گردشگرپذیری

در سال های اخیر گردشگری و گردشگرپذیری روستایی به عنوان راهکارهای جدید توسعه مناطق روستایی به منظور تأمین نیازمندی-های روستاییان، جلوگیری از مهاجرت های بی رویه آنها، اشتغال زایی و ... ارائه شده است. اما در مناطق روستایی موانعی وجود دارد که روند توسعه گردشگری را با مشکل مواجه می سازد. لذا هدف این پژوهش شناسایی موانع گردشگرپذیری روستای هدف گردشگری حیدرآباد سیوان است که با رویکرد کیفی – کمی انجام گرفته است. در روش کیفی 15 نفر از مسئولان و متخصصان گردشگری و توسعه روستایی به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و از آنها مصاحبه به عمل آمد. پس از مشخص شدن موانع پرسشنامه ای از نتایج مصاحبه طراحی و در اختیار نمونه آماری در بخش کمی قرار گرفت. در مرحله کمی تعداد 236 نفر از ساکنان روستا با استفاده از فرمول کوکران، 100 نفر از گردشگران و 30 نفر از مسئولان به شیوه تصادفی ساده انتخاب و بین آنها پرسشنامه توزیع شد. روایی پرسشنامه مورد استفاده به شیوه صوری و پایایی آلفای کرونباخ به میزان 969/0 تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی به صورت تحلیل همزمان و تشخیص محقق و در بخش کمی، از آزمون t تک نمونه ای و فریدمن در نرم افزار آماری spss استفاده شده است. یافته های کیفی حاکی از استخراج دو مقوله مرکزی و 5 مقوله اصلی داشت. در مرحله کمی مقوله های مرکزی و اصلی به عنوان موانع گردشگرپذیری روستایی در دو دسته عوامل بیرونی (اقتصادی-مالی، اداری-ساختاری) و عوامل درونی (اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-فضایی و زیرساختی-رفاهی) مورد تأیید قرار گرفتند. همچنین عامل زیرساختی - رفاهی با میانگین رتبه (11/3) و عامل اجتماعی - فرهنگی با میانگین رتبه (86/2) به ترتیب به عنوان اثرگذارترین و کم اثرترین موانع شناسایی شدند.

هدف از این مطالعه، تعیین ظرفیت برد تفرجی و ورزشی منطقه کوهستانی درکه است. ظرفیت برد بیانگر حداکثر تعداد کاربرانی است که از یک منطقه ورزشی و یا تفرجی در یک زمان معین بدون ایجاد تغییر در محیط، استفاده می کنند. بدین منظور، با تعیین سه نوع ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر تلاش گردید تا مبنای کمی قابل اعتمادی برای تصمیم گیری و برنامه ریزی در راستای توسعه پایدار، در اختیار برنامه ریزان و طراحان این گونه فضاها قرار گیرد. در ابتدا؛ با استفاده از ثبت نقاط زمینی (GPS) و تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از ابزار GIS، 153هکتار از منطقه به عنوان عرصه های مفید و قابل استفاده انتخاب گردید. در گام بعد، از طریق بررسی سوابق، اخذ آرای کاربران و مبانی نظری تحقیق، پارامترهای مورد نیاز استخراج و محاسبه گردیدند. پنج عامل محدود کننده و یازده پارامتر زیرمجموعه آن به عنوان ضریب در محاسبه ظرفیت برد واقعی سایت مطالعاتی استفاده شدند. به منظور امتیازدهی به پارامترهای توانمندی مدیریتی سایت، پرسشنامه محقق ساخته (طیفی لیکرت) در اختیار کاربران با سابقه (384 نفر) قرار داده شد. در این میان، بیشترین امتیاز متعلق به فروشگاههای مواد غذایی (7/4) و کمترین امتیاز متعلق به سیستم امدادرسانی منطقه (1/1) بوده است. در نهایت، ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر سایت مطالعاتی به ترتیب (1224000، 137700 و 72981) نفر در روز برآورد گردید. بنابراین؛ با توجه به بالا بودن ظرفیت برد موثر سایت مطالعاتی، مدیریت منطقه باید برنامه ریزی را به نحوی انجام دهد تا علاوه بر استفاده از کاربری های موجود، تضمین بهره برداری پایدار نیز ایجاد شود.