دشت یزد اردکان

فرونشست زمین باعث تغییردر پدیده های ژئومورفولوژی می شود . باتوجه به واقع شدن عوارض انسان ساخت روی لند فرم های مختلف،بررسی تغییرات ناشی ازفرونشست دراین گونه پدیده ها،حائز اهمیت است. دراین پژوهش، تغییرات سطحی دشت یزد اردکان دربازه ی زمانی 2003 تا 2018 مورد بررسی قرارگرفته است. بدین منظور از تصویر سه سنجنده راداری ( Sentinel 1 , ENVISAT ASAR , ALOS PALSAR ) درسال های 2007 و 2009 و همچنین ازتصاویر ماهواره لندست درسال های 2011،2003 و 2018 به منظور بررسی تغییرات پوشش سطح زمین استفاده شده است.سپس با استفاده از تکنیک تداخل سنجی رادار با روزنه مصنوعی، اقدام به تعیین میزان فرونشست زمین شد. پس از استخراج و شناسایی عوارض منطقه، سه لندفرم آبراهه، شق و گالی برای مطالعه تفضیلی انتخاب گردید. به منظور استخراج این لندفرمها فیلتر CANNY به کارگرفته و با مقایسه این پدیده ها در بازه های زمانی 2003 تا 2018 الگوی تغییرات آنها استخراج گردید. برای درک ارقام تغییرات ارتفاعی متأثر از پدیده فرونشست اقدام به انتخاب سه محدوده واجدتغییرات درالگو و توامأ حدوث فرونشست شد. برابر ارقام حاصل، طول شقوق در محدوده مورد مطالعه با رشد 202درصدی از 18 کیلومتر درسال 2003 به 54 کیلومتردرسال 2018،سطح گالی بارشد50درصدی از 4 هکتار درسال مبدأ به6 هکتاردرسال انتهایی و آبراهه با افزایش سطوح دراشغال از 165 هکتار به 241 هکتار حدود 47 درصد رشد داشته،که تغییرات شق ازهمه بیشتربوده است. بر اساس یافته های این پژوهش مشخص شدکلیه مناطقی که به پدیده فرونشست دچار می شوند سرانجام تحت تأثیر تغییرات فرم والگوها ژئومورفولوژی قرار می گیرند این تغییرات بسته به نرخ ودوره زمانی رخدادفرونشست، تغییردر زایش و روندفرم دهی پدیده های مورفولوژیکی راپیامد دارد.

مناطق مرکزی و شرقی کشور با کمبود و فقر منابع آب مواجه هستند و در بخش های وسیعی بحران کمبود آب وجود دارد و این ناهمگونی بین منابع و مصارف آب، مشکلات اساسی را بر سر راه توسعه پایدار، در مناطق مرکزی کشور به وجود آورده است و همچنین امروزه به دلیل کاهش بارندگی، حفر تعداد زیاد چاه های عمیق در سال های اخیر و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در دشت ها و عدم توجه به مقوله آبخوانداری و انجام تغذیه مصنوعی، توجه بیشتر به آب های زیرزمینی امری اجتناب ناپذیر و مهم محسوب می گردد. به همین منظور در این پژوهش سعی گردیده است که به پتانسل سنجی منابع آب زیرزمینی دشت یزد- اردکان پرداخته شود و برای شناسایی و تعیین بهترین مناطق آبی جهت بهره برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی در حوضه دشت یزد اردکان از روش سلسله مراتبی AHP و سیستم اطلاعات جفرافیایی GIS استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که، 35/59 درصد معادل 725539 هکتار از مساحت دشت یزد-اردکان دارای پتانسل خیلی زیاد، 61/9 درصد معادل 105572 هکتار دارای پتانسیل زیاد، 9 درصد معادل 97969 هکتار دارای پتانسیل متوسط، 74/17 درصد معادل 206906 هکتار دارای پتانسیل کم و 10 درصد از مساحت دشت معادل 110433 هکتار دارای پتانسیل خیلی کم برای بهره برداری از منابع آب زیرزمینی می باشد، که نشان دهنده پتناسیل بالای منابع آب زیرزمینی حوضه دشت یزد – اردکان است.