ارزیابی آموزش

زمینه و هدف: آموزش، آگاه سازی و اقناع مردم از رویکردهای نوین، مشارکت حداکثری همه عناصر اجتماعی در فرایند تولید و بازتولید امنیت می باشد، که مأموریت اساسی نیروی انتظامی تدوین و اجرای آموزش های همگانی در تمامی سطوح جامعه می باشد. هدف این پژوهش واکاوی میزان اثربخشی آموزش های معاونت اجتماعی برآگاهی اجتماعی- انتظامی دانش آموزان مقطع متوسطه (مطالعه موردی شهر قزوین) است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر، شبه تجربی بوده که جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل بوده اند، حجم نمونه براساس نمونه گیری خوشه ای و جدول مورگان تعداد350 نفر انتخاب شده اند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه سازمان یافته (قبل از ارائه آموزش های همگانی و بعد از آن) استفاده شده است، روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی با روش آلفای کرونباخ (79/0) محاسبه شد. داده ها به دست آمده از طریق آزمون های ناپارامتریک U مال ویتنی و کروسکال – والیس، T و تحلیل واریانس یک طرفه تحلیل شده اند. یافته ها: نتایج آزمون T نشان می دهد که میزان اثربخشی آموزش های معاونت اجتماعی بر آگاهی انتظامی – اجتماعی دانش آموزان در ابعاد (آگاهی از مأموریت و اقدامات آموزشی ناجا (3/3)، آشنایی با خطرات و تهدیدات (مواد مخدر، نزاع و درگیری و تصادفات) (2/3)، آشنایی با قوانین و مقررات (3/2)، علاقه به همکاری با معاونت اجتماعی (4/3)، استفاده از آموزش های در موقعیت های واقعی (9/1) و مراجعه به معاونت اجتماعی برای حل مشکلات (3/3)) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس یافته های آزمون کروسکال- والیس ارائه آموزش های در مقاطع تحصیلی مختلف در میزان آگاهی انتظامی – اجتماعی دانش آموزان تأثیر ندارد. در نهایت بر اساس آزمون واریانس یک طرفه تحصیلات والدین در ارائه آموزش های، موجب افزایش آگاهی انتظامی – اجتماعی دانش آموزان می شود. بنابراین کلیه فرضیه ها تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد، بکارگیری آموزش همگانی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی مؤثر است و نیروی انتظامی با کمک سازمان های مرتبط می تواند با استفاده از آموزش های همگانی تهدیدهای ناشی از آسیب های اجتماعی را  کاهش دهد.

دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر همانند دیگر دانشکده ها نیازمند ارزیابی مستمر کیفیت آموزش خود با توجه به برنامه های درسی و اجرای آنها، میزان ارتباط با مسائل واقعی حرفه و مسائل مورد توجه روز و همچنین دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان در مورد میزان موفقیت آموزش ها است.  ارزیابی کیفیت آموزش در تمامی گروه های آموزشی و مقاطع تحصیلی دانشکده به تفکیک هر رشته/مقطع و به صورت تجمیعی در کل دانشکده، هدف این پژوهش است. تعیین میزان قوت و ضعف آموزش در زمینه های مختلف مربوط به رشته های آموزشی مورد نظر است. سامانه تحقیق کیفی و روش پیمایشی، با استفاده از ابزار پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات و آمارهای توصیفی و استنباطی برای تحلیل آنها انتخاب شده است. طبق نتایج به دست آمده زمینه دانش نظری، هنری و فلسفی در دانشکده در بالاترین سطح  و مهارت های فنی و اجرایی در پایین ترین سطح از نظر همه گروه های پاسخ دهنده ارزیابی شده است. آموزش های دانشکده از نظر اکثر پاسخ دهندگان، در فراهم کردن  زمینه مناسب ورود به حرفه و فعالیت پژوهشی دارای کاستی هستند. بیشترین اختلاف نظر در مورد نیاز به تکمیل آموزش ها در زمینه دانش روز آمد و تکنولوژیک و دانش علمی و حقوقی مشاهده می شود.    

وجود فاصله میان آموزش دانشگاهی و فعالیت حرفه ای در رشته های معماری و شهرسازی در ایران مسئله ای جدی و رو به رشد است. مطالعه دقیق این فاصله، علل و وجوه مختلف آن و همچنین ارزیابی صحیحی از انتظارات و رویکردهای طرفین، لازمه اصلاح وضع موجود و دستیابی به فضای عمومی سالم در این رشته ها است. ابتدا عمق آسیب موجود، وجوه و دلایل مختلف آن و اهمیت تلاش برای اصلاح آن از مصاحبه با صاحبنظران حرفه و برخی مسئولین ارگان های دولتی و دانشگاهی روشن می شود. سپس ارزیابی دقیقی از وضعیت دانش آموختگان، با ارائه پرسش نامه ای در دفاتر حرفه ای انجام می شود، که نتایج آن به صورت قیاسی با پرسش موازی از دانشگاه، در محدوده اساتید و دانشجویان، و نگاهی به فضاهای آموزشی و حرفه ای در کشورهای دیگر مورد بررسی تفسیری قرار می گیرد. در نتیجه این پرسش مشخص می شود که بیشترین مشارکت دانش آموختگان این رشته ها در فعالیت حرفه ای در تهیه مدارک است و از سطح تخصصی پایین تری نسبت به کشورهای دیگر برخوردار است، توانمندی دانش آموختگان از نظر دانشگاه نزدیک به متوسط و از نظر حرفه ، به خصوص در زمینه دانش فنی و اجرایی و دانش علمی و حقوقی، بسیار ضعیف است و همچنین مهمترین معیارهای دفاتر بر خلاف کشورهای دیگر بر موضوعات اخلاق و انگیزه متمرکز است.

با تغییر شرایط محیطی، محیطهای آموزشی و تواناییهای مورد نیاز دانش آموختگان مهندسی نیز متناسب با آن نیازمند تغییر است. با توجه به الزام هماهنگی فرایند یادگیری با تغییرات محیط بیرون، نظامهای اعتباربخشی مهندسی مانند ABET در سراسر دنیا چارچوبهای خاصی را تعریف کرده اند. در بازبینی معیارهای ارزیابی به نظر می رسد محتوای پرسشنامه ها نیز همراه با شرایط جدید تغییر کرده است که هدف این مقاله بررسی نقش محتوای پرسشنامه بر درک دانشجو/ استاد از یادگیری است. برای بررسی نقش محتوای پرسشنامه ها بر نتایج ارزیابی، دو پرسشنامه معتبر SEEQ و IDEA  بر اساس نحوه تدوین و ساختار آنها انتخاب و در شش کلاس درسی  رشته مهندسی پلیمر در کلاس چهار استاد مختلف توزیع شدند. ابتدا نتایج کلی برای استادهای مختلف در دو پرسشنامه بررسی شدند که در تمام موارد نمرات متفاوتی در خصوص ارزیابی هر استاد در دو پرسشنامه مختلف دیده شد که به تغییر دیدگاه دانشجو به فرایند یادگیری و فراخور تغییر در محتوای پرسشنامه ها ارتباط داده شده است. در مرحله بعد پرسشنامه ای که فضای دانشجو محور و در نتیجه، نمره های پایین تر و ضعفهای بیشتری را نشان می داد، به دقت تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد پرسشهایی که در تمام کلاسها نمره پایین تر از حد متوسط دارند، به نحوی با شایستگیهایی مرتبط هستند که در محیطهای آموزشی استادمحور امکان پرورش آنها وجود ندارد. بنابراین، نتیجه گرفته شد که تغییر محتوای پرسشنامه ها بر اساس معیارهای جدید خود می تواند عاملی در گذار از محیط استادمحور فعلی به محیط دانشجومحور و تغییر دیدگاه دانشجو ]و استاد[ به استانداردهای محیطهای آموزشی و یادگیری با شد.

هر برنامه آموزش مهندسی باید علاوه بر اهداف تعریف شده، سیستمی برای ارزیابی میزان دستیابی به این اهداف داشته باشد تا بتواند میزان آمادگی دانش آموختگان خود را برای مواجه با واقعیت های دنیای کار ارزیابی کند. در کشور ما با وجود افزایش بی سابقه تعداد مراکز آموزشی و تنوع برنامه های درسی در طی دو دهه گذشته، توجه مشابهی به ارزیابی برنامه های آموزشی و محصولات آنها؛ یعنی دانش آموختگان صورت نگرفته است. به منظور آگاهی از کاستی های آموزش مهندسی ، یک نظر خواهی به وسیله پرسشنامه از دانشجویان و استادان معدن کشور به عمل آمد. نتایج این بررسی جای خالی یک سیستم مؤثر ارزیابی کیفیت آموزش را بیش از پیش روشن ساخت. به نظر می رسد که پیاده کردن سیستم تضمین کیفیت آموزش مهندسی در ایران، به گونه ای که در کشورهای پیشرفته رایج است، در کوتاه مدت امکان پذیر نباشد. در غیاب یک سیستم مستقل ملی به منظور ارزیابی میزان موفقیت برنامه های آموزشی، دانشگاه ها و گروههای آموزشی باید رأساً روشی را برای ارزیابی مستمر عملکرد خود به اجرا گذارند. در مقاله حاضر با الگو قراردادن آموزش مهندسی معدن در ایران و پنج کشور نمونه دیگر، ضمن مشخص کردن اهداف عام آموزش مهندسی، الگویی برای ارزیابی کیفیت آموزش مهندسی ارائه شده است.