سقلمه

کتاب سقلمه با فراهم کردن مشاهدات تجربی درباره سوگیری های رفتاری در تصمیم گیری و تأثیر محیط بر آن ها به معرفی رویکرد قیم مآبی آزادی خواهانه می پردازد. این رویکرد، که سقلمه نام گرفته است، به هر جنبه ای از معماری انتخاب مربوط می شود که باعث تغییر رفتار قابل پیش بینی افراد شود درحالی که ماهیت گزینه های پیش روی تصمیم گیرندگان را تغییر ندهد و آزادی انتخاب آن ها را حفظ کند. نویسندگان معتقدند که به علت عدم وجود بافتار خنثی، قیم مآبی اجتناب ناپذیر است. در چنین شرایطی، سیاست گذار عمومی در نقش معمار انتخاب می تواند با حفظ آزادی انتخاب، افراد را به سمت تصمیم های بهتر، که در آینده هم برترند، سوق دهد. نویسندگان پیش نهاد می دهند که برای تشخیص بهترین تصمیم باید ازنظر متخصصان استفاده کرد. علاوه بر مشکلات پیرامون کژگزینی متخصصان، چالش اصلی این رویکرد عدم ثبات ترجیحات افراد و ناگریزی انتخاب میان نتیجه دلخواه بلندمدت و کوتاه مدت است. باتوجه به اقبال بسیار زیاد به سقلمه که در ترجمه های متعدد آن به فارسی هم نمایان است، این مقاله به بررسی و نقد موشکافانه رویکرد قیم مآبی آزادی خواهانه می پردازد.

بر اساس گفته های مارشال بیشتر رفتار انسان براساس سیستم شناختی شهودی است. روان شناسان نشان دادند که روش های جدید عقلانیت الگوهای طبقه بندی شده ای را به دنبال دارد که نظریه های سنتی اقتصاد از تبیین آن ناتوانند. همچنین تیلر اثبات نمود که افراد مطابق با تئوری های اقتصادی رفتار نمی کنند و در واقع پیوند و همکاری چند رشته می تواند شکاف های موجود را بهبود بخشد. از این رو هدف این پژوهش بررسی اقتصاد متعارف و اقتصاد رفتاری و بررسی و شناخت رفتار مصرف کننده می باشد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر بر حسب هدف از نوع کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. برای بررسی مدل مفهومی و فرضیات تحقیق از روش مدل سازی معادلات ساختاری[1] استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 350 نفر از دانشجویان اقتصاد دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در سال 1399 بوده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران تعداد 183 نفر به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب گردیدند. با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه و به کمک نرم افزار آماری Smart PLS، میزان پایایی با سنجش مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی[2] مورد سنجش واقع شد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که بین اقتصاد رفتاری (با ابعاد احساسات گذشته و هیجان ها، شهود، تصمیمات افراد دیگر و نحوه بیان مسئله و باورها و ارزش ها) و تصمیم گیری های اقتصاد متعارف رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین پژوهش حاضر نشان می دهد که اقتصاد رفتاری توان توضیحی مدل های اقتصادی را بالاتر برده و درنهایت سیاست های کلان مناسب تری را نیز پیشنهاد می دهد. همچنین نتیجه گرفتیم که اقتصاد رفتاری و نحوه عملکرد مصرف کننده تا حد زیادی با دیدگاه قرآن کریم قابلیت انطباق دارد و همچنین اقتصاد متعارف دارای انطباق کمتری می باشد؛ که این نتایج نشان دهنده حقیقت رفتار مصرف کننده می باشد.