دنیاخواهی

انسان موجود مختاری است که برای انجام هر کارِ اختیاری هدفی دارد. هدف های انسان به دو دسته آلی و اصالی تقسیم می شوند. به یک معنا، هدف های اصالی انسان معنای زندگی وی هستند. با توجه به این که منابع انسان برای رسیدن به هدف محدود است، لازم است برای رسیدن به معنای زندگی برنامه ریزی شود. انتخاب هدف (معنای) زندگی و راه رسیدن به آن هدف که سبک زندگی افراد را تشکیل می دهد، به جهان بینی افراد بستگی دارد. خداوند در قرآن کریم انسان را به سه دسته خداناباور، خداباور دنیاخواه و خداباور آخرت و دنیاخواه تقسیم می کند. پرسش اصلی این پژوهش آن است معنای زندگی انسان خداباور آخرتخواه و راه (برنامه) رسیدن به آن از دیدگاه قرآن چه باید باشد. برای برنامه ریزی از مدل مدیریت راهبردی اسوات استفاده شده است. با تحلیل قرآن، متون روایی و تفسیری هدف انسان آخرت خواه استخراج و سپس نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای وی بررسی و با توجه به آن برای رسیدن به هدف زندگی برنامه ریزی می شود. برای این کار نخست راهبردها استخراج، سپس اهداف بلند و کوتاه مدت و در نهایت اعمال جزیی استخراج می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که هدف فرد آخرت خواه رسیدن به بالاترین مقام قرب یا حداقل ورود به بهشت باشد. مهم ترین نقاط قوت انسان عبارت اند از: فطرت که خود شامل میل به جاه و عزّ و استعلا، میل به خلود، حب جمال و میل به حق است. عقل، محبت و عشق، ترس و خشیت، تقلید، امید و آرزو، توان جسمی، شرم و حیا، ایمان، علم، تواضع، توکل. نقاط ضعف انسان عبارت است از: حب دنیا، عجله، جهل، غفلت، خجالت، تعصب و تقلید کورکورانه، تنبلی، ناامیدی، ترس منفی، حقد و حسد، بخل، قساوت قلب، کینه، نفاق، غم و حزن، حب به باطل و انحراف به سوی آن، سوءظن، کفر، اعراض از حق، دروغگویی، اعتماد به نفس. فرصت های انسان عبارت است از: عمر و جوانی، هدایت خداوند، قرآن، امامت، دعا، عبادت و ذکر، توبه، شفاعت. برای برنامه ریزی، فرد باید نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای خود را بشناسد و از نقاط قوت و فرصت ها برای رشد استفاده کند. از نقاط قوت برای غلبه بر تهدیدها و از فرصت ها برای غلبه بر ضعف ها استفاده کند و تمام تلاش خود را باید به کار بگیرد تا ضعف و تهدیدهایش از بین برود و جزء مخلَصین قرار گیرد. همچنین باید فرد تلاش کند تا مانند کسانی که هیچ نقطه قوتی ندارند نباشد که این افراد ختم اللّه علی قلوبهم هستند.