آئین های مذهبی

شهر مهم ترین عرصه زیست انسان و بزرگترین مکان تمدن است. مطالعه و تاثر این عرصه جایگاه ویژه ای دارد. امروز مسئله این است که در جامعه بسیاری از سنت های اسلامی مورد غفلت واقع شده است. تاثیر ارزش های دینی و مذهبی بر ساخت و تولید فضاهای شهری از اهمیت بیشتری برخوردار است. شهر بر پایه جهان بینی ساخته می شود و عالی ترین نمود اشغال و تصرف فضا بر مبنای عقیده و ارزش های اسلامی می باشد. مسجد در شهر اسلامی محل گردهمایی سیاسی، مسایل غیر نظامی و حقوقی و مالی بوده است. امروزه برخی از آئین ها و مراسم مذهبی در فضای بیرون از مسجد برگزار می شود و به علت نبود فضای مطلوب در کالبد شهر، معمولا شبکه معابر و گره های ترافیکی را اشغال می نماید. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از روشهای گردآوری اطلاعات به صورت مصاحبه با صاحبنظران علوم دینی و مطالعه ی کتابخانه ای نظریات و تعاریف مربوط به موضوع پژوهش بررسی شد و همچنین با استفاده از روش میدانی (پرسشنامه، مشاهده، و برداشت میدانی) داده های مورد نیاز جمع اوری شده و در نرم افزار spss پیاده شد و با توجه به آزمونهای متفاوت به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. بیشتر مردم بازسازی و گسترش صحن مساجد را برای برگزاری مراسم ایام محرم مناسب دانسته اند. لذا در مقاله حاضر سعی گردیده است ضمن بررسی ضرورت برگزاری آئین های مذهبی در بیرون از فضای مسجد، پیشنهادی توسط پژوهشگران جهت تعریف و شکل گیری فضای مطلوب برای مراسمات فوق ارائه گردد .

در مقاله حاضر تلاش شده است به این سوال که زنان ایرانی با چه دلایلی در پیاده روی اربعین مشارکت می کنند؟پاسخ داده شود. بدین منظور 20 مصاحبه ی عمیق از زنان ایرانی شرکت کننده در پیاده روی اربعین صورت گرفته و از روش کیفی تحلیل مضمون جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است ، نتایج حاصل از مصاحبه های عمیق حاکی از این است که مهمترین مضامین شناسایی شده در باب دلایل مشارکت عبارتند از 1. مضامین مرتبط با حوزه ی مهدویت وآخرالزمان که برخی از مشارکت کنندگان دلیل حضور خود در پیاده روی اربعین را "معرفی امام زمان )ع) " به مردم جهان می دانند، 2. مضامین مرتبط با حوزه ی تربیتی واخلاقی که زنان بر این باورند که پیاده روی اربعین به خودسازی و شکل گرفتن تربیت صفات در انسان ها کمک می کند، 3. مضامین تبلیغی ناظر بر دلایلی که به تبلیغات افراد پس از بازگشت از سفر در بین خانواده و دوستان صورت می گیرد 4. مضامین فرهنگی که در این راستا زنان مشارکت کننده در پیاده روی اربعین بر این باورند که مهمان نوازبودن خانواده های عراقی و همچنین سخاوتی که فقط در ایام زیارت اربعین، در بین مردم عراق که خود را خادم الحسین(ع) می دانند، تجربه کردند 5. مضامین مذهبی و دینی که آنها از عنایت و نگاه خدا و امام حسین (ع) به ویژه در طول مسیر پیاده روی سخن می گویند. عده ای از زنان مشارکت کننده در کنار سایر علل، برای گرفتن حاجت های خود نیت کرده و اقدام به پیاده روی می کنند

منقبتخوانی، از آیین های مذهبی شیعیان در افغانستان است که از دیرباز تاکنون در اعیاد مذهبی و روزهایی خاص از هفته، و روز نوروز با هدف حفظ شعائر دینی و مذهبی و ترویج معارف اهل بیت (ع)، زنده نگه داشتن ارزشها و آموزه های اعتقادی شیعه برگزار می شود. پیشینه این آئین در افغانستان به سده ها پیش و دوره ی تیموریان هرات می رسد. اما شکل امروزی آن متأثر از دوره صفویه و افشاریه است که در راستای سیاست این دو سلسله حکومتی گروه هایی از قزلباشان همراه با کارگزاران حکومتی به کابل و قندهار و برخی مناطق مرکزی افغانستان وارد و مستقر شدند. امروزه هم قزلباشان پیشکسوت و سرآمد اجرای این آئین شیعی در مناطق مختلف افغانستان از جمله کابل هستند. به تأسی از آنان دیگر گروه های شیعیان، از جمله هزاره ها هم اهتمام بسیار به برپایی آن دارند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی چگونگی برپایی مراسم منقبت خوانی مورد بررسی قرار می گیرد. شیوه گردآوری دادهها، کتابخانهای و مصاحبه با افراد مطلع است. هدف این نوشتار معرفی مجالس منقبت خوانی، میان شیعیان کابل است. در ضمن آن مناقب خوانی در شعر فارسی، پیشینه ی منقبت خوانی در افغانستان بررسی و چگونگی برپایی یک مجلس منقبت خوانی توصیف شده است. دستاورد مهم این نوشتار رسیدن به این نکته است که منقبت خوانی علاوه بر ترویج آموزه های شیعی ستون فقرات پرورش و تربیت ادبیات درجه یک اوزان عروضی و قدمایی و نیز عامل ماندگاری و رشد ادبیات فارسی در افغانستان با وجود سیاستهای ضد زبان فارسی حاکمیت سیاسی در افغانستان معاصر بوده است.