درک خوانداری

درک خوانداری، حاصل فرآیند تعاملِ خواننده با زبان نوشتار و در نهایت دریافتِ معنای متن است. پژوهش ها نشان می دهند که بین خوانندگانِ بزرگسالِ ماهر و ضعیف، از جنبه کاربردِ راهبردهای زیربناییِ درکِ خوانداری از جمله راهبردهای شناختی و فراشناختی تفاوت های بسیاری وجود دارد. باید توجه داشت، ابزاری مناسب برای سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان در داخل کشور و معیارهای مناسب درانتخاب متن های موردِ نیازِ چنین ابزاری وجود ندارد. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر، ساختِ ابزارِ سنجش سطح درک خوانداریِ بزرگسالان فارسی زبان بود. این مطالعه، پژوهشی ترکیبی بود که با هدف پاسخگویی به سه پرسش اصلی در زمینه معیارهای انتخاب متن برای آزمون های درک خوانداری، کاربست معیارهای منتخب در ساخت آزمون مناسب برای سنجش درک خوانداری بزرگسالان و بررسی روایی و پایایی آزمون ساخته شده انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد متن های منتخب باید متناسب با الگوهای آزمون های بین المللی و اصول زبان شناسی متن باشد. برای بررسی روایی، ابزار ساخته شده در اختیار استادهای متخصص قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، روایی محتوایی آن تأیید شد. برای بررسی پایایی و تحلیل گویه ها، این ابزار در دو مرحله روی نمونه ای 60 نفره از دانشجویان کارشناسی ارشد اجرا شد. یافته های به دست آمده، نشان دهنده سطح مطلوب پایایی آزمون (82/0) و (84/0) بود. پس از هنجاریابی، می توان از این ابزار در سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان و در برنامه ریزی های آموزشی برای انتخاب محتوای آموزشی بهره گرفت.

این پژوهش مداخله ای، با طرح موازی به آموزش کاوی حضورِ فعال نوجوانان در جامعه های کوچکِ تمرین برای یادگیری مهارت درک خوانداری زبان های خارجی از طریق آموزش با ربات اجتماعی به وسیله واقعیت افزوده می پردازد. به این منظور، با کاربرد طراحی آزمایش ها، 552 دانش آموز دختر و پسر فارسی و غیر فارسی زبان از رده سنی 11-12 سال به شیوه گزینش طبقه بندی انتخاب شدند. آن ها به شکل تصادفی به دو گروه دسته بندی شدند تا مهارت درک خوانداری انگلیسی، عربی و یا فارسی را به عنوان زبان خارجی فرا گیرند. تمرین جمعی مهارت های خوانداری زبان های خارجی به وسیله واقعیت افزوده پیش ساخته یا خودساخته برای آموزش محتوای خوانداری به ربات اجتماعی، پیش از آموزش و ارزیابی انفرادی برخط در مرحله بررسی کمی سبب شد تا این پژوهش در قالب کلاس های معکوس طبقه بندی شود. رویدادنگاری آموزش دهنده ها در دوره آموزشی، مرحله بررسی کیفی این پژوهش را شکل داد. تحلیل ورایانس (با اندازه های مکرر) روی داده های به دست آمده از ارزشیابی مهارت خوانداری شرکت کنندگان، نشان دهنده کارایی مشارکت در تمرین و یادگیریِ درک مطلب، با استفاده از آموزش به ربات های اجتماعی از طریق واقعیت افزوده خودساخته بود. به شکل مشابه، برداشت یاددهنده ها، حضور فعال فراگیرندگان را عامل مهمی در موفقیت آموزش خواندار زبان های خارجی، از طریق واقعیت افزوده ربات های اجتماعی جامعه های کوچک قلمداد می کرد.