقوله اقدام نماید. این تحقیق نظری، ماهیتی توصیفی-تحلیلی داشته و از نظریه های کدگذاری دوگانه و الگوی پردازش اطلاعات برای توصیف ماهیت انتقال مطالب استفاده نموده است. در بخش ارائه پیشنهادات هم به تجربیات آموزشی نگارنده اول، در چند دانشگاه مختلف متوسل شده است. یافته ها مؤید آن بوده که روش نظری (بالاخص در استفاده از منابع گروه های عمران و...)، به علت انتزاعی، کلام محور، تحلیلی و مجزابودن مطالب، تأکید بر فرمول ها و مسائل رام، تأکید بر کمیت ها، عدم تأکید بر ساخت و...، با ماهیت های سازنده، کل نگر، واقعی، سه بعدی، غیرکلامی،... و اکتشافی طراحی سنخیت بسیار کمی دارد. برعکس، آموزش براساس مدل های فیزیکی و سازه های واقعی (بالاخص درصورت همراه شدن با طراحی) با ماهیت طراحی سنخیت بیشتری دارد. یافته ها مؤید آن بوده که برای نزدیک ساختن آموزش سازه با ماهیت طراحی می بایست در قالب سه گام از دانش معنایی تؤام با روش نظری به سمت دانش های رویدادی و رویه ای دیگر روش ها متمایل شد.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب ریاضی پایه هشتم براساس میزان توجه به ارتباط بین دانش مفهومی و دانش رویه ای است، که برای انجام این پژوهش از شیوه تحلیل محتوا استفاده گردیده است. جامعه آماری، کتاب ریاضی پایه هشتم چاپ 1397 و کل محتوای این کتاب، تحلیل شد. ابزار پژوهش، فرم های تحلیل محتوای محقق ساخته است که به منظور اعتباریابی و روایی صوری و محتوایی ابزار از نظرات و دیدگاه های صاحب نظران، استادان آموزش ریاضی و معلمان باسابقه ریاضی استفاده شد. همچنین، جهت اعتبار نتایج، ضریب توافق 81% از فرمول پایایی ویلیام اسکات به دست آمد. نتایج نشان داد که در تهیه محتوای کتاب توجه کمی به برقراری ارتباط بین دانش مفهومی و رویه ای شده و در این بین بیشترین توجه به ارتباط بین دانش مفهومی و رویه ها در فعالیت ها و کاردرکلاس ها است، که البته این تعداد نیز چندان درخور توجه نیستند. بیشترین بخش مسائل کتاب نیز به دانش رویه ای اختصاص یافته است. در مجموع می توان گفت که محتوای کتاب نگاهی افراطی به آموزش رویه ها دارد. لازم است که مؤلفان و دست اندرکاران آموزشی در ارائه محتوا با توجه به نیازهای جامعه و دانش آموزان، فرصت هایی برای رشد و پرورش همه جانبه آنان فراهم نمایند.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مولفه های دانش دبیران در آموزش و پرورش شهر اهواز بود. پژوهش مذکور از نظر هدف در حیطه پژوهش های «نظری-کاربردی» و به لحاظ روش، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی(کیفی و کمّی) است. در بخش کیفی بر اساس قاعده اشباع نظری 11 نفر از دبیران شهر اهواز به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از الگوی موارد مطلوب انتخاب شدند و در این پژوهش مشارکت کردند. حجم نمونه برای بخش کمّی بر اساس فرمول کوکران 346 نفر برآورد شد و از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی برای انتخاب آنها استفاده شد. برای جمع آوری داده های کیفی از روش مصاحبه نیمه ساختمند و برای داده های کمّی، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. در بخش کیفی به منظور تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، از روش تحلیل محتوای استنتاجی مصاحبه ها و برای تجزیه و تحلیل داده های کمّی، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که مولفه های دانش دبیران شامل دانش مهارتی (مهارت در تدریس، مهارت ارزشیابی و ...)؛ دانش شناختی (شناخت دانش آموزان، شناخت قوانین و مقررات و ...)، دانش رویه ای (تدریس عملی، دانش ارزشیابی و ...)؛ دانش ارتباطی- تعاملی (تعامل با مدیر، تعامل با اداره و ...)؛ دانش مدیریت و برنامه ریزی (رهبری و مدیریت کلاس و ...) و دانش فن آوری (توانایی استفاده از محتوای الکترونیکی، کامپیوتر و اینترنت) می باشد.