جلب منفعت

علمای مدیریت، اذعان دارند که تصمیم گیری در همه ی شرایط مهم است؛ ولی در سازمان هایی که با امنیت کشور و مردم سروکار دارند، اهمیت آن دوچندان می شود. عوامل متعددی بر تصمیم گیری فرماندهان و مدیران مؤثر است از آن جمله: عوامل سازمانی، عوامل فردی، محیط و اطلاعات. این مقاله، به بررسی و تحلیل عوامل فردی فرماندهان و مدیران از جمله: شخصیت، سبک جمع آوری و ارزیابی اطلاعات، تصاویر ذهنی و ملاک های ارزیابیِ مؤثر بر تصمیم گیری می پردازد. جامعه ی آماری تحقیق شامل فرماندهان و مدیرانی است که در یکی از نیروهای مسلح مشغول خدمت می باشند. داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری و برای تحلیل آنها از تکنیک تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج نشان داد بین سبک جمع آوری و سبک ارزیابی اطلاعات فرماندهان و مدیران جامعه مورد مطالعه با تصمیم گیری آنها رابطه ای معنادار وجود دارد. همچنین تصاویر ذهنی- به ویژه تصویر از هدف- و ملاک های ارزیابی با انتخاب، رابطه ی مستقیم یا غیرمستقیم دارند.

یکی از مباحث مدّنظر علمای علم اصول، «أولویت دفع مفسده نسبت به جلب مصلحت» و ترجیح جانب نهی است که به صورت موجبه جزئیه پذیرفته شده است؛ أولویت مذکور به مثابه یک قاعده در بین فقها با نام «دفع المفسدة أولی من جلب المنفعة» شهرت یافته که در مسمّای آن «مفسده» با «مصلحت» یا «منفعت» تقابل یافته است. در مجموع در أولویت مذکور چهار قرائت را می توان مورد سنجش قرار داد که قرائت چهارم یعنی تقابل «منفعت» و «مفسده»، صلاحیت قاعده مندی را داراست، هرچند که فقها آن را مورد لحاظ قرار نداده اند. همچنین به زعم نگارنده قرائت اول از این أولویت نیز که مستفاد از حکم عقل است، قابلیت ضابطه مند شدن با چهار مؤلفه نوع تکلیف، نوع واجب، کمیت و کیفیت احتمال را داراست.